Η 11η Δεκεμβρίου 1955 κι ο Γρηγόρης Αυξεντίου

Ο ανδριάντας του Γρηγόρη Αυξεντίου

Του Λάζαρου Μαύρου
ΚΥΡΙΑΚΗ 11η Δεκεμβρίου 1955, στον όγδοο μήνα της ένοπλης δράσης της, η Ε.Ο.Κ.Α. κινδύνευσε πραγματικά να αποκεφαλιστεί. Πολυάριθμα βρετανικά στρατεύματα επιχειρούσαν για να κυκλώσουν τα ορεινά της λημέρια στο χωριό Σπήλια, όπου κρυβόταν ο Αρχηγός Διγενής με 12 αντάρτες του, ανάμεσά τους κι ο Γρηγόρης Αυξεντίου.
ΤΟ ΨΥΧΡΑΙΜΟ και πειθαρχημένο σχέδιο διαφυγής του Αρχηγού και των ανταρτών του, σε συνδυασμό με τον πανέξυπνο ελιγμό αντιπερισπασμού που εφήρμοσε ο Αυξεντίου, αφ’ ενός διέσωσε την Ε.Ο.Κ.Α. κι αφετέρου προκάλεσε δυσανάλογες απώλειες στον βρετανικό στρατό.
Ο ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ ήταν και ο μόνος με στρατιωτική εκπαίδευση αντάρτης της Ε.Ο.Κ.Α. και εκπαιδευτής των ανταρτών της. Είχε υπηρετήσει εθελοντικά επί τρία χρόνια στον Ελληνικό Στρατό από το 1949. Εκπαιδεύτηκε στην Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου με Α.Σ.Μ. 3095, υπηρέτησε στο 613 Τάγμα Πεζικού και από τον Οκτώβριο του 1950 ονομάσθηκε Έφεδρος Ανθυπολοχαγός στο 132 Σύνταγμα Προκαλύψεως, απ’ το οποίο απολύθηκε τον Νοέμβριο του 1952.

ΣΤΙΣ 3 Οκτωβρίου 1955 που κατέφθανε στην Κύπρο για να αναλάβει Κυβερνήτης της Αποικίας ο Αρχηγός του Βρετανικού Αυτοκρατορικού Επιτελείου, στρατάρχης σερ Τζων Χάρντινγκ, ο Αυξεντίου με έξι αντάρτες του, τον «υποδέχθηκε» με μια θεαματική καταδρομική επιχείρηση ολιγόλεπτης κατάληψης του Αστυνομικού Σταθμού Λευκονοίκου και λαφυραγώγησης του οπλισμού του.

ΣΤΗ ΜΑΧΗ των Σπηλιών, κινούμενος προς την αντίθετη κατεύθυνση της διαφυγής του Διγενή και των συντρόφων του, ο Αυξεντίου, αξιοποιώντας τη διαμόρφωση του εδάφους και εκμεταλλευόμενος την επικρατούσα ομίχλη, έστρεψε αθέατος αιφνιδιαστικά τις ριπές του ενάντια σε δύο παράλληλα επιχειρούσες φάλαγγες του αγγλικού στρατού, με αποτέλεσμα να τις αναγκάσει να αλληλοπυροβολούνται και να αλληλο-εξοντωθούν, ενώ ο ίδιος κατρακύλησε με «βαρελάκια» στην αναμεταξύ τους χαράδρα απ’ όπου διέφυγε σώος και αβλαβής.

ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ τους για την Μάχη των Σπηλιών της 11ης Δεκ. 1955, οι Βρετανοί (Ρόναλντ Μακλάουτ) έγραψαν και τα εξής: «Ενώ όλα έδειχναν ότι ο κλοιός γύρω από τους τρομοκράτες [σ.σ. εννοεί την Ε.Ο.Κ.Α.] στένευε θανάσιμα και κάθε προσπάθειά τους να διαφύγουν ήταν μάταιη, η επιχείρηση εξελίχθηκε ξαφνικά και απροσδόκητα σε αιματηρή τραγωδία. Τα στρατεύματά μας [«800 από τους πιο σκληρούς και δοκιμασμένους στρατιώτες μας»], που βάδιζαν από διαφορετικές κατευθύνσεις, παραπλανήθηκαν από τα πυρά των τρομοκρατών που παρενεβλήθησαν στη μέση τους, με αποτέλεσμα, μέσα στην ομίχλη που επικρατούσε, να συγκρουσθούν μεταξύ τους και να αλληλοσκοτωθούν. Δώδεκα αξιωματικοί και στρατιώτες μας έχασαν τη ζωή τους ή σακατεύτηκαν. Μέσα στο πανδαιμόνιο που δημιουργήθηκε, οι τρομοκράτες κατόρθωσαν να διαφύγουν»…

Ο ΙΔΙΟΣ ο Γρηγόρης Αυξεντίου με το ψευδώνυμο «Άρης», έγραφε λίγες μέρες αργότερα, για τη Μάχη των Σπηλιών, προς τον επιστήθιο φίλο και συναγωνιστή του τον Σωτήρη Έλληνα απ’ την Ακανθού με το ψευδώνυμο «Πάρης», που ήταν και συμμαθητής του μέχρι το 1948 στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου:

«Το δικό μου το βιολί δεν πρόκειται να πέση ποτέ στα χέρια τους «κκότσιηδες» εφ’ όσον είμαι ζωντανός. Τόχω τώρα που σου γράφω στα γόνατά μου κι είμαι υπερήφανος γι’ αυτό, γιατί έπαιξε κάτι όμορφους σκοπούς στην περίπτωση που μου γράφεις. Έστησα ένα σπουδαίο παιχνίδι στους «κκότσιηδες» που θα το θυμούνται εφ’ όσον υπάρχει Βρετανικός στρατός. Έβαλα δύο τάγματα κι’ αλληλοσυγκρούονταν και γέμισαν την χαράδρα πτώματα κι’ εγώ έφυγα κατρακυλιστός με τον τρόπο που ξαίρεις μέσα από τα μάτια τους»…

ΤΟ «ΒΙΟΛΙ» για το οποίο έγραφε ο Αυξεντίου ήταν ένα γερμανικό αυτόματο όπλο «Scmeisser» ΜΡ-40, του Β΄ Παγκ. Πολέμου, γνωστότερο στην Κύπρο ως «Μαρσίπ», των 9 χιλιοστών με έναν μόνο γεμιστήρα… «Κκότσιηδες» ήταν το χλευαστικά περιφρονητικό όνομα που χρησιμοποιούσαν οι Κύπριοι για τους Εγγλέζους στρατιώτες. Περισσότερες λεπτομέρειες καταγράφονται στο δίτομο βιβλίο του Ανδρέα Καουρή «Γρηγόρης Αυξεντίου» 1996 και 2010.

Οι ΒΡΕΤΑΝΟΙ ήξεραν πολύ καλά ότι μέσα από την «απροσδόκητη αιματηρή τραγωδία» που υπέστησαν 11.12.1955 στα Σπήλια, τους είχε διαφύγει και ο Αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. Γεώργιος Γρίβας – Διγενής και ο επικηρυγμένος με 5.000 λίρες υπαρχηγός της Γρηγόρης Αυξεντίου. Ένας από τους 13 αντάρτες εκείνης της μάχης, ο Ανδρέας Αντωνιάδης – Κεραυνός κατήντησε προδότης, συνεργάτης των Εγγλέζων.

*Αρθρογράφος στην εφημερίδα Σημερινή και ραδιοφωνικός παραγωγός στο Ράδιο Πρώτο

ΑΠΟΨΕΙΣ