Το “οργανόγραμμα” του Τζιχάντ στο Ιράκ

Του Κώστα Ράπτη

Κατά τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Sergey Lavrov, ο οποίος δεν φείδεται αυτό τον καιρό επικρίσεων για τις ΗΠΑ, η προέλαση του “Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και την Ανατολή” (ISIS) αποδεικνύει την “πλήρη αποτυχία” της αμερικανικής εισβολής στη χώρα του Saddam Hussein το 2003. Για την πρώην επικεφαλής του State Department, Hillary Clinton, πάλι, οι Ταλιμπάν παρατηρούν τι γίνεται στο Ιράκ και “κρατούν σημειώσεις”. Ακαδημαϊκοί αναλυτές από την πλευρά τους σημειώνουν ότι αν το ISIS καταφέρει να κρατήσει υπό τον έλεγχό του μια πόλη τόσο μεγάλη όσο η Μοσούλη, θα πρόκειται για την πλέον θεαματική ενέργεια του διεθνούς τζιχαντισμού μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Όλα δείχνουν να δικαιώνουν την πρόσφατη ομιλία του Barack Obama στην τελετή αποφοίτησης της Στρατιωτικής Ακαδημίας του West Point, όπου ο πρόεδρος των ΗΠΑ επανέφερε την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στις κορυφαίες προτεραιότητες της αμερικανικής στρατηγικής.

Με μία διαφορά σε σχέση με το παρελθόν: το ISIS προέρχεται μεν από τη μήτρα της “Αλ Κάιντα” (ό,τι και αν σημαίνει αυτός ο περιληπτικός όρος) αλλά κρίθηκε τόσο ακραίο, ώστε να αποκηρυχθεί από αυτήν...
Η πηγή του κακού εντοπίζεται βέβαια στην αμερικανική εισβολή του 2003, η οποία και προσέφερε το χώρο για την ανάπτυξη ενός τζιχαντιστικού κινήματος το οποίο ήταν άγνωστο έως τότε στο Ιράκ. Ο φιλόδοξος και αμείλικτος Ιορδανός Abu Mussab al Zarqawi, ο οποίος από τις ποινικές φυλακές βρέθηκε στο πλευρό του Ossama bin Laden στον Αφγανιστάν, χωρίς πάντως να κερδίσει την ανεπιφύλακτη εμπιστοσύνη του, εγκαταστάθηκε στο κουρδικό βόρειο Ιράκ από τις παραμονές της αμερικανικής εισβολής και το 2004 μετονόμασε την ένοπλη οργάνωσή του σε “Αλ Κάιντα στο Ιράκ”.

Επρόκειτο για ένα πραγματικό σκάνδαλο, καθώς οι αμερικανικές δυνάμεις είχαν βρεθεί τρεις φορές σε θέση να πλήξουν τις εγκαταστάσεις του από αέρος, αλλά και τις τρεις φορές η απόφαση ακυρώθηκε από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας. Η παρουσία επί ιρακινού εδάφους (έστω και εκτός της επικράτειας που έλεγχε ο Saddam Hussein) ενός τζιχαντιστή οπλαρχηγού, που μάλιστα πειραματιζόταν με την παρασκευή ricin, ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη προπαγανδιστικά, ενώ οποιαδήποτε επιχείριση εξόντωσής του προϋπέθετε συντονισμό με τους Κούρδους “πεσμεργκά”, γεγονός που θα έθετε εν κινδύνω τις προσπάθειες να στρατευθεί η Τουρκία στην υπόθεση της αλλαγής καθεστώτος στη Βαγδάτη.

Σύντομα ο Zarqawi ανακηρύχθηκε σε “δημόσιο κίνδυνο υπ΄ αρ. 1”, εξαπολύοντας αιματηρές επιθέσεις (που περιλάμβαναν και τα γραφεία του ΟΗΕ στη Βαγδάτη), ενώ η δράση του υπήρξε καταλυτική για την πυροδότηση εμφύλιων συγκρούσεων μεταξύ των ιρακινών σουνιτών και των σιιτών τους οποίους αντιμετώπιζε ως “άπιστους”. Παρότι εμφανιζόταν ως φορέας αντίστασης προς την αμερικανική κατοχή, πολλοί Ιρακινοί τον αντιμετώπιζαν ως έναν ξενόφερτο με “ατζέντα” ξένη προς τα προβλήματα της χώρας.

Η εξόντωσή του το 2006 από αμερικανικές δυνάμεις οδήγησε στην μετονομασία της “Αλ Κάιντα του Ιράκ” σε “Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ” και στην ανάληψη της ηγεσίας από τον Abu Omar al-Baghdadi, σε μια προσπάθεια να “εθνικοποιηθεί” το προφίλ της οργάνωσης. Ο νέος ηγέτης ήταν ένα μυστηριώδες πρόσωπο για το οποίο πολλοί ιρακινοί ισχυρίζονταν ότι παρά το όνομά του προερχόταν επίσης από το εξωτερικό – και τα πύρινα διαγγέλματά του διαβάζονταν από Ιρακινό ηθοποιό. Επρόκειτο ούτως ή άλλως για περίοδο παρακμής της οργάνωσης, που έκλεισε με την εξόντωση του Abu Omar al-Baghdadi από αμερικανικές και ιρανικές δυνάμεις το 2010.

Τότε σήμανε η ώρα του Abu Omar al-Baghdadi ή Abu Dua, κατά κόσμον  Awwad Ibrahim Ali al-Badri al-Samarrai. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Patrick Cockburn, ο τωρινός ηγέτης της οργάνωσης γεννήθηκε στη Σαμάρρα το 1971, σπούδασε στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Βαγδάτης, υπήρξε ιεροκήρυκας στην επαρχία Diyala και με την πτώση του Saddam Hussein συγκρότησε ένοπλη ομάδα για να καταλήξει κρατούμενος των Αμερικανών στο Bocca Camp του νοτίου Ιράκ την περίοδο 2005-2009.

Υπό την ηγεσία του το “Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ”εμφανίσθηκε πολύ πιο οργανωμένο, με ετήσια σχέδια δράσης ανά επαρχία, ενώ ο ίδιος γνωρίζοντας την μοίρα των προκατόχων του, τηρεί απόλυτη μυστικότητα ως προς τις κινήσεις του.

Επωφελούμενος της συριακής κρίσης, έστρεψε το ενδιαφέρον της οργάνωσης προς τη γειτονική χώρα, με την φιλοδοξία της δημιουργίας ενός χαλιφάτου που θα συνένωνε τους σουνιτικούς πληθυσμούς εκατέρωθεν των συνόρων. Αυτό το όραμα αποτυπώνει η μετονομασία σε “Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και την Ανατολή” (στα αραβικά “Shams”, ήτοι το Levante των Ευρωπαίων, που περιλαμβάνει την Συρία, το Λίβανο και την Παλαιστίνη). Ανακοίνωσε μάλιστα μονομερώς τη συγχώνευση της οργάνωσής του με τη συριακή Jahbhat al-Nusra. Ωστόσο, αυτό υπήρξε και το σημείο της ρήξης με την “κεντρική” Αλ Κάιντα, καθώς ο Αιγύπτιος Ayman al Zawahri, που ανέλαβε την ηγεσία του δικτύου μετά τον Ossama bin Laden, απέκρουσε τη συγχώνευση δηλώνοντας ότι μόνο η Jahbhat al-Nusra διαθέτει το “χρίσμα”.

Υπολογίζεται ότι το 80% των ξένων μαχητών που έχουν συρρεύσει στη Συρία, έχουν ενταχθεί στο ISIS, ενώ η δράση του έχει επικεντρωθεί πολύ λιγότερο στην μάχη με τις δυνάμεις του Assad και περισσότερο στη σύγκρουση με άλλες αντάρτικες ομάδες, η οποία και κλιμακώθηκε, με χιλιάδες νεκρούς, τον Ιανουάριο 2014. Από τον Μάρτιο 2013 το ISIS έχει καταλάβει τη Raqqa (μόνη πρωτεύουσα συριακής περιφέρειας που βρίσκεται εξολοκλήρου στα χέρια των ανταρτών) στην οποία επέβαλε θεοκρατική διακυβέρνηση.

Αξιοποιώντας τις δυνατότητες αιφνιδιασμού που προσφέρει η κίνηση μέσα στην έρημο (και καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια ώστε να σβηστούν τα ίχνη των συνόρων μεταξύ Συρίας και Ιράκ) το ISIS στράφηκε τους τελευταίους μήνες στην αρχική του κοιτίδα καταλαμβάνοντας τη Falluja και μέρος του Ramadi στο δυτικό Ιράκ, πριν η εσωτερική κατάρρευση του καθεστώτος του Nuri al-Maliki στη Βαγδάτη του επιτρέψει την τωρινή θεαματική προέλαση.

Πηγή:www.capital.gr