19/12/16

Μετέωρη εμπλοκή της ΕΕ στη διάσκεψη της 12ης Ιανουαρίου

«Όχι» από Βρετανία σε ενεργό συμμετοχή των Βρυξελλών κατά παραγγελία Άγκυρας και Ακιντζί
Βρυξέλλες: «Ουδέτερη παρουσία», χωρίς ουσιαστική εμπλοκή στη διάσκεψη για την ασφάλεια, στις 12 Ιανουαρίου, «επιφυλάσσουν» στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Άγκυρα και ο Μουσταφά Ακιντζί, με τη στήριξη και της Βρετανίας. Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι το Λονδίνο «φίλτραρε» την παράγραφο των Συμπερασμάτων της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής για το Κυπριακό, προτού ανάψει πράσινο φως και δώσει τη συγκατάθεσή του στην έκδοση της θέσης των «28», σύμφωνα με την οποία η ΕΕ είναι έτοιμη να συμμετάσχει στη διάσκεψη για την Κύπρο. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι το «βρετανικό φιλτράρισμα» αφορούσε σε δύο παραμέτρους των Συμπερασμάτων που εγκρίθηκαν και αντανακλά τον διαχρονικό ρόλο που διαδραματίζει η Βρετανία έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και τη στάση που ενδεχομένως θα τηρήσει το Λονδίνο στη διάσκεψη για την ασφάλεια:
1. Η Βρετανία διεμήνυσε προς διάφορες κατευθύνσεις ότι δεν θα μπορούσε να στηρίξει οποιανδήποτε αναφορά ανατρέπει την «ουδετερότητα της ΕΕ», σε σχέση με τη διαδικασία της 12ης Ιανουαρίου. Βρετανικοί διπλωματικοί κύκλοι υποστήριζαν μάλιστα ότι τα Συμπεράσματα θα πρέπει απλώς να περιορίζονται στην έκφραση «ετοιμότητας» εκ μέρους της ΕΕ να συμμετάσχει στη διαδικασία, χωρίς ωστόσο να προδικάζουν το εύρος της παρουσίας/συμμετοχής των Βρυξελλών και τον ρόλο που θα διαδραματίσουν, κάτι που θα καθορίσουν από κοινού οι δύο κοινότητες της Κύπρου, σε συνεννόηση με τον ΟΗΕ.

Ανάλογες θέσεις περί «ουδετερότητας» της ΕΕ διατυπώνουν, «όλως τυχαίως», η Άγκυρα και ο Μουσταφά Ακιντζί, οι οποίοι έχουν ήδη ανάψει πράσινο φως για την «παρουσία» της ΕΕ στη διάσκεψη, θέτοντας ωστόσο ως προϋπόθεση να μη βρίσκεται στο ίδιο τραπέζι με τους «5» (δύο κοινότητες και τρεις εγγυήτριες δυνάμεις). Η τουρκική πλευρά δεν αποκλείει να ζητηθεί η άποψη της ΕΕ για ζητήματα που άπτονται της εναρμόνισης και του κεκτημένου, υπό την προϋπόθεση ωστόσο ότι θα υποβληθεί κοινό αίτημα από τις δύο κοινότητες που είναι «συνιδιοκτήτριες της διαδικασίας». Υπό αυτές τις συνθήκες, γίνεται κατανοητό ότι η παρουσία της ΕΕ στη διαδικασία τείνει να προσλάβει διακοσμητικό χαρακτήρα, ενώ σύμφωνα με έγκυρους κοινοτικούς κύκλους, φέρεται να στοχεύει κατά κύριο λόγο στην έκφραση πολιτικής στήριξης επί της συμφωνίας που επιδιώκεται να εξασφαλιστεί, όπως ακριβώς συνέβη και το 2004, όταν ο Γκούντερ Φερχόιγκεν δήλωνε ότι το Σχέδιο Ανάν ήταν συμβατό με το κεκτημένο, παρά το γεγονός ότι έβριθε παρεκκλίσεων.

2. Η Βρετανία, όπως επίσης πληροφορούμαστε, επεσήμανε ότι μπορούσε να αποδεχθεί το σκέλος της αναφοράς (που τελικά περιλήφθηκε στα Συμπεράσματα), σύμφωνα με την οποία «η Κύπρος είναι και θα παραμείνει κράτος-μέλος της Ένωσης», αλλά εξήγησε ότι δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί ανάλογη αναφορά για την «Κυπριακή Δημοκρατία», με προφανή στόχο να μη δημιουργηθεί εικόνα μετεξέλιξης του υφιστάμενου κράτους, κάτι που θα προκαλούσε εντονότατες αντιδράσεις εκ μέρους της Άγκυρας και του ψευδοκράτους. Αν και η παράγραφος που εγκρίθηκε αναφέρει ότι η Κύπρος είναι και θα παραμείνει μέλος της ΕΕ (και όχι η Κυπριακή Δημοκρατία), η Λευκωσία την ερμηνεύει ως υποστηρικτική στη διασφάλιση της μετεξέλιξης του υφιστάμενου κράτους. Ωστόσο, νομικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες έλεγαν στον «Φ» ότι «εάν οι 28 επιθυμούσαν να τοποθετηθούν υπέρ της μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα μπορούσαν να το κάνουν. Δεν το έκαναν και αυτό λέει πολλά για την προσπάθεια της ΕΕ να τηρήσει ουδετερότητα στο ζήτημα της Κύπρου», ανέφερε η ίδια πηγή. Σημειώνεται ότι ο «Φ» είχε υποβάλει ερώτημα προς την Κομισιόν, εάν στηρίζει τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας ή τη δημιουργία ενός νέου μορφώματος. Εκπρόσωπος της Κομισιόν απάντησε ότι «η επανενωμένη Κύπρος θα είναι πλήρες μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης», αποφεύγοντας ουσιαστικά να πάρει θέση και τηρώντας ουδέτερη στάση.

Συγκλίνουσες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η Λευκωσία επεδίωξε την εξασφάλιση αναφοράς στα Συμπεράσματα, για τη «συμμετοχή» της ΕΕ στη διάσκεψη για την Κύπρο. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έθεσε το θέμα προς τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ζητώντας κάποιας μορφής έκφραση πολιτικής βούλησης εκ μέρους των Βρυξελλών. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επεδίωκε είτε μια δήλωση εκ μέρους του Ντόναλντ Τουσκ στη συνέντευξη Τύπου, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Συνόδου, είτε μια αναφορά στα Συμπεράσματα, κάτι που εξασφάλισε στο τετ α τετ με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, λίγο πριν την έναρξη της Συνόδου. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κ. Τουσκ εμφανίστηκε θετικός για την εισαγωγή παραγράφου στα Συμπεράσματα, την οποία ωστόσο, ως είθισται, «συζήτησε και με άλλα κράτη-μέλη». Στο πλαίσιο της παρασκηνιακής διαβούλευσης, η Βρετανία φρόντισε να στείλει τα δικά της μηνύματα περί της ανάγκης τήρησης «ουδετερότητας» εκ μέρους της ΕΕ.

Η παράγραφος που εγκρίθηκε αναφέρει: 

«Σε συνέχεια παρουσίασης του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας επί των συνομιλιών για διευθέτηση του Κυπριακού, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε τη στήριξή του στην εν εξελίξει διαδικασία για την επανένωση της Κύπρου. Η ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κύπρος είναι και θα παραμείνει κράτος-μέλος της Ένωσης μετά τη διευθέτηση, είναι έτοιμη να συμμετάσχει στη διάσκεψη της Γενεύης για την Κύπρο, στις 12 Ιανουαρίου 2017». 

Αναφορά προς αξιοποίηση

Η έκφραση ετοιμότητας της ΕΕ να συμμετάσχει στη διάσκεψη για τη Κύπρο, μέσω των Συμπερασμάτων της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής, τίθεται πλέον προς αξιοποίηση. Η Λευκωσία οφείλει να κεφαλαιοποιήσει την εν λόγω πρόνοια και να εξασφαλίσει ουσιαστική εμπλοκή της ΕΕ και όχι μια απλή παρουσία, όπως επιθυμεί η τουρκική πλευρά. Αυτό βεβαίως δεν είναι το μοναδικό ζητούμενο για τη Λευκωσία, η οποία, πέραν της προσπάθειας ουσιαστικής εμπλοκής της Ε.Ε., οφείλει να διασφαλίσει ότι η όποια κοινοτική συμμετοχή στη διαδικασία θα εδράζεται στις αρχές και στις αξίες της Ένωσης, με στόχο την πλήρη εφαρμογή των θεμελιωδών ελευθεριών, χωρίς παρεκκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο, μέσω πρωτογενούς δικαίου. Ή μέσω εσωτερικών ρυθμίσεων των συνιστώντων κρατιδίων, τις οποίες σερβίρει η Κομισιόν, σύμφωνα με τον Μουσταφά Ακιντζί, για περιορισμό των δικαιωμάτων εγκατάστασης και περιουσίας, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι κάτι τέτοιο δεν θα αποτελούσε παρέκκλιση από την κοινοτική νομοθεσία. Η αξιοποίηση της πρόνοιας των Συμπερασμάτων για τη συμμετοχή της Ε.Ε. στη διάσκεψη για την Κύπρο θα κριθεί εκ του αποτελέσματος.
 
Διατηρούν ανοικτή την πόρτα στην Τουρκία

Η συντριπτική πλειοψηφία 27 κρατών-μελών της ΕΕ, περιλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας, «ψήφισαν» συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, εν μέσω συλλήψεων, προγραφών και φρικτών βασανιστηρίων, στα οποία επιδίδεται το καθεστώς της Άγκυρας, έχοντας κατά γενική ομολογία καταλύσει το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Οι «27», με εξαίρεση την Αυστρία, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, αποφάσισαν την περασμένη Τρίτη να κρατήσουν ανοικτή την πόρτα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, ενώ η Βιέννη, αιφνιδιάζοντας τους πάντες, ακόμη και τη Βρετανία, επεχείρησε να μπλοκάρει τις τουρκικές ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Ο ΥΠΕΞ της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτζ ζήτησε όπως τα Συμπεράσματα αναφέρονται σε «πάγωμα» ή σε «αναστολή» της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, «επιλογές» οι οποίες απορρίφθηκαν χωρίς ουσιαστική συζήτηση από τους «27» και κυρίως από τον σκληρό πυρήνα των υποστηρικτών της Τουρκίας (Βρετανία, Σουηδία, Φινλανδία, Πολωνία, Τσεχία, χώρες της Βαλτικής).

Στην κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση, ο Αυστριακός αξιωματούχος ζήτησε όπως τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων περιελάμβαναν μια αναφορά «σύμφωνη προς το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου» που έθεσε θέμα παγώματος της ενταξιακής διαδικασίας έως ότου επανέλθει το κράτος δικαίου και αποκατασταθούν οι θεμελιώδεις ελευθερίες στην Τουρκία. Ωστόσο, η θέση της Αυστρίας απορρίφθηκε από τους «27», που έγραψαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στη συνέχεια ασκήθηκαν πιέσεις προς την Αυστρία, προκειμένου να συμπλεύσει με τη θέση των «27», χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Ως εκ τούτου και υπό το φως αδυναμίας εξασφάλισης ομοφωνίας, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων δεν εξέδωσε Συμπεράσματα για τη διεύρυνση (δηλαδή όχι μόνο για την Τουρκία αλλά για το σύνολο των υποψηφίων χωρών, καθώς αποτελούν ένα ενιαίο κείμενο). Η Σλοβακική Προεδρία διερεύνησε το ενδεχόμενο παραπομπής του ζητήματος στη Σύνοδο Κορυφής, αλλά ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δεν επιθυμούσε συζήτηση του θέματος στο ανώτατο επίπεδο. Ως αποτέλεσμα, η Σλοβακική Προεδρία αναγκάστηκε να εκδώσει το κείμενο ως δική της δήλωση, η οποία βεβαίως θεωρείται ήσσονος σημασίας, καθώς υπολείπεται του εκτοπίσματος των Συμπερασμάτων των «28».

Η Κυπριακή Δημοκρατία στήριξε τη συνέχιση της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, κάτι που έχει τεθεί ως στρατηγικός στόχος, σε συνάρτηση και με τη λύση του Κυπριακού, διασφαλίζοντας παράλληλα την εκπλήρωση των κυπρογενών υποχρεώσεων της Άγκυρας. Το κείμενο της Σλοβακικής Προεδρίας είναι ίσως το καλύτερο που έχει εξασφαλίσει η Λευκωσία τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η απουσία της σφραγίδας των «28» στο πλαίσιο των Συμπερασμάτων περιορίζει την πολιτική ισχύ του κειμένου.

Σημειώνεται ότι μετά τη θέση των «27» για διατήρηση ανοικτής της πόρτας της Ε.Ε. για την Τουρκία, ο Ντόναλντ Τουσκ προσανατολίζεται στη σύγκληση νέας Συνόδου Κορυφής με την Τουρκία, ενδεχομένως τον προσεχή Μάρτιο.

Ανταπόκριση: Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες
Φιλελεύθερος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.