Για την Αντιγόνη, στη Σαλαμίνα

Πέτρος Παπαπολυβίου

Επιβεβαιώθηκε και επίσημα από το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας το πρόγραμμα των παραστάσεων του κρατικού ελληνικού θεάτρου στην Κύπρο, στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του τρέχοντος μηνός. Προτελευταία παράσταση στην Κύπρο, όπως δηλώνεται στο πρόγραμμα (στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου), στις 28 Σεπτεμβρίου, στο «Θέατρο Αμμοχώστου» (sic). Το Εθνικό Θέατρο θα ανεβάσει την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού και τους ρόλους μοιράστηκαν ηθοποιοί του Εθνικού, τρεις ηθοποιοί του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου (ΘΟΚ) και δύο του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

Θυμίζουμε ότι τον περσινό Σεπτέμβριο ο ΘΟΚ ανέβασε τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας, στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, παρά τις διαμαρτυρίες μεμονωμένων πολιτών και οργανωμένων φορέων. Ο γράφων είχε εκφράσει και τότε τις έντονές του ενστάσεις και είχε διατυπώσει σειρά ερωτημάτων («Όνομα νησιωτικόν, Σαλαμίς», «Ο Φιλελεύθερος», 29-8-2015), χωρίς να πάρει απάντηση. Επανερχόμαστε και σήμερα, γιατί το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό. Ξεκαθαρίζουμε εκ προοιμίου, ειδικά στη φάση που βρίσκεται το εθνικό μας θέμα, το αυτονόητο: Δεν αμφισβητούμε τη φιλοπατρία και την καλοπιστία της πολιτικής μας ηγεσίας, ούτε των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΘΟΚ. Από την άλλη, όμως, ο κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να ενημερώνεται για το Κυπριακό, και επιπλέον οφείλει να προστατεύει τα συμφέροντα της πατρίδας του, όταν αυτά καταπατούνται.

Θεωρούμε ότι η προγραμματιζόμενη παράσταση στο κατεχόμενο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας του «Εθνικού Θεάτρου» της Ελλάδας, εγγυήτριας δύναμης της κυπριακής εδαφικής ακεραιότητας και ανεξαρτησίας, του κατ’ εξοχήν φιλικού κράτους και με στενούς ιστορικούς αδελφικούς δεσμούς με την Κυπριακή Δημοκρατία, είναι εντελώς αδικαιολόγητη και παράνομη. Και, για να θυμηθούμε και την Αντιγόνη, είναι παράνομη και από την άποψη της ηθικής και από την άποψη του δικαίου (διεθνούς και κρατικού). Είναι εντελώς παράλογο και εξοργιστικά πρωτοφανές στη νεοελληνική ιστορία και στις διεθνείς σχέσεις, το Εθνικό θέατρο της Ελλάδας να προγραμματίζει παράσταση στο (όποιο) ψευδοκράτος, σε έναν αρχαιολογικό χώρο που δεν ελέγχεται από τις κρατικές υπηρεσίες της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε έναν υπαίθριο χώρο που η ασφάλειά του επαφίεται στον τουρκικό κατοχικό στρατό, και σε μια σκηνή που τα πάντα ρυθμίζονται και ελέγχονται από ένα «κράτος», που πρώτη η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει, και οφείλει απέναντι στην ιστορία της και τις νομικές διεθνείς και εθνικές της υποχρεώσεις να μην αναγνωρίζει.

Και εδώ προκύπτει το απλό ερώτημα, που είχαμε θέσει και πέρσι: Ποιος έδωσε από την Κυπριακή Δημοκρατία την έγκριση για την παράσταση; Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας; Ο αρμόδιος υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού; Οι διπλωμάτες του Υπουργείου Εξωτερικών; Πέρσι κανένας δεν απάντησε. Και ξαναρωτάμε, φέτος: Ποιος κυβερνά, τελικώς, αυτόν τον τόπο; Δεν είναι ποινικά κολάσιμη μια τέτοια παράσταση; Ποιος αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη; Μήπως λύθηκε το Κυπριακό και δεν το πήραμε είδηση; Μήπως υπάρχει ένα βαθύ (παρα)κράτος στο κράτος μας, που εργάζεται για την αναγνώριση του ψευδοκράτους; Και στην Ελλάδα: Γνωρίζει και έχει εγκρίνει ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας την παράσταση του Εθνικού στο «θεάτρο της Αμμοχώστου»; Ρωτήθηκε το Υπουργείο Εξωτερικών και συμφώνησε; Υπάρχει απόφαση και έγκριση, έστω από το Υπουργείο Πολιτισμού;

Τα καλόπιστα ερωτήματα, τα οποία υποβάλλονται, δεν είναι ρητορικά. Με την ψυχρή λογική, την ηθική και το δίκαιο, η παράσταση της «Αντιγόνης» στη Σαλαμίνα αποτελεί μια προχωρημένη πράξη αναγνώρισης του ψευδοκράτους, από τα δύο κράτη, που κατ’ εξοχήν οφείλουν να αποτρέπουν άλλες χώρες από παρόμοιες παράνομες ενέργειες. Γιατί δεν αναλαμβάνει κάποιος, στην ελεύθερη Κύπρο και στην Ελλάδα, την ευθύνη της διοργάνωσης της παράστασης; Γιατί επιλέγει η κυπριακή κυβέρνηση και ο πρόεδρος Αναστασιάδης, το κρυφτούλι και τη σιωπή για αυτό το σοβαρό ζήτημα; Θυμίζουμε ότι στην «Αντιγόνη», όλοι οι ήρωες του Σοφοκλή, «καλοί» ή «κακοί», δεν αποφεύγουν την νομοτελειακή καταστροφή. Το μεγαλύτερο βάρος, όμως, στο δράμα και στην ιστορία, το υφίσταται ο Κρέων…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 10 Σεπτεμβρίου 2016