Ασφάλεια, ρευστότητα και νατοϊκά σενάρια στην Ανατολική Μεσόγειο: Τι ακριβώς συμβαίνει…

Μάριος Ευρυβιάδης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ: Οι κ. Τσίπρας, Αναστασιάδης και Νετανιάχου σε καλές στιγμές... Φωτογραφία ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ανάμεσα στην πληθώρα των διθυραμβικών δηλώσεων που ακολούθησαν την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας, στις 27 Ιουνίου, υπήρξε και μια εκ μέρους του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου που πέρασε παντελώς απαρατήρητη. Αναφερόμενος στα θετικά στοιχεία της συμφωνίας ο κύριος Νετανιάχου υπογράμμισε πως με τη συμφωνία ανοίγει και ο δρόμος “για την ένταξη του Ισραήλ στο ΝΑΤΟ”.

Υπομνήσεται πως ένα από τα αντίποινα που το καθεστώς της Άγκυρας επέβαλε στην Ιερουσαλήμ, μετά το γνωστό αιματηρό επεισόδιο στη Μεσόγειο με το Μαβί Μαρμαρά το 2010, ήταν και η επιβολή βέτο στις όποιες συνεργασίες που λειτουργούσαν μεταξύ του Ισραήλ- ενος μη μέλους του ΝΑΤΟ- και του Νατοϊκου οργανισμού. Με την τουρκική απαγόρευση το Ισραήλ αποκλείστηκε από νατοϊκά προγράμματα που αφορούσαν στην Νατοϊκή Μεσογειακή Συνεργασία, από συμμετοχή ως παρατηρητής σε Νατοϊκές συνάξεις και, ίσως πιο σημαντικό, από συνεργασίες με το ΝΑΤΟ σε ζητήματα ανταλλαγής πληροφοριών.
Ένα από τα πρώτα και πιο ουσιαστικά δείγματα γραφής που είχαμε αναφορικά με τη θετική εξέλιξη των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις δύο χώρες για την αποκατάσταση των σχέσεών τους, υπήρξε ακριβώς η άρση του τουρκικού βέτο λίγους μήνες πριν τον Ιούνιο. Επίσης η όλη αμερικανική δραστηριότητα στο ζήτημα αυτό- με πρωτεργάτες τον Υπουργό Εξωτερικών Τζόν Κέρρι και την Υφυπουργό Βικτώρια Νούλαντ- περιστρέφεται γύρω από την ενίσχυση και διεύρυνση του ρόλου του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή και, ευρύτερα, στην ανάδειξη του Νατοϊκού οργανισμού ως “παραγωγού” σταθερότητας και ειρήνης στην Ευρώπη και την ευρωπαϊκή περιφέρεια.
Όπως υποστήριξα σε πρόσφατο κείμενο μου (“Τα κοντά οικονομικά πολιτικά πόδια του “Μεγάλου Ηγέτη” Ερντογάν και οι γείτονές του”, Φιλελεύθερος 3/7/16) οι αμερικάνοι ήθελαν, εν όψει της 67ης εαρινής νατοϊκής συνόδου της 8-9 Ιουλίου στη Βαρσοβία, να πάνε στη σύναξη με κλειστά όλα τα αντιδυτικά μέτωπα. Δεν είναι τυχαίο πως η διαμάχη του Ισραήλ με την Τουρκία “έκλεισε” πριν τη νατοϊκή σύνοδο. Το “κλείσιμο” ήταν απαίτηση της Ουάσιγκτον προς τον Ερντογάν, ουσιαστικά, διότι ήταν αυτός που κωλυσιεργούσε.
Στη Νατοϊκή σύνοδο αναμένεται να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις αναφορικά με τις σχέσεις του ΝΑΤΟ με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Η οικοδέσποινα Πολωνία απαιτεί περαιτέρω διάρρηξη των σχέσεων με τη Ρωσία, ενώ ο δεύτερος στην ιεραρχία του ΝΑΤΟ, αμερικανός αξιωματούχος Αlexander Vershow μας προϊδεάζει, με μήνυμά του στις 3 Ιουνίου, πως η επερχόμενη νατοϊκή σύνοδος εξελίσσεται ως “η πιο σημαντική νατοϊκή συνάντηση κορυφής, δεδομένου της τρέχουσας κατάστασης στο (διεθνές) περιβάλλον ασφάλειας”.
Παρά τις στενές, προνομιακές και ιδιαίτερες σχέσεις αναμεταξύ του Ισραήλ και των ΗΠΑ δεν υφίσταται καμία διακρατική θεσμική συμμαχική σχέση μεταξύ των δύο κρατών,όπως είνια οι σχέσεις των ΗΠΑ με τους Νατοϊκούς της συμμάχους. Η μη νατοϊκή σχέση ΗΠΑ- Ισραήλ περιόριζε σημαντικά το βαθμό συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών. Για να ξεπεραστεί το εμπόδιο αυτό οι φίλοι του Ισραήλ στις ΗΠΑ πέρασαν από το αμερικανικό Κονγκρέσο νομοθεσία που καθιστούσε το Ισραηλ, “σημαντικό μη νατοϊκό σύμμαχο των ΗΠΑ (“major non NATO ally”). Τέτοιες σχετικές νομοθεσίες υπάρχουν π.χ. και για την Αίγυπτο και τη Ιορδανία και επιτρέπουν την παροχή βοήθειας , τεχνολογίας κλπ, στις χώρες αυτές όπως και στην περίπτωση νατοϊκών συμμάχων των ΗΠΑ.
Στη περίπτωση του Ισραήλ και του ΝΑΤΟ υπάρχει εδώ και δεκαετίες μια εσωτερική συζήτηση κατά πόσο το Ισραήλ θα πρέπει να κάνει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Οι σκληροπυρηνικοί δεν ευνοούν μια τέτοια εξέλιξη διότι σε τέτοια περίπτωση θα πρεπει
α) να παραδεχτεί το Ισαρήλ ότι κατέχει πυρηνικά όπλα και
β) να αποποιηθεί τη αυτονομία του ως προς την χρήση τους. Το δεύτερο έρχεται σε σύγκρουση με τον βασικό πυλώνα της Ισραηλινής στρατηγικής επιβίωσης.
Όμως δεν μπορείς να είσαι μέλος του ΝΑΤΟ και να έχεις την δική σου ξεχωριστή αυτόνομη πυρηνική στρατηγική. Αυτό το,προνόμιο το έχει μόνο ο Αργηγός! Υπάρχει όμως και μια άλλη σχολή σκέψης στο Ισραήλ που επιδιώκει ένταξη στο ΝΑΤΟ ακριβώς για να “νομιμοποίηση” την κατοχή των πυρηνικών του όπλων, για να διασκεδάσει τις ανησυχίες των Αράβων για τυχόν “μονομερή” τους χρήση, αλλά και για να εμπλέξει το ΝΑΤΟ στη διαδιασία ειρήνευσης του Παλαιστινιακού. Το ζήτημα εμπλοκής του ΝΑΤΟ ως “ειρηνευτικής” αλλά ταυτόχρονα και ως “εγγυητικής” δύναμης σε μια τυχόν “διευθέτηση” του Παλαιστινιακού συζητάται εδώ και χρόνια σε διεθνή συνέδρια όπου συμμετέχουν Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αλλά και αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκης Ένωσης. Εξάλλου το ΝΑΤΟ, την περίοδο αυτή, και για να ξεπεράσει την μεταψυχροπολεμική του υπαρξιακή του κρίση, αναζητά συνεχώς νέους ρόλους και πολιτικές σε μια ευρύτερη γκάμα διεθνών προβλημάτων.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαία η δήλωση του Ισραηλινού πρωθυπουργού για πιθανό αίτημα για ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ. Και δεν μπορεί να έγινε χωρίς μια σχετική προεργασία και συνεννόηση με την αμερικανική κυβέρνηση και ειδικά με τον ΥΠΕΞ Κέρρι και τη κυρία Νούλαντ. Η τελευταία πιθανόν μας προκύψει και ΥΠΕΞ των ΗΠΑ σε περίπτωση νίκης της Χίλαρυ Κλίντον στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2016. Δεν κατέχω συγκεκριμένα στοιχεία αλλά εκτιμώ πως εδώ υπεισέρχονται και νατοϊκά σενάρια για μια τυχόν “διευθέτηση” και του κυπριακού. Οι αμερικάνοι επείγονται, όπως προανάφερα να κλείσουν όλα τα “αντιδυτικά” μέτωπα.
Για όσους γνωρίζουν ιστορία κάτι ανάλογο συνέβη και το 1958, όταν κατέρρευσε η (Άγγλο) Αμερικανική αρχιτεκτονική ασφαλείας στη Μέση Ανατολή με το αντιδυτικό πραξικόπημα στη Βαγδάτη και τη κατάρρευση του δυτικού Συμφώνου της Βαγδάτης. Είναι τότε που “έκλεισε” όπως “έκλεισε” το κυπριακό με εντολή της Ουάσινγκον προς Αθήνα και Άγκυρα να κλείσουν το κυπριακό, εν όψει “μεγαλυτέρων κινδύνων που μας απειλούν”, όπως δήλωσε στον Τούρκο ομόλογό του Ζορλού ο Έλληνας ΥΠΕΞ Αβέρωφ. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη ωφείλει να ενημέρωσει τον κυπριακό λαό ως προς το τι διακυβεύεται στο ζήτημα της ασφάλειας.
Υπάρχει έντονη σχετική δραστηριότητα στο κεφάλαιο αυτό με τις πρόσφατες συναντήσεις του Κύπριου ΥΠΕΞ κ. Κασσουλίδη με τον αμερικανό ομόλογό του στη Ουάσινκτον και με τα συνεχή πηγαινοέλα της κυρίας Νούλαντ στη Λευκωσία. Ο κόσμος πρέπει ν γνωρίζει επίσης πως υπάρχει μια σειρά από αναλύσεις από τον δημοσιογραφο John Helmer που έχει έδρα την Μόσχα και που είναι προσβάσιμες στο διαδύκτιο στον ιστοτόπο “Dances with Bears”.
Οι αναλύσεις του Helmer δεν παραπέμπουν μόνο σε νατοϊκά σενάρια για το κυπριακό με την εσαεί παραμονή τουρκικών στρατευμάτων υπό νατοϊκή, τάχατες, ομπρέλα. Προχωρούν και σε ισχυρισμούς για εκβιασμό προσωπικά του Προέδρου Αναςστασιάδη από τους αμερικανούς “να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις” αλλιώς ….
Στα κείμενα του Helmer γίνεται εκτενής αναφορά σε δίκες στη Λεμεσό αλλά και στη Νέα Υόρκη με κατηγορίες πως το δικηγορικό γραφείο του Νίκου Αναστασιάδη μετά το 2011- αλλά ίσως και πριν- να εμπλέκεται σε αμφιλεγόμενο πράξεις με Ρώσους ολιγάρχες. Ο κύπριος κυβερνητικός εκρόσωπος έχει διαψεύσει τους ισχυρισμούς του Helmer αναφορικά με τα νατοϊκά σενάρια αλλά το ζήτημα είναι πολυ σοβαρό για να απορρίπτεται με μια απλή διάψευση. Συντελούνται κοσμογονίες σε ζήτηματα ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και η απροθυμία της κυβέρνησης Αναστασιάδη για ενημέρωση και η διατήρηση “σιγής ιχθύος” σε έμα τέτοιο μείζον ζήτημα δίνει τροφή στα σενάρια αυτά και, χειρότερα, συμβάλει στην ανασφάλεια του κόσμου.

Πηγή: Ασφάλεια, ρευστότητα και νατοϊκά σενάρια στην Ανατολική Μεσόγειο: Τι ακριβώς συμβαίνει… http://wp.me/p3kVLZ-At9