Άγκυρα: Άδειασμα με «εκλιπούσα» και για τη δικαστική συνεργασία

Μονομερής δήλωση - Καμιά συνεργασία με την «ούτω καλούμενη Κυπριακή Δημοκρατία»

Ανταπόκριση: Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες

Βρυξέλλες: Ροκάνισμα της υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας με κάθε ευκαιρία και σε όλα τα fora επιχειρεί η Τουρκία, η οποία, όπως πληροφορείται ο «Φ», επαναφέρει θέμα «εκλιπούσας» (defunct) και καθιστά σαφές ότι δεν πρόκειται να συνεργαστεί με την «ελληνοκυπριακή διοίκηση» σε κανένα επίπεδο, περιλαμβανομένων δικαστικών και ποινικών ζητημάτων. Η κίνηση της Άγκυρας αποκτά ξεχωριστή σημασία, καθώς εκδηλώνεται υπό το φως των αποφάσεων της ΕΕ που καλούν τη Τουρκία να εκπληρώσει τα 72 κριτήρια του οδικού της χάρτη έναντι όλων των κρατών-μελών (περιλαμβανομένων και των κριτηρίων για δικαστική συνεργασία), ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ελευθέρωση των θεωρήσεων διαβατηρίων για 79 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες. 

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες του «Φ», η νέα προσπάθεια της Άγκυρας να αποδομήσει την Κυπριακή Δημοκρατία εκδηλώθηκε στο πλαίσιο μονομερούς δήλωσης, στο Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ), κατά την υπογραφή του 2ου συμπληρωματικού πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Συνθήκης για Κοινή Συνδρομή σε Ποινικά Ζητήματα (European Convention on Mutual Assistance in Criminal Matters). Στη μονομερή δήλωση της Τουρκίας (βλέπε φωτοτυπία) η Κυβέρνηση Ερντογάν διευκρινίζει: Η υπογραφή/επικύρωση του 2ου συμπληρωματικού πρωτοκόλλου «δεν συνιστά καμιά μορφή αναγνώρισης της ελληνοκυπριακής διοίκησης που προσποιείται ότι εκπροσωπεί την εκλιπούσα «Κυπριακή Δημοκρατία»...». Και προσθέτει: «... ούτε θα μπορούσε να υπονοεί τη γένεση οποιωνδήποτε υποχρεώσεων εκ μέρους της Τουρκίας να έχει οποιονδήποτε είδος συνεργασίας με την ούτω καλούμενη Κυπριακή Δημοκρατία...». 

Η προσπάθεια αποδόμησης της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι εξίσου εμφανής και στη δεύτερη παράγραφο της μονομερούς δήλωσης της Τουρκίας, η οποία δημιουργεί εικόνα δύο αυτόνομων οντοτήτων στη Κύπρο, διατυπώνοντας παράλληλα τον ισχυρισμό ότι οι Τουρκοκύπριοι ασκούν «κυριαρχία στα εδαφικά τους όρια». Αναφέρει χαρακτηριστικά:  «Η «Κυπριακή Δημοκρατία» εγκαθιδρύθηκε ως ένα συνεταιρικό κράτος το 1960, από τους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους, σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες. Αυτός ο συνεταιρισμός καταστράφηκε από την ελληνοκυπριακή πλευρά όταν υφάρπαξε παράνομα το κράτος, διώχνοντας βίαια όλα τα τουρκοκυπριακά μέλη από τα κρατικά όργανα, το 1963. Τελικά οι Τουρκοκύπριοι οι οποίοι εξαιρέθηκαν από το συνεταιρικό κράτος το 1963, έχουν οργανωθεί στα εδαφικά τους όρια και ασκούν κυβερνητική εξουσία, δικαιοδοσία και κυριαρχία. Δεν υπάρχει καμιά ενιαία Αρχή, η οποία είτε εκ του νόμου είτε στη πράξη, έχει αρμοδιότητα να εκπροσωπήσει από κοινού τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους και συνεπώς και την Κύπρο, ως σύνολο. Ως εκ τούτου, οι Ελληνοκύπριοι δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι έχουν εξουσία, δικαιοδοσία ή κυριαρχία επί των Τουρκοκυπρίων που έχουν ίσο καθεστώς, ή επί όλου του νησιού της Κύπρου», καταλήγει η μονομερής δήλωση της Τουρκίας.

 

Πηγή στην έδρα της ΕΕ ανέφερε στον «Φ» ότι η μονομερής δήλωση της Τουρκίας έχει διπλό στόχο.

 

> Αφενός, να συνεχίσει τη πρακτική ροκανίσματος της υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας εν μέσω των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού, προτάσσοντας με κάθε ευκαιρία τη δημιουργία ενός νέου μορφώματος που θα αντλήσει τη κυριαρχία του μέσα από τις δύο κοινότητες. Άλλωστε, η ίδια η μονομερής δήλωση της Άγκυρας κάνει λόγο για άσκηση «κυριαρχίας» εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων εντός των «εδαφικών τους ορίων», χωρίς βέβαια να αναφέρει ότι τα όρια αυτά καθορίστηκαν το 1974, συνεπεία της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής.

 

> Αφετέρου, να διαλύσει κάθε ψευδαίσθηση περί ενδεχόμενης συνεργασίας της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία στο δικαστικό τομέα, παρά το γεγονός ότι η υποχρέωση αυτή προκύπτει από τα Συμπεράσματα της ΕΕ και αποτελεί προϋπόθεση για την ελευθέρωση των θεωρήσεων διαβατηρίων για τα 79 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες. Με άλλα λόγια, η Τουρκία αναμένει ότι και στην περίπτωση αυτή θα εκμαιεύσει «εκπτώσεις» από τις Βρυξέλλες προκειμένου να εξασφαλίσει την πολυπόθητη -για τον Ερντογάν- άρση των διατυπώσεων εισόδου στην ΕΕ για τους Τούρκους πολίτες, παρακάμπτοντας το γεγονός ότι δεν παρέχει κανενός είδους συνεργασία προς τη Κυπριακή Δημοκρατία στο δικαστικό τομέα (ποινικά ζητήματα κ.λπ.).

 

Η στάση αυτή της Τουρκίας ενθαρρύνεται και από τη Κομισιόν (βλέπε άλλη στήλη), η οποία αξιολογεί κριτήρια του οδικού χάρτη ως να έχουν εκπληρωθεί, αν και ομολογεί ότι αυτά δεν εφαρμόζονται έναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, γιατί η Άγκυρα δεν την αναγνωρίζει. Υπενθυμίζεται ότι η άρνηση της Τουρκίας να εκπληρώσει τα κριτήρια του οδικού της χάρτη έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε συνδυασμό με τη προκλητική στάση ανοχής που τηρεί η Κομισιόν, οδήγησαν τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να αποστείλει αιχμηρή επιστολή προς τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ (6 Μαΐου), αμφισβητώντας ευθέως την αξιολόγηση των Βρυξελλών.

Σημειώνεται ότι η μονομερής δήλωση της Τουρκίας ενώπιον του Συμβουλίου της Ευρώπης υποβλήθηκε στις 11 Ιουλίου, τέσσερις περίπου μήνες μετά τη Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας και ενώ τα κράτη-μέλη της Ένωσης είχαν υποδείξει την ανάγκη για εφαρμογή των κριτηρίων του οδικού χάρτη έναντι και των «28» χωρίς δυσμενείς διακρίσεις.

Εκτεθειμένη η Κομισιόν 

Η μονομερής δήλωση της Τουρκίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία ότι το καθεστώς της Άγκυρας δεν πρόκειται να υλοποιήσει την υποχρέωση για παροχή δικαστικής συνεργασίας προς «όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε» και ότι συνεχίζει απτόητο την πρακτική των δυσμενών διακρίσεων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου, ενισχύονται τα ερωτηματικά για τη στάση της Κομισιόν, η οποία, όλως παραδόξως, θεωρεί ότι το κριτήριο 44 του οδικού χάρτη της Τουρκίας, για τη συνεργασία της υποψήφιας χώρας με τις δικαστικές και εισαγγελικές Αρχές των κρατών-μελών σε ποινικές υποθέσεις, «έχει εκπληρωθεί». Ως επίσης ότι το κριτήριο 47 για τη γενικότερη συνεργασία της Τουρκίας με τις δικαστικές Αρχές των κρατών-μελών «έχει μερικώς εκπληρωθεί». Και όλα αυτά ενώ η ίδια η Κομισιόν παραδέχεται και ομολογεί στις αξιολογήσεις της ότι αυτά τα κριτήρια δεν εφαρμόζονται από την Τουρκία στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, γιατί η Άγκυρα δεν την αναγνωρίζει. 

 

Πηγή στην έδρα της Ε.Ε. έλεγε στον «Φ» ότι «η Κομισιόν κλείνει τα μάτια μπροστά στη δεδηλωμένη άρνηση της Τουρκίας να εφαρμόσει τα κριτήρια του οδικού της χάρτη έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στόχος της Κομισιόν, σύμφωνα με την ίδια πηγή, «είναι να δημιουργήσει εικόνα εκπλήρωσης των κριτηρίων εκ μέρους της Τουρκίας, προκειμένου η Ε.Ε. να ελευθερώσει τις θεωρήσεις διαβατηρίων για τα 79 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες, ικανοποιώντας το εν λόγω αίτημα του Ταγίπ Ερντογάν, κάτι που τίθεται ως προϋπόθεση από την Άγκυρα για διατήρηση της Συμφωνίας Ε.Ε-Τουρκίας στο Προσφυγικό/Μεταναστευτικό.

 

Καθοριστική για τις εξελίξεις εκτιμάται ότι θα είναι η νέα αξιολόγηση επί του πλαισίου Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, την οποία αναμένεται να εκδώσει η Κομισιόν τον Δεκέμβριο. Η Άγκυρα προσδοκά ότι η Κομισιόν θα ανάψει πράσινο για την ελευθέρωση των θεωρήσεων, ενώ η Λευκωσία επιδιώκει όπως οι Βρυξέλλες αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και αξιολογήσουν ορθολογικά την εκπλήρωση ή μη των κριτηρίων του οδικού χάρτη της υποψήφιας χώρας. Χωρίς άλλες δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος κρατών-μελών από τον «φίλο» Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Η αμφισβήτηση της έγινε συνήθεια  

 

Σύνηθες γεγονός τείνει να καταστεί η προσπάθεια της Τουρκίας να αποδομήσει την Κυπριακή Δημοκρατία, αμφισβητώντας την υπόστασή της εντός της ΕΕ. Ο πρώτος περί «εκλιπούσας» προσβλητικός χαρακτηρισμός διατυπώθηκε τον Ιούνιο του 2014, στο Συμβούλιο Σύνδεσης Ε.Ε.-Τουρκίας. Εκεί η Άγκυρα υπέβαλε γραπτώς ότι: «Η υιοθέτηση των απαιτήσεων των Ελληνοκυπρίων για ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς θα ενίσχυε τον ψευδή ισχυρισμό τους ότι εκπροσωπούν την εκλιπούσα ‘Κυπριακή Δημοκρατία’ και θα τους αποσπούσε την προσοχή από τον στόχο της λύσης».

 

Λίγους μήνες αργότερα, στις 26 Ιανουαρίου 2015, η Άγκυρα απέστειλε επιστολή στην εισηγήτρια της Ευρωβουλής Κάτι Πίρι, απορρίπτοντας την ύπαρξη του νομίμου κράτους στην Κύπρο και υποστηρίζοντας ότι η «ανύπαρκτη» Κυπριακή Δημοκρατία δεν νομιμοποιείται να «κηρύσσει ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας» στην ΑΟΖ της, να εξερευνά και να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους. Τον Μάιο του 2016 η Τουρκία υπέβαλε δύο επιφυλάξεις κατά την επικύρωση ισάριθμων διεθνών συμβάσεων για την εμπορία προσώπων και για την προστασία προσωπικών δεδομένων, στο ΣτΕ. Υποστήριξε ότι η κύρωση των δύο συμβάσεων «δεν συνιστά σε καμιά περίπτωση αναγνώριση της ‘ελληνοκυπριακής διοίκησης’ που προσποιείται ότι εκπροσωπεί την εκλιπούσα ‘Κυπριακή Δημοκρατία’».

 

Αναλόγου περιεχομένου είναι και η μονομερής δήλωση που κατάθεσε η Άγκυρα στο ΣτΕ για τη συνδρομή σε ποινικά ζητήματα, στις 11 Ιουλίου του τρέχοντος έτους. 

Φιλελεύθερος