Πώς και γιατί καλλιεργείται η διαφθορά; Είναι εγγενές στοιχείο του πολιτικού συστήματος!

του Σταύρου Καλεντερίδη*

Το 2012 η Όλγα Γεροβασίλη εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με την κομματική ανάπτυξη του Σύριζα. Την ίδια περίοδο η νεοεκλεγείσα βουλευτής ήταν μέτοχος σε εταιρία παροχής υπηρεσιών προς το Δημόσιο. Μεταξύ της ιδιότητας της αυτής και της νέας της βουλευτικής ιδιότητας, το τι έπρεπε να γίνει ήταν ξεκάθαρο μιας και περιγράφεται ρητά σε άρθρο του ίδιου του Συντάγματος της χώρας:  «τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα του μετόχου επιχείρησης η οποία αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δημοσίου ή παροχή υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή συνάπτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού ή επενδυτικού χαρακτήρα» (άρθρο 57§1). Σύμφωνα δηλαδή με το εν λόγω άρθρο η βουλευτής έπρεπε μέσα σε 8 ημέρες να παραιτηθεί από την εταιρία της ή από το βουλευτικό αξίωμα.

Ωστόσο, παρά την εκλογή της, παρέμεινε μέλος της εταιρίας μέχρι το 2015 κάτι το οποίο αποτελεί αυστηρή παράβαση του Συντάγματος αλλά και της στοιχειώδους πολιτικής ηθικής.

Για την εξέλιξη αυτή το Σύνταγμα είναι σαφές και το ίδιο άρθρο ξεκαθαρίζει πως «η παράβαση των διατάξεων αυτής της παραγράφου συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα και ακυρότητα των σχετικών συμβάσεων ή πράξεων, όπως νόμος ορίζει». Βάσει Συντάγματος δηλαδή η βουλευτής έπρεπε να εκπέσει αυτοδικαίως από το αξίωμα της και οι σχετικές συμβάσεις της εταιρίας της με το Δημόσιο να ακυρωθούν. Τίποτα από τα δύο δεν συνέβη. Αντιθέτως, η βουλευτής απολάμβανε για τρία χρόνια τα προνόμια και των δύο ιδιοτήτων της. Εν τέλει, το 2015 λίγο μετά την  υπουργοποίηση της και προφανώς λόγω της επικείμενης προβολής της στα μέσα, παραιτήθηκε από την εταιρία μεταβιβάζοντας το ποσοστό στον γιο της.

Η ασυδοσία και η υποκρισία της συντριπτικής πλειοψηφίας του πολιτικού δυναμικού της χώρας είναι γνωστά σε όλους και εδώ απλά επιβεβαιώνονται. Οι φερόμενοι «αντιπρόσωποι» μας δεν εκπροσωπούν κανέναν και δεν λογοδοτούν σε κανέναν μιας και είναι αποδεδειγμένα υπεράνω νόμου αλλά και Συντάγματος. Αυτά βέβαια είναι αναλύσεις πρώτου επιπέδου και συμπεράσματα που εύκολα συνάγονται από την ακαδημαϊκή και δημοσιογραφική ελίτ της χώρας – μια ελίτ που αποτελεί και αυτή μέρος τους προβλήματος της Ελλάδας.

Με μια βαθύτερη ανάλυση όμως, αυτό που το σύστημα επιθυμεί να μείνει κεκαλυμμένο, είναι πως το ίδιο το Σύνταγμα όχι απλά επιτρέπει τέτοιου είδους διαφθορά αλλά την προκαλεί κιόλας. Για παράδειγμα, αν παρατηρήσει κανείς την παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου θα ανακαλύψει πως «ειδικός νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζονται ή εκχωρούνται ή διαλύονται συμβάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και έχουν αναληφθεί από βουλευτή ή από επιχείρηση στην οποία αυτός μετείχε πριν από την απόκτηση της βουλευτικής ιδιότητας ή με ασυμβίβαστη προς το αξίωμά του ιδιότητα». Το Σύνταγμα δηλαδή επιτρέπει στους βουλευτές μέσω απλού νόμου και εφόσον το επιθυμούν, να διατηρούν τις συμβάσεις των εταιριών τους με το δημόσιο ακόμα και όταν αυτοί εκλεγούν βουλευτές. Τα οφέλη βέβαια αποκομίζουν οι συνεργάτες και οι συγγενείς τους, οι οποίοι και παραμένουν στις εν λόγω εταιρίες.

Αυτή η προκλητική παράγραφος δηλαδή, σε συνδυασμό με το γεγονός πως το Σύνταγμα δεν απαγορεύει στους συγγενείς πρώτου βαθμού των βουλευτών/υπουργών να είναι μέτοχοι εταιριών που συνάπτουν συμβάσεις ή παρέχουν υπηρεσίες στο δημόσιο, δίνει, εν προκειμένω, διεξόδους σε βουλευτές και υπουργούς να μεταβιβάζουν τα ποσοστά στους συγγενείς τους, και δείχνει τον δρόμο δεκαετίες τώρα σε γενιές πολιτικών για να διαφθείρονται και να εξυπηρετούν τα συμφέροντα της οικογενειακής τους επιχείρησης μέσα από τη βουλή. Με αυτή τη «σιωπηρή νομιμοποίηση» του Συντάγματος καταπατώνται και οι όποιοι σχετικοί Κώδικες Δεοντολογίας.

Μπορεί να γνωρίζουμε ότι συμβαίνει χρόνια τώρα, αλλά κανείς δεν μας λέει γιατί συμβαίνει. Το ίδιο το σύστημα, και όχι τα εκάστοτε πρόσωπα, είναι η πηγή του κακού και αυτό πρέπει να αλλάξουμε για να απαλλαγούμε από αυτά τα φαινόμενα διαφθοράς, αδιαφάνειας και ασυδοσίας. Κανείς πολιτικός και κανένα κόμμα δεν μπορεί να υποστηρίξει μια τέτοια πολιτική επανάσταση.

Μόνο ένα ελεύθερο δημοκρατικό κίνημα μπορεί να το κάνει. Μόνο το δέλτα.

Μάθε περισσότερα και πάρε μέρος στο: http://todelta.gr/participate/

*Ο Σταύρος Καλεντερίδης είναι πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος-επικοινωνιολόγος, εκ των ιδρυτών της Πρωτοβουλίας του δέλτα.