Για σχέδιο Β ετοιμάζεται η ΕΕ σε σχέση με τη συμφωνία με την Τουρκία

Για σχέδιο Β ετοιμάζονται τα κράτη μέλη της ΕΕ, στην περίπτωση κατάρρευσης της Συμφωνίας Τουρκίας – ΕΕ τον Οκτώβριο, εκτιμούν όμως ότι στο τέλος ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα υποχωρήσει, χωρίς να αποκλείουν το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει και το Κυπριακό ως διαπραγματευτικό χαρτί για να κατευνάσει το έντονα αντιτουρκικό κλίμα που που επικρατεί αυτή τη στιγμή μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. 

Ειδικά σε σχέση με το Κυπριακό, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι αργά ή γρήγορα και καθώς το 2016 θα είναι “έτος λύσης για το Κυπριακό,” ο Ερντογάν “θα το βάλει και αυτό στο παιχνίδι” και δεν αποκλείεται να προσφέρει “την καλή του θέληση για επίλυση”, ως “αντάλλαγμα ή διαπραγματευτικό χαρτί”.

Οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι αργά ή γρήγορα ο Ερντογάν θα ζυγίζει τις επιλογές του και δεν θα θελήσει να θέσει σε αμφισβήτηση την παρουσία ευρωπαϊκών κεφαλαίων στη χώρα του, γνωρίζοντας καλά ότι το οικονομικό θαύμα με το οποίο έχει συνδέσει το όνομά του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική συνεργασία και το εμπόριο με την ΕΕ – κάτι που η σχέση με τη Ρωσία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα δεν μπορεί να υποκαταστήσει.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο ΚΥΠΕ, οι Βρυξέλλες είναι έτοιμες για διαφορετική αντιμετώπιση του προσφυγικού με συμφωνίες με τις κυβερνήσεις “στα μετόπισθεν” του Ερντογάν, ενίσχυση της Ελλάδας και συγκέντρωση αποτρεπτικής δυνατότητας στο Αιγαίο.

Μετά τις προειδοποιήσεις Ερντογάν για την απελευθέρωση της βίζα τον Οκτώβριο, οι Βρυξέλλες απαντάνε “μη μας δοκιμάσεις” και “ήξερες πολύ καλά τι υπέγραφες”.

Το “σχέδιο Β” των Βρυξελλών, στην περίπτωση που η συνεργασία ΕΕ – Ερντογάν καταρρεύσει, περιλαμβάνει τη σύναψη πολλών επί μέρους συμφωνιών “τύπου ΕΕ-Τουρκίας”, με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών, πέριξ και νότια της Τουρκίας, αλλά και τη μεταβίβαση των κεφαλαίων που προορίζονταν για την Τουρκία στην Ελλάδα.

Στην πράξη η Κομισιόν, έχοντας λάβει ήδη την πολιτική εντολή από τη Σύνοδο Κορυφής, έχει ξεκινήσει ήδη διερευνητικές επαφές με κυβερνήσεις αφρικανικών χωρών και της Μέσης Ανατολής, με σκοπό να συνάψει μια σειρά από συμφωνίες, που θα προβλέπουν, επί της ουσίας, πώς η ΕΕ θα “πληρώνει τα κράτη αυτά” για να “κρατάνε τους μετανάστες εκεί”.

Οι χώρες διέλευσης θα λάβουν κεφάλαια για να “φτιάξουν υποδομές φιλοξενίας, όπως έχει κάνει η Τουρκία”, οι δε χώρες προέλευσης θα συνονομολογήσουν “ένα σύμφωνο ανάπτυξης”, όπου η ΕΕ θα αναλάβει να συντονίσει και να χρηματοδοτήσει υποδομές και προγράμματα που θα κρατήσουν τον κόσμο που θέλει να φύγει εκεί.

Τις δύο πρώτες διαστάσεις των συμφωνιών χειρίζονται ο αρμόδιος για τη μετανάστευση Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος και ο αρμόδιος για την εξωτερική βοήθεια της ΕΕ προς τρίτες χώρες Επίτροπος Χρήστος Στυλιανίδης. Τόσο ο κ. Αβραμόπουλος, όσο και ο κ. Στυλιανίδης έχουν ήδη ξεκινήσει τα σχετικά ταξίδια στις ενδιαφερόμενες χώρες με τον Επίτροπο Στυλιανίδη να έχει μεταβεί για το σκοπό εσχάτως και μεταξύ άλλων σε Ιράκ και Νότιο Σουδάν.

Διπλωμάτης του Νοτίου Σουδάν που μίλησε στο ΚΥΠΕ σε χώρο πέριξ της Κομισιόν στις Βρυξέλλες, εμφανίστηκε επιφυλακτικός για την επιτυχία του προγράμματος στη χώρα του, λέγοντας πως “θα στηρίξω ό,τι είναι καλό για το λαό μου”. Οι επιφυλάξεις του διπλωμάτη είχαν να κάνουν με τη δυνατότητα απορρόφησης των κονδυλίων σε σχέση και με την ενδημική διαφθορά σε πολλά αφρικανικά κράτη.

Οι παραπάνω συμφωνίες με τα τρίτα κράτη έχουν, μεταξύ άλλων, ως στόχο να περιορίσουν τη διαπραγματευτική πίεση του Ερντογάν, κλείνοντας τη στρόφιγγα των προσφύγων προς την Τουρκία. Αυτό όμως δεν παύει να σημαίνει πως η Τουρκία ήδη φιλοξενεί 3 εκατομμύρια Σύριους – κάποιοι από τους οποίους, καλώς ή κακώς, θα περάσουν στο ελληνικό έδαφος.

Εκεί η προσέγγιση θα είναι διπλή. Αφενός, οι γενικές αρχές της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας θα συνεχίσουν να ισχύουν: δηλαδή, όποιος μπαίνει παράνομα θα χάνει τη σειρά του στο πρόγραμμα εγκατάστασης στην ΕΕ, ενώ οι Ευρωπαίοι, μέσω των συνεργαζόμενων οργανώσεων και του UNHCR, θα συνεχίσουν να τρέχουν το πρόγραμμά τους από το τουρκικό έδαφος (ο Ερντογάν θα χάσει κάθε διεθνές έρεισμα αν διώξει υπηρεσίες του ΟΗΕ και ΕΕ από το έδαφός του).

Αφετέρου οι υποδομές που υπάρχουν στην Ελλάδα θα πρέπει να ενισχυθούν κατά πολύ. Η Ελλάδα, υπολογίζουν οι Βρυξέλλες, θα χρειαστεί ένα ποσό της τάξης των 3 ως 6 δις για να φτιάξει κλειστού τύπου δομές φιλοξενίας που θα πληρούν τις σχετικές προδιαγραφές, ενώ θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλη φύλαξη, υγιεινή, σίτιση κτλ. Θα πρέπει στην πράξη να φτιαχτεί μια “νήσος Έλλις”, με πολλά παραρτήματα, κατά προτίμηση σε νησιά, ή και πλοία. Σε σχέση με τα πλωτά μέσα φιλοξενίας, πολλοί από αυτούς που τα πρότειναν στις Βρυξέλλες τις πρώτες μέρες της κρίσης, αισθάνονται δικαιωμένοι.

Σε ένα τρίτο επίπεδο, η ΕΕ θα προχωρήσει και ενόψει Brexit με την ενίσχυση της αμυντικής της διάστασης – κάτι που λόγω Ρωσίας επιθυμούν ακόμα και οι ευρωσκεπτικιστές των ανατολικών χωρών. Η νέα προγραμματική περίοδος θα βρει την Ελλάδα με μια υπηρεσιακή και έτοιμη κοινή ακτοφυλακή και συνοριοφυλακή της ΕΕ, η οποία θα αποτελέσει την πλατφόρμα για την ανάπτυξη της κοινοτικής αμυντικής δυνατότητας στο Αιγαίο.

Πηγή: ΚΥΠΕ