Κυπριακό - Τώρα το ρίξαμε στις ζαριές - Επαφές σε Βρυξέλλες και Νέα Υόρκη

ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΠΙΕΖΟΥΝ ΟΗΕ ΚΑΙ Ε.Ε. ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΧΘΕΙ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΝΑΥΑΓΙΟΥ

Η «κάθετη» θέση της Τουρκίας για εγγυήσεις και ασφάλεια οδηγεί τους Υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Κύπρου σε ντεμαράζ επαφών για να δημιουργηθεί κλοιός πίεσης στην Άγκυρα
Η τ/κ πλευρά παρέμεινε σταθερή στο εδαφικό και στους πρόσφυγες και στα δύο Μον Πελεράν
Η τουρκική πλευρά έχει παρουσιάσει δημόσια τις απόψεις της στο ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας
Τα αρνητικά μηνύματα από την Άγκυρα για το ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας μετά την πρώτη συνάντηση σε επίπεδο ΓΓ Υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας έθεσαν σε συναγερμό Λευκωσία και Αθήνα. Αλέξης Τσίπρας και Νίκος Αναστασιάδης συμφώνησαν χθες να ρίξουν στη διπλωματική μάχη του παρασκηνίου, με πιο ενεργό ρόλο, τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και την Ε.Ε.

Η τελική θέση της Τουρκίας «είναι αδιαπραγμάτευτη» ως προς το ζήτημα των εγγυήσεων, αλλά επιδέχεται «κάποιες επί μέρους βελτιώσεις». Ουσιαστικά κινείται στα όσα έχει δηλώσει το τελευταίο χρονικό διάστημα ο κατοχικός ηγέτης. Μπορεί να υπάρξει μια συρρίκνωση των χρονοδιαγραμμάτων ασκήσεως της εγγυοδοσίας (έως και 15 έτη) καθώς και στο εύρος της. Ωστόσο απορρίπτουν κατηγορηματικά θέμα κατάργησης. Η Τουρκία με απλά λόγια λέει: «Να δούμε πώς θα προχωράει το νέο κράτος που θα δημιουργηθεί και θα κινούμαστε ανάλογα». Μάλιστα, πληροφορίες από την Αθήνα αναφέρουν ότι προς αυτήν την κατεύθυνση, ενθαρρύνεται από την κατανόηση των διαμεσολαβητών και κυρίως του Λονδίνου, οι οποίοι θεωρούν τις τουρκικές θέσεις ως δείκτη «διαθέσεων για συμβιβασμό».

Δεν υπάρχει ημερομηνία

Τα τουρκικά μηνύματα «παγώνουν» το ενδεχόμενο συνάντησης ανάμεσα στον κ. Τσίπρα και τον κ. Ερντογάν πριν από την Γενεύη. Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε χθες ότι προς το παρόν δεν υπάρχει συγκεκριμένη ημερομηνία για συνάντηση των δύο ηγετών. Πάντως η ελληνική πλευρά δεν θεωρεί προϋπόθεση για να παρευρεθεί στη Διάσκεψη της Γενεύης να υπάρξει συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο.

Οι περισσότερες πιθανότητες πλέον είναι να υπάρξει μια τέτοια συνάντηση «στο διπλανό τραπέζι» από αυτό που συνομιλούν Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί. Την ίδια ώρα, ωστόσο, κύκλοι τόσο στην Αθήνα όσο και στη Λευκωσία ανέφεραν στη «Σημερινή» ότι αν θα κάνει κάποιο βήμα μπροστά η Τουρκία, αυτό θα γίνει κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, καθώς η τακτική συνήθως κρύβει εκπλήξεις εντυπωσιασμού. Επίσης, παρά το γεγονός ότι ο Ταγίπ Ερντογάν έχει φορέσει για τα καλά τη μάσκα του Σουλτάνου, μόνο αυτός μπορεί την ίδια ώρα με μιαν απόφασή του να διαφοροποιήσει την υφιστάμενη κατάσταση. Οι ίδιοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι περιμένουν κινήσεις - έκπληξη από μέρους της Άγκυρας.

Για το ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας, οι Τούρκοι γνωρίζουν καλά ότι θα δεχτούν πιέσεις, κάτι που παραδέχθηκε και προχθές ο ψευδοπρωθυπουργός των κατεχομένων. «Μπορώ να πω ξεκάθαρα ότι θα δημιουργηθεί πίεση για άρση των παρεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας», δήλωσε ο Χουσεΐν Οζγκιουργκιούν, προσθέτοντας πως «αυτό το δικαίωμα, το οποίο οι συμφωνίες ασφαλείας -κατά την έκφρασή του- έδωσαν στην Τουρκία και παρενέβη το 1974, η ε/κ πλευρά και η Ελλάδα θέλουν να το καταργήσουν στη Γενεύη».

Ορατός ο κίνδυνος μη πραγματοποίησης της Διάσκεψης

Τα τουρκικά μηνύματα, όπως έχουν παρουσιαστεί, επιβεβαιώνουν και τα όσα ανέφερε η «Σημερινή» την περασμένη Πέμπτη περί κινδύνου ναυαγίου της διάσκεψης της Γενεύης πριν καν πραγματοποιηθεί. Τα περιθώρια να υπάρξει ένα συμβιβασμός συνεχώς ελαχιστοποιούνται, καθώς η Άγκυρα δεν κάνει βήμα πίσω στο ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας. Σε αντίθεση με την πλευρά μας, η τ/κ και η τουρκική πλευρά έχουν παρουσιάσει δημόσια τις απόψεις της επάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα με κάθε τρόπο. Έχει ξεκαθαρίσει λοιπόν ότι:

1. Η επιμονή της ελληνοκυπριακής πλευράς για αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και για μηδενικές εγγυήσεις δεν θα φέρει αποτέλεσμα.

2. Το όποιο νέο καθεστώς στην Κύπρο, πρέπει να περιλαμβάνει και την εγγύηση της Τουρκίας.

3. Ο «τουρκοκυπριακός λαός» δεν βλέπει την ασφάλειά του σε διεθνείς δυνάμεις.

4. Η αντίληψη περί ασφάλειας θα αλλάξει σταδιακά.

5. Στην άποψη ότι από την πρώτη μέρα δεν χρειάζονται στρατιώτες και δεν χρειάζονται εγγυήσεις, η αντίδραση των Τουρκοκυπρίων δεν θα είναι «ναι».

6. Χρειάζεται ένα διάστημα μετά από 15 χρόνια, ή μετά τη συμπλήρωση τριών επιτυχημένων προεδρικών θητειών, ώστε να ελεγχθεί ότι το σύστημα είναι βιώσιμο και η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία προχωρεί ομαλά.

7. Η νέα δομή της διζωνικής, δικοινοτικής, ενωμένης ομόσπονδης Κύπρου, από δύο πολιτικά ίσες συνιστώσες πολιτείες, θα δημιουργήσει τα πιο ξεκάθαρα χαρακτηριστικά αυτών των συνθηκών. Σίγουρα και το σύστημα ασφάλειας και εγγυήσεων θα προσαρμοστεί σε αυτήν τη νέα κατάσταση.

Λάβαμε πολύ συγκεκριμένες αποφάσεις

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα έχουν επαφές με τους επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών θα πάει στη Νέα Υόρκη και ο Υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης στην Ε.Ε. Στόχος των επαφών είναι για να προωθηθούν συγκεκριμένες αποφάσεις που λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνάντησης, όπως ανέφερε σε δηλώσεις του ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος.

Αυτές οι «πολύ συγκεκριμένες αποφάσεις», όπως τις χαρακτήρισε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, θα προωθηθούν μέσα από την ανάληψη κοινών δράσεων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο το σημαντικό κομμάτι των αναφορών του κ. Χριστοδουλίδη ήταν η σημείωσή του ότι «κοινός στόχος μέσα από τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται είναι ο τερματισμός της κατοχής και η επανένωση της Κύπρου σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος χωρίς ξένες εγγυήσεις και στρατούς κατοχής».

Σε αποφάσεις για ανάληψη κοινών δράσεων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο που ελήφθησαν κατά τη συνάντηση που είχαν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, παρουσία των Υπουργών Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά και Ιωάννη Κασουλίδη, αναφέρεται ανακοίνωση που εκδόθηκε από το γραφείο του Έλληνα Πρωθυπουργού. Στην ίδια ανακοίνωση τονίζεται ότι η συνάντηση έγινε στο πλαίσιο του συνεχούς συντονισμού Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας για το Κυπριακό και τονίζεται ότι επαναβεβαιώθηκε η σταθερή προσήλωση Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας στην επίτευξη δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού επί τη βάσει των αποφάσεων του ΟΗΕ.

Ο κ. Κοτζιάς, πάντως, από την πλευρά του ετοιμάζει τις βαλίτσες του για μετάβαση στη Νέα Υόρκη, όπου στις 6 Ιανουαρίου θα συναντηθεί με τον νέο Γ.Γ. του ΟΗΕ, σε μια ύστατη προσπάθεια ενεργοποιήσεώς του προς την κατεύθυνση ασκήσεως επιρροής στην Άγκυρα για εκλογίκευση θέσεων. Με τον νέο Γ.Γ. είχε ήδη επαφή ο κ. Αναστασιάδης, ζητώντας ανάλογα πράγματα.

Εν τω μεταξύ, τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο είχε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, σύμφωνα με ανακοίνωση που εκδόθηκε από την ελληνική Προεδρία. Κατά την επικοινωνία, ο κ. Αναστασιάδης ενημέρωσε τον κ. Παυλόπουλο για τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό μετά και από τη συνάντηση που είχε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό. Κατά την επικοινωνία διαπιστώθηκε πλήρης ταύτιση απόψεων μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής πλευράς, υπογραμμίστηκε στην ανακοίνωση.

Θολή εικόνα και για τα υπόλοιπα κεφάλαια

Τα βλέμματα μπορεί να είναι στραμμένα στη συνάντηση με τις εγγυήτριες δυνάμεις, ωστόσο θεωρητικά, για να καταλήξουμε σε αυτήν τη διάσκεψη, θα πρέπει να υπάρξει ακτίνα συμφωνίας στα υπόλοιπα πέντε κεφάλαια. Οι συναντήσεις των δύο ηγετών στη Λευκωσία ουσιαστικά δεν προσφέρουν σημαντικά πράγματα, καθώς το κατοχικό καθεστώς έχει αποφασίσει ότι τη μεγάλη μάχη της διαπραγμάτευσης θα τη δώσει στη Γενεύη. Η επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών θα πραγματοποιηθεί στις 4 Ιανουαρίου και, αν υπάρξει ανάγκη, θα πραγματοποιηθεί και μια συνάντηση στις 7 Ιανουαρίου. Με βάση τα όσα αναφέρει η τ/κ πλευρά, υπάρχουν περίπου 100 θέματα για συζήτηση, από τα οποία τα 8-10 είναι τα πιο σημαντικά, ενώ τα «δύσκολα θέματα» αναμένεται να συζητηθούν στη Γενεύη.

Στο εδαφικό φαίνεται ότι η πλευρά μας θα βρεθεί αντιμέτωπη με νέα δεδομένα, καθώς η τ/κ πλευρά ετοιμάζει νέα πρόταση για πάνω από 29,2%. Ο κατοχικός ηγέτης ανέφερε πριν από τρεις ημέρες ότι «στο θέμα των ποσοστών εμείς κάναμε ένα σοβαρό βήμα. Τώρα θα περιμένουμε να κάνουν και εκείνοι ένα βήμα. Το πρόβλημα στο Μον Πελεράν ήταν αυτό. Είπαμε να τελειώσουμε το εδαφικό μέχρι την τελεία και το κόμμα και μετά να περάσουμε στο κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Γι’ αυτό βρεθήκαμε σε αδιέξοδο. Τώρα δεν είναι το ίδιο. Στο σημείο που βρισκόμαστε οι δύο πλευρές θα ετοιμάσουν τους δικούς τους χάρτες και θα συνεχίσουμε εκεί να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό».

Από την προχθεσινή, όμως, ολοήμερη σύσκεψη του Προέδρου Αναστασιάδη με τους συμβούλους του διαπιστώθηκαν κρίσιμα κενά σε πρώτης γραμμής ζητήματα εκτός του εδαφικού, όπως το συναρτημένο περιουσιακό και η νομή της κεντρικής εξουσίας. Η εκ περιτροπής προεδρία, όπως είναι γνωστό, για την τ/κ πλευρά είναι «κόκκινη γραμμή».

Το παρασκήνιο της συμφωνίας της 1ης Δεκεμβρίου

Το έντονο σκηνικό πίεσης που δημιουργήθηκε στο δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στη «Σημερινή», τον βρήκε απροετοίμαστο. Η πλευρά μας βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο, καθώς εμμέσως είχε θεωρηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως υπαίτια του ναυαγίου στο Μον Πελεράν. Πολιτικοί κύκλοι, που γνωρίζουν από κοντά τα γεγονότα, ανέφεραν ότι η πλευρά μας φάνηκε εντελώς «αδιάβαστη».

Η τ/κ πλευρά τόσο στο Μον Πελεράν Ι αλλά και στο Μον Πελεράν ΙΙ κινήθηκε πάνω στις ίδιες θέσεις, τόσο στο εδαφικό όσο και στον αριθμό επιστροφής προσφύγων. Μάλιστα, όπως αναφέρουν οι ίδιοι κύκλοι, το γεγονός αυτό καταγράφεται και στα πρακτικά των Ηνωμένων Εθνών, ενώ και κατά τη διάρκεια του Εθνικού Συμβουλίου ο Ε/κ διαπραγματευτής Αντρέας Μαυρογιάννης παραδέχθηκε ότι η στάση Ακιντζί ήταν η ίδια.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, όταν είδε στο Μον Πελεράν Ι ότι ο στόχος της επιστροφής των 100.000 προσφύγων ήταν ουσιαστικά ανέφικτος, θέλησε να ενημερώσει τα πολιτικά κόμματα για να μπορέσει να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση. Στο δεύτερο Μον Πελέραν είπε το «Όχι» στα όσα παρουσίαζε η τ/κ πλευρά και το πιστώθηκε. Στο δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου, η πίεση που δέχθηκε ο κ. Αναστασιάδης ήταν ασφυκτική, με αποτέλεσμα να «αναγκαστεί» να δεχθεί την πενταμερή, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να αντιστρέψει το κλίμα που είχε δημιουργηθεί εις βάρος της πλευράς μας.

Ο αμερικανικός παράγοντας

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα», από τρίτους και ειδικότερα από την Ουάσιγκτον, μέσω ακόμη και του Αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν, διαβιβάζεται προς τη Λευκωσία η εκτίμηση ότι η διαπιστούμενη σκλήρυνση των τουρκικών θέσεων «συναρτάται προς διαπραγματευτική τακτική» και μπορεί να ενταθεί ακόμη παραπέρα, όσο προσεγγίζει ο χρόνος της Διασκέψεως, ζητώντας όπως τα πράγματα προσεγγισθούν με ανάλογη θετικότητα, προκειμένου «να μη χαθεί το μομέντουμ». Και αφήνοντας να νοηθεί ότι σε απευκταία περίπτωση αδιεξόδου:

α) Η επίλυση του Κυπριακού δεν θα είναι πλέον για τα επόμενα χρόνια εφικτή. Και

β) θα προκληθούν ευρύτερες περιπλοκές (και ίσως καταστροφικές αντιπαραθέσεις) στη σύνολη περιοχή, λόγω και των εξελίξεων με τα κοιτάσματα.

Να σημειωθεί παρεμπιπτόντως, αναφέρει το δημοσίευμα, ότι κύκλοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφεραν προ ημερών σε στελέχη της ομογένειας, πως ο Λευκός Οίκος θα επιθυμούσε να επισφραγισθεί στη Γενεύη (12 Ιανουαρίου) «έστω και κατ’ αρχήν συμφωνία» επιλύσεως του προβλήματος, πριν ο νυν ένοικός του Πρόεδρος Ομπάμα παραδώσει τα ηνία στον Τραμπ. Δηλαδή οκτώ μέρες αργότερα. Κι αυτό κατά τους ίδιους Αμερικανούς διπλωμάτες, εφόσον οι δυο πλευρές εμμείνουν στη δέσμευσή τους, «που απέδωσε την εντυπωσιακή προσέγγιση θέσεων τους τελευταίους δυο μήνες».

Οι Αμερικανοί θεωρούν ότι στις επόμενες μέρες, πρέπει -και είναι απολύτως εφικτή- να πραγματοποιηθεί απευθείας επαφή Ελλάδος και Τουρκίας σ’ επίπεδο κορυφής (Τσίπρα - Ερντογάν) ώστε να παραμερισθούν φοβίες και υπόνοιες, αν πρόκειται να υπάρξουν επιθυμητές εξελίξεις. Αλλά και ν’ αποτραπούν κρίσεις που θα ξεσπάσουν στα Ε/Τουρκικά, ως αποτέλεσμα ναυαγίου και οξύνσεων που με βεβαιότητα θ’ αναπαραχθούν.

Λευκωσία και Αθήνα προχωράμε μαζί

Ικανοποίηση για την εικόνα που δείχνουν Αθήνα και Λευκωσία εξέφρασε, πάντως, το κυβερνών κόμμα. Ο Εκπρόσωπος Τύπου του ΔΗΣΥ σημείωσε ότι η στενή συνεργασία και ο συντονισμός Αθηνών-Λευκωσίας είναι εκ των ων ουκ άνευ στην προσπάθειά μας για μια συμφωνία που θα τερματίζει την τουρκική κατοχή και θα επιτρέψει στην Κύπρο να πορευτεί στο μέλλον ενωμένη, ως ένα σύγχρονο κράτος μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Σε αυτήν τη στιγμή και στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τις διαπραγματεύσεις στη Γενεύη είναι σημαντικό ότι ο πρόεδρός μας μαζί με τον Πρωθυπουργό παίρνουν πολύ συγκεκριμένες αποφάσεις, οι οποίες θα προωθηθούν τις επόμενες μέρες μέσα από την ανάληψη κοινών δράσεων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Κύπρος και Ελλάδα προχωράμε μαζί. Σκοπός παραμένει, παρά τις όποιες δυσκολίες και αντιξοότητες, μια επιτυχημένη διαπραγμάτευση και διεθνής διάσκεψη».

Ακιντζί: Τα τελευταία χιλιόμετρα είναι δύσκολα

Πηγαίνουμε στη Γενεύη με αποφασιστικότητα και κουράγιο για να δημιουργήσουμε μια νέα ομόσπονδη Κύπρο, διζωνική, δικοινοτική με μια νέα δομή που θα βασίζεται στην πολιτική ισότητα των δύο συνιστωσών πολιτειών, όπου θα ζούμε με ασφάλεια και ελευθερία, δήλωσε ο Τ/κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί στη δεξίωση που παρέθεσε χθες βράδυ στους εκπροσώπους του Τύπου για τη νέα χρονιά. Όπως μεταδόθηκε χθες στα κατεχόμενα, ο κ. Ακιντζί πρόσθεσε ότι χωρίς να υπάρχει μια συμφωνία, το να έχει αρχίσει να δημιουργείται το μέτωπο της εκστρατείας τού «όχι» είναι λάθος. Αυτό δεν παρέχει το παραμικρό όφελος στους Τ/κ, είπε και κάλεσε όλους να ανακαλέσουν αυτό το λάθος.

Ο κατοχικός ηγέτης ανέφερε ότι «εάν υπάρξουν θετικά αποτελέσματα, θα προκύψει ένα πολιτικό πλαίσιο, το οποίο θα πρέπει να το γεμίσουμε καλά. Χωρίς αμφιβολία θα χρειαστεί το πρώτο μισό του 2017 να διευθετηθούν πολλές λεπτομέρειες που αφορούν την ετοιμασία των συνταγμάτων και των ομοσπονδιακών νόμων που θα εφαρμοστούν. Θα χρειαστούν κάποιοι μήνες, αρκεί να προκύψει αυτό το πολιτικό πλαίσιο. Αυτό δεν είναι εύκολο. Τα τελευταία χιλιόμετρα είναι τα πιο δύσκολα. Υπάρχουν δύσκολα θέματα, χωρίς να παραγνωρίζουμε την πρόοδο που έχει συμβεί, ξέρουμε ότι υπάρχουν δύσκολα θέματα».

Σημερινή