Στρατεύματα και εγγυήσεις - Το πραγματικό δίλημμα των Ελλήνων της Κύπρου

Η εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία και οι δηλώσεις σημαινόντων Τούρκων πολιτικών υπέρ της συνέχισης των εγγυήσεων και της παρουσίας τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, δεν μπορούν να εμπνέουν αισιοδοξία για θετική κατάληξη του θέματος, όπως θα την ήθελε η ελληνοκυπριακή πλευρά. Είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με τις μέχρι σήμερα θέσεις της Αθήνας και της Λευκωσίας ότι, χωρίς την κατάργηση των εγγυήσεων και της παρουσίας των στρατευμάτων, δεν μπορεί να υπάρξει λύση στο Κυπριακό. Αλλά και οποιαδήποτε φαινομενική έστω διαλλακτική διαφοροποίηση της τουρκικής στάσης στο ζήτημα αυτό στις διαπραγματεύσεις θα θέσει την ηγεσία των Ελληνοκυπρίων προ σοβαρών διλημμάτων.
Πράγματι, εάν αναλογισθεί κανείς τα σημερινά δεδομένα στην Τουρκία, οι προοπτικές γύρω από το θέμα μάλλον καθίστανται πιο δυσχερείς. Πέραν της επιμονής της επίσημης Άγκυρας, η οποία διά στόματος του ίδιου του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στελεχών της Κυβέρνησης, υπογραμμίζει τη στρατηγική τους θέση ότι χωρίς τουρκική στρατιωτική παρουσία και εγγυήσεις δεν υπάρχει λύση στο Κυπριακό, σημειώνονται και τα εξής:
Ο αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τη στήριξη του οποίου απαραίτητα χρειάζεται ο Ερντογάν για πραγμάτωση των συνταγματικών αλλαγών που θα του εξασφαλίσουν τις πολυπόθητες εκτελεστικές εξουσίες, έχει σαφή θέση επί του προκειμένου. Έχει έντονα τοποθετηθεί κατά της κατάργησης των εγγυήσεων και της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων, και αυτό ο Τούρκος Πρόεδρος δεν θα μπορούσε να το αγνοήσει. Αντίθετα, με τις ρεβιζιονιστικές του εξάρσεις ο Ερντογάν επιχειρεί μεταξύ άλλων να χαϊδεύει τα αφτιά του Μπαχτσελί και των άλλων εθνικιστών.

Ακόμη και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης του κεμαλικού κόμματος CHP, με τον οποίο συχνά-πυκνά η κυβέρνηση του ΑΡΚ συγκρούεται στο θέμα της τρομοκρατικής δράσης του Ισλαμικού Κράτους και στο Κουρδικό, έχει την ίδια στάση. Έχει εξίσου έντονα ταχθεί ενάντια στην κατάργηση των εγγυήσεων και την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων από την Κύπρο και έχει επιδείξει διάθεση να επικρίνει οτιδήποτε θεωρεί ως υποχωρήσεις ή χαλάρωση της στάσης της Κυβέρνησης στο Κυπριακό.

Επίσης η κατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, που βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα σήμερα, δεν αφήνει περιθώρια άσκησης πιέσεων επί της Άγκυρας για υποχωρήσεις, όπως ενδεχομένως θα προσδοκούσε η Λευκωσία. Η δε τυχόν παρουσία μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Ε.Ε. στις συνομιλίες για το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων δεν θα μπορούσε σε τελική ανάλυση να επιβάλει στην Τουρκία την αποχώρηση των στρατευμάτων της από το νησί και τη διαγραφή των εγγυήσεων, δεδομένου ότι αυτή έχει την ικανότητα να επιμένει και να διαφωνεί.

Όλα τα ανωτέρω αποτελούν επιπλέον ανασταλτικά στοιχεία στις ελληνοκυπριακές προσδοκίες για κάμψη της αδιαλλαξίας της Τουρκίας, η οποία μέχρι σήμερα, κυρίως μέσω του κ. Ακιντζί, άφηνε να εννοηθεί ότι οι τυχόν υποχωρήσεις της θα εστιάζονταν μάλλον στον εκσυγχρονισμό των εγγυήσεων και όχι στην κατάργησή τους ή την πλήρη αποχώρηση των στρατιωτών της.
Υπό τις συνθήκες, το καλύτερο ίσως που θα μπορούσε να προσμένει κανείς ως ύστατη υποχώρηση από την Άγκυρα είναι η επίδειξη κάποιας διαλλακτικότητας στο τραπέζι των συνομιλιών μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, χωρίς ωστόσο να αλλοιώνει την ουσία των στρατηγικών της θέσεων αλλά και που θα μπορούσε να τη δικαιολογήσει ως κέρδος της πολιτικής της στο εσωτερικό.

Υπό το πρίσμα των συλλογισμών αυτών διαφαίνεται ισχυρό το ενδεχόμενο, όταν έρθει η ώρα της συζήτησης του θέματος αυτού, η ελληνοκυπριακή πλευρά να βρεθεί αντιμέτωπη με το πραγματικό δίλημμα τού να επιλέξει μεταξύ της μη-λύσης του Κυπριακού ή -υπό τις καλύτερες συνθήκες- του συμβιβασμού σε λύση με παρουσία αριθμού Τούρκων στρατιωτών και κάποιας μορφής εγγυήσεις. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία θα έχει τότε να προσμετρήσει τα κόστη και τα οφέλη τής κάθε επιλογής και να αποφασίσει.

ΑΡΙΣΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ
Πρώην βουλευτής, ειδικός σε θέματα Άμυνας και Στρατηγικής
Σημερινή