Προβληματισμός και δυσφορία από το έγγραφο Έιντε

Κυπριακό Χρίστος Χαραλάμπους

Αρκετά περίπλοκο, έκτασης εννέα σελίδων και με παράρτημα το έγγραφο που ετοιμάστηκε στο Μοντ Πελεράν 3 τον Ιανουάριο, είναι το έγγραφο που ετοίμασε ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε.  

Το Σίγμα αποκάλυψε απόψε το μεγάλο πρόβλημα του εγγράφου το οποίο ήδη προκαλεί πονοκεφάλους, το οποίο αφορά στην υιοθέτηση από τον κύριο Έιντε της λογικής για αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος εγγυήσεων με την υπογραφή μιας νέας συνθήκης εφαρμογής - treaty of impelementation - την οποία χαρακτηρίζει και ως πολύ καλή ιδέα. Αυτό προκαλεί δυσφορία στη Λευκωσία που προσανατολίζεται να καταγράψει τη διαφωνία της, αφού αυτό δεν μπορεί να διαγραφεί, καθώς ως προς την εν λόγω συνθήκη γίνεται αναφορά σε υπογραφή από τις εγγυήτριες δυνάμεις και την επανενωμένη Κύπρο. 

Ο πρώτος προβληματισμός αφορά στην υπογραφή από την επανενωμένη Κύπρο, γεγονός που θέτει ζήτημα με την Κυπριακή Δημοκρατία και το δεύτερο αφορά στην μόνιμη, έστω δια υπογραφής συνθήκης, ύπαρξης των εγγυητριών δυνάμεων, την ίδια ώρα που η θέση της Ε/κ πλευράς δεν είναι η αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος αλλά η κατάργηση του.  

Και σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι χθες όταν υπήρξαν σχετικά δημοσιεύματα υπήρξαν κατηγορηματικές διαψεύσεις ότι θα γίνεται μια τέτοια αναφορά στο έγγραφο κάτι που σήμερα επιβεβαιώνεται, χωρίς βεβαίως να αναφέρεται σε συνθήκη εγκαθίδρυσης.   

Στην ουσία δεν υπάρχει παρά ο ελάχιστος κοινός τόπος, ο οποίος δεν είναι άλλος από την συμφωνημένη αρχή, ότι η ασφάλεια του ενός δεν πρέπει να προκαλεί ανασφάλεια στον άλλο και ότι το νέο σύστημα θα πρέπει να είναι συμβατό με το διεθνές δίκαιο.  

Κοινός τόπος είναι βεβαίως και οι τέσσερεις πυλώνες ασφάλειας που υιοθετεί ο Νορβηγός διπλωμάτης και αφορούν σε: 

- Συνταγματική Ασφάλεια 

- Εσωτερική Ασφάλεια 

- Εξωτερική Ασφάλεια 

- Ασφάλεια Εφαρμογής 

Σε κάθε περίπτωση, στο έγγραφο το οποίο κάποιος μπορεί να διερωτηθεί γιατί χαρακτηρίζεται ως κοινό, καταγράφονται όλες οι διαχρονικές θέσεις της Τουρκίας περί συνέχιση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων, παραμονή στρατού, ακόμη και το ζήτημα των τεσσάρων βασικών ελευθεριών το οποίο τώρα βαφτίζουν στο έγγραφο Έιντε ως ισορροπία Ελλήνων - Τούρκων. 

Ακριβώς εδώ είναι το ερώτημα αν το έγγραφο είναι όντως ένα βήμα προς τα εμπρός όπως ανέμενε η Λευκωσία που όπως μαθαίνουμε δηλώνει ούτε ικανοποιημένη, αλλά ούτε δυσαρεστημένη.  

Όπως πληροφορείται το Σίγμα, καταγράφεται βεβαίως η άποψη του κυρίου Κοτζία και της Ελλάδας για υπογραφή συμφώνου φιλίας, αλλά και για μια συμφωνία προσωρινής στάθμευσης των στρατευμάτων στη λογική του treaty of final settlement στη Γερμανία το 1991. 

Την ίδια ώρα ωστόσο, με την ίδια αν όχι μεγαλύτερη προσοχή καταγράφεται η άποψη των Βρετανών για άντληση παραδείγματος από τα όσα ίσχυσαν στην Αυστρία κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου οι κατοχικές δυνάμεις των συμμάχων τότε, μετά το τέλος του πολέμου είχαν αναχθεί σε ενδιαφερόμενα μέρη με μεγαλύτερο στάτους από άλλους αλλά χωρίς δικαίωμα εμπλοκής.  

Επιπλέον, αρμόδια προεδρική πηγή δήλωσε ότι υπάρχουν παρατηρήσεις χωρίς να αποκαλύψει ποια είναι τα σημεία του εγγράφου που δεν ικανοποιούν την Ε/κ πλευρά. Ο διαπραγματευτής Αντρέας Μαυρογιάννης έχει ήδη κάνει τις παρατηρήσεις του ενώ αναμένονται και τα σχόλια του Προέδρου Αναστασιάδη από τις Βρυξέλλες όπου βρίσκεται για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αυτά θα προωθηθούν μέχρι την Παρασκευή και το τελικό κείμενο θα είναι έτοιμο τη Δευτέρα.

Σημερινή