Πιέζουν τις Βρυξέλλες για να «τετραγωνίσει η Ε.Ε. τον κύκλο» - Ζητούν λύση έστω και χωρίς το ευρωπαϊκό κεκτημένο

ΜΥΣΤΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ ΑΠΟ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΚΑΙ ΗΠΑ

Προσπαθούν να δέσουν τα κομμάτια της λύσης και θέλουν τη σφραγίδα της ΕΕ, ανεξαρτήτως συμβατότητας με το κεκτημένο
· Χρονοδιάγραμμα από ΗΠΑ και Βρετανία ώς τον Δεκέμβριο

· Πώς οι αποκλίσεις θα επιλυθούν μέσω πρωτογενούς δικαίου

· Γιατί υπάρχει προβληματισμός στις Βρυξέλλες και πώς καθησυχάζουν οι ΗΠΑ

· Η λογική της κατάλληλης ψυχολογίας και το άλμα προς τη διχοτόμηση

· Γιατί και πώς πάγωσαν οι κυπρογενείς υποχρεώσεις
Το νέο σχέδιο λύσης προσπαθούν να φτιάξουν οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, επί τη βάσει στοιχείων που συλλέγουν από τις συνομιλίες συν τις δικές τους τρίτες θέσεις για γεφύρωση διαφορών.

Για τον σκοπό αυτό είχε γίνει σύσκεψη στελεχών των πρέσβεων των δυο χωρών στις Βρυξέλλες το καλοκαίρι, με απώτερο στόχο να επηρεάσουν και τον τεχνοκρατικό μηχανισμό της ΕΕ και προφανώς τη νομική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που είναι επιφορτισμένη με τη μελέτη των διαφόρων πτυχών της υπό συζήτηση λύσης. Κατά πόσο δηλαδή θα είναι οι πτυχές αυτές, και δη το περιεχόμενό τους, συμβατά, όπως και το τελικό σχέδιο, με το κοινοτικό κεκτημένο καθώς και με τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ.

Κυρίως πολιτικό το θέμα

Από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής, άμεσα εμπλεκόμενο είναι πρόσωπο που βρίσκεται δίπλα στον Πρόεδρο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Ο συνεργάτης του Προέδρου Γιούνκερ, όπως είναι φυσιολογικό, έχει ανοικτή γραμμή κυρίως με τους Αμερικανούς και με τον κ. Έιντε. Μάλιστα, είναι της άποψης ότι το θέμα του ελέγχου της συμβατότητας της λύσης με το κεκτημένο καθώς και με τις αρχές και αξίες της ΕΕ δεν είναι νομικό, αλλά κυρίως πολιτικό, παραπέμποντας με τον τρόπο αυτό σε προηγούμενη τοποθέτηση του πρώην Επιτρόπου Αρμόδιου για Θέματα Διεύρυνσης Όλι Ρεν, ο οποίος είπε, σε σχετική συζήτηση εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι «υπάρχουν τόσο καλοί συνταγματολόγοι, που μπορούν ακόμη και να τετραγωνίσουν τον κύκλο».

Αληθές πάντως είναι ότι από πλευράς μερίδας τεχνοκρατών υπάρχει προβληματισμός, υπό την έννοια ότι από τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχουν ενώπιόν τους, υπάρχουν θέματα στα οποία διαπιστώνεται «αναντιστοιχία και κενά» ως προς την εφαρμογή του κεκτημένου και των αρχών και αξιών της ΕΕ.

Πρωτογενές δίκαιο και ανησυχίες

Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί έχουν στείλει μήνυμα προς τεχνοκράτες των Βρυξελλών, ότι θα πρέπει όλα να είναι έτοιμα -εάν τα πράγματα εξελιχθούν θετικά- ώς τον Δεκέμβριο και ειδικότερα το νέο σχέδιο λύσης θα πρέπει να φέρει τη σφραγίδα της συμβατότητας με το κεκτημένο, τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ. Στους όποιους προβληματισμούς για τη συμβατότητα της λύσης με τα ισχύοντα στην ΕΕ, οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί απαντούν ότι εφόσον εγκριθεί το σχέδιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

1. Θα υπάρχει πλεονέκτημα ως προς το «ναι» και θα κλείσει ένας πονοκέφαλος για την Ευρώπη και για τη διεθνή κοινότητα.

2. Οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών δεν θα πρέπει να έχουν καμιά ανησυχία, διότι ακόμη και αν δεν υπάρχει συμβατότητα με το κεκτημένο και άλλες δημοκρατικές αρχές και αξίες, θα προκύψει σε περίπτωση αποδοχής της λύσης, μέσω δημοψηφισμάτων, «πρωτογενές δίκαιο». Και θα συμβεί αυτό, όπως επισημαίνεται, αφού θα δημιουργηθεί μια «νέα τάξη πραγμάτων» (new state of affairs), με άλλα λόγια, ένα νέο πολιτειακό σύστημα, με νέες δομές, χωρίς επιστροφή στο ενιαίο κράτος της Ζυρίχης. Τονίζεται, δε, ότι ακόμη και οι αποκλίσεις από αρχές και αξίες σε διάφορες περιοχές της ΕΕ συνιστούν τμήμα του κεκτημένου, πόσω μάλλον όταν θα συνιστούν «πρωτογενές δίκαιο».

Ευθυγράμμιση και δίλημμα

Οι Αμερικανοί και Βρετανοί τονίζουν προς τις Βρυξέλλες ότι πρέπει να είναι όλοι στην ίδια γραμμή και ότι πρέπει να εμπεδωθεί πόσο σημαντικό είναι να υποστηριχθεί από την Επιτροπή ότι η λύση είναι συμβατή με ό,τι η ΕΕ επιτάσσει μέσα από το νομικό της σύστημα. Το επόμενο βήμα, προστίθεται, είναι η δημιουργία «της κατάλληλης ψυχολογίας». Ότι, δηλαδή, εφόσον η λύση θα είναι συμβατή -ασχέτως εάν αυτό είναι αληθές ή όχι- με το νομικό σύστημα της ΕΕ, οι Ελληνοκύπριοι θα τεθούν ενώπιον του εξής διλήμματος: Εάν πουν όχι σε μια «συμφωνημένη λύση», την οποία υποστηρίζουν η ΕΕ και η διεθνής κοινότητα, είναι ως να κάνουν ένα τεράστιο άλμα προς τη διχοτόμηση.

Το κόστος της λύσης και το «ποσό» των ΗΠΑ

Γίνεται πάντως αντιληπτό από τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες ότι, αφενός, υπάρχουν ζητήματα που δεν έχουν κλείσει, άρα πώς μπορεί να δοθούν από τώρα απαντήσεις και, αφετέρου, ότι υπάρχει διαφορά των όσων συζητούνται στις συνομιλίες σε σχέση με ό,τι δηλώνεται δημοσίως από τους δυο ηγέτες. Επισημαίνεται, ταυτοχρόνως, ότι ακόμη και αν υπάρχει συναντίληψη σε σειρά ζητημάτων, δεν έχει ακόμη εξελιχθεί η συναντίληψη αυτή σε συμφωνία με συγκεκριμένα στοιχεία. Συναφώς, αναφέρονται ως παραδείγματα ζητήματα που αφορούν στην οικονομία και προκαλούν προβληματισμό. Τέτοια είναι:

1. Το τραπεζικό σύστημα, στο οποίο η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν δίνει επαρκή στοιχεία, διότι, ως φαίνεται, γίνεται μεγάλο ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Με τον νέο τρόπο λειτουργίας της Ευρωζώνης, οι έλεγχοι είναι αυστηροί και χωρίς αξιόπιστο τραπεζικό σύστημα το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος δεν θα μπορεί να λειτουργήσει, γεγονός που θα έχει επιπτώσεις στο σύνολο του νέου πολιτειακού συστήματος που θα λειτουργεί ενιαία. Τα ζητήματα αυτά είναι συνδεδεμένα και με την υιοθέτηση του ευρώ και γενικότερα με τον τρόπο λειτουργίας του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.

2. Ο τρόπος φορολόγησης και η φοροεισπρακτική ικανότητα ενός εκάστου των συνιστώντων κρατών σε σχέση με τον βαθμό διαφθοράς. Η Επιτροπή θεωρεί ότι θα πρέπει να συσταθούν κοινές υπηρεσίες, δηλαδή να αποτελούνται από στελέχη και των δυο κοινοτήτων για έλεγχο και στο ένα και στο άλλο συνιστών κράτος.

3. Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, που δεν έχουν ακόμη επισήμως κυκλοφορήσει. Βεβαίως, τονίζεται, υπάρχουν πληροφορίες, που αναφέρουν ότι το ποσό είναι αρκετά υψηλό, καθώς και ότι οι Αμερικανοί, που θέλουν να πιέσουν τα πράγματα, έχουν διαθέσιμο μόνο «ένα ποσό», το οποίο όμως δεν μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα. Ο επιλογές, όπως επισημαίνεται, συνοψίζονται στους δωρητές (μέτρο αμφίβολο, όμως, ως προς την αποτελεσματικότητά του), καθώς και στους δανεισμούς, όπως και στα μελλοντικά έσοδα από μια ενδεχόμενη εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Οι ρυθμοί ανάπτυξης, όπως επισημαίνεται, δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος της λύσης, ενώ, όπως παρατηρείται, αφενός, δεν μπορεί να προδικάσει κανείς ότι θα είναι συνεχώς αυξητικοί και, αφετέρου, ήδη η κυπριακή οικονομία τελεί υπό το βάρος της αποπληρωμής του μνημονίου.

4. Το κόστος τη λύσης δεν περιορίζεται μόνο στο περιουσιακό, αλλά και στο κόστος λειτουργίας της ομοσπονδίας και στα ποσά που θα συνεισφέρουν το ένα και το άλλο κρατίδιο στον κεντρικό προϋπολογισμό.

Στο ράφι αναγνώριση και πρωτόκολλο

Τώρα, ως προς την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τα προβλήματα που υπάρχουν, όμως θεωρούν ότι καμιά κίνηση δεν θα πρέπει να γίνει από πλευράς ΕΕ, κατά τρόπον ώστε «να πληγωθεί ο διάλογος». Άρα, όπως επισημαίνεται, υπάρχει εκ των πραγμάτων αποσύνδεση της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας με το Κυπριακό και οι κυπρογενείς υποχρεώσεις θα πρέπει να μείνουν παγωμένες.

Αναφέρουμε ότι σε αυτές περιλαμβάνονται το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, το οποίο εντάσσεται το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων της Τουρκίας για πλοία και αεροσκάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και όσα αναφέρονται στην αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, για εξομάλυνση των σχέσεων και αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Μια τέτοια εξέλιξη, εάν εδρομολογείτο, θα βοηθούσε στην επίλυση του ζητήματος της συνέχειας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η μεν ΕΕ έχει τα δικά της προβλήματα και θεωρεί ότι ο ρόλος της είναι υποβοηθητικός εκεί και όπου κληθεί να δώσει τα φώτα της, αφού η διαδικασία ανήκει στον ΟΗΕ, ο οποίος έχει και την ευθύνη, η δε Λευκωσία δεν έχει καμιά πρόθεση να χρησιμοποιήσει την ΕΕ για πρόκληση κόστους στην Άγκυρα, διότι δεν επιθυμεί να χαλάσει το καλό κλίμα των συνομιλιών. Από την πλευρά της η Τουρκία υποστηρίζει προς τις ΗΠΑ και την ΕΕ ότι επιδιώκει τη λύση, η οποία θεωρεί ότι είναι κοντά, και ότι, ως εκ τούτου, τα ζητήματα των κυπρογενών υποχρεώσεων θα τερματιστούν με τη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος.

Σημερινή