Η αναδιοργάνωση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων

Η προωθούμενη αναδιοργάνωση φέρνει ενότητα διοίκησης για τον Τουρκικό Στρατό στο μέτωπο Κύπρος-Αιγαίο-Θράκη.

Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, ο πρόεδρος Abdullah Gül ενημερώθηκε κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (MGK) της 30ης Απριλίου για την προωθούμενη αναδιοργάνωση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων που προβλέπει μεταξύ άλλων: α) την ενοποίηση των Διοικήσεων Χερσαίων, Ναυτικών και Αμφίβιων Δυνάμεων υπό το τουρκικό Γενικό Επιτελείο, 

β) την ανασυγκρότηση των 4 Στρατιών σε 2 (συγχώνευση της 1ης Στρατιάς και της Στρατιάς Αιγαίου σε μία «Δυτική Στρατιά» με έδρα την Κωνσταντινούπολη και της 2ης και 3ης Στρατιάς σε «Ανατολική Στρατιά» με έδρα τη Μαλάτεια) και 

γ) τη μετεξέλιξη τμήματος της Χωροφυλακής σε Συνοριοφυλακή. 

Τα παραπάνω σχετίζονται με το πρόγραμμα Kuvvet-2014 (Δύναμη-2014) που άρχισε να υλοποιείται από το 2006 και προέβλεπε τη δημιουργία σύγχρονων χερσαίων δυνάμεων, το προσωπικό και τη δομή αυτών κατά 20 έως 30% με παράλληλη επαύξηση των επιχειρησιακών της δυνατοτήτων με σύγχρονα οπλικά συστήματα και εξοπλισμό. [1]

Yπενθυμίζεται ότι το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (YAŞ) στη συνεδρίαση της 28ης Νοεμβρίου 2013 έλαβε τις εξής κρίσιμες αποφάσεις:

Πρώτον, έκανε αποδεκτή την εισήγηση για πλήρη επαγγελματοποίηση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σε βάθος χρόνου. Η Άγκυρα έκρινε ως επιτυχημένο το πείραμα της επαγγελματοποίησης των 5 Ταξιαρχιών Kαταδρομών της Διοίκησης Χερσαίων Δυνάμεων και μιας Ταξιαρχίας της Γενικής Διεύθυνση Χωροφυλακής και αποφάσισε τη σταδιακή αναδιοργάνωση όλων των Σχηματισμών (Ταξιαρχίες) με ευέλικτες και πλήρως επαγγελματικές Μονάδες. Παράλληλα, αποφασίστηκε η επέκταση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων με «βλήματα μέσου και μεγάλου βεληνεκούς» με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Δεύτερον, αποφάσισε την κατά προτεραιότητα ενίσχυση του Τουρκικού Ναυτικού με στόχο «την αναβάθμιση της τουρκικής ναυτικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο» αλλά και την «εξασφάλιση των πηγών ενέργειας» . Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά σε μελέτη της Γενικής Γραμματείας του MGK, «το 30% του παγκόσμιου εμπορίου και το 25% των πετρελαιοειδών διακινείται από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Η Συριακή Κρίση είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της ναυτικής παρουσίας των Μεγάλων Δυνάμεων και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας».

Τρίτον, αποφάσισε την “αποστρατικοποίηση” της Γενικής Διοίκησης Χωροφυλακής (Jandarma Genel Komutanlığı: JGK), η οποία υπάγεται στο τουρκικό Γενικό Επιτελείο για την εκπαίδευση και την εκτέλεση καθηκόντων στρατιωτικού χαρακτήρα καθώς και στο υπουργείο Εσωτερικών για καθήκοντα ασφαλείας και δημόσιας τάξης (κατ΄ουσίαν υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας καθώς το τουρκικό ΥΠΕΣ αποτελεί αντίστοιχο του ελληνικού υπουργείου Δημοσίας Τάξης). Συγκεκριμένα, η Χωροφυλακή θα διαχωρισθεί σε δύο τμήματα: το πρώτο θα περιοριστεί αποκλειστικά στα αστυνομικά του καθήκοντα και θα έχει ως αρμοδιότητα την εσωτερική ασφάλεια και το δεύτερο με αρμοδιότητα τη συνοριακή ασφάλεια. Μέχρι σήμερα, η Στρατοχωροφυλακή είχε την αποκλειστική ευθύνη της συνοριακής φύλαξης με το Ιράκ (387km) και το Ιράν (127km) ενώ η φύλαξη της υπόλοιπης συνοριογραμμής έχει ανατεθεί στον Τουρκικό Στρατό. Ως εκ τούτου, τόσο τα τμήματα της “νέας” Χωροφυλακής όσο και η Ακτοφυλακή θα υπάγονται πλέον αποκλειστικά στο υπουργείο Εσωτερικών.

1η Στρατιά

H 1η Στρατιά (Birinci Ordu) με έδρα την Κωνσταντινούπολη θεωρείται ο σημαντικότερος Μείζων Επιχειρησιακός Σχηματισμός του Τουρκικού Στρατού. Συγκροτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 1921 και συμμετείχε υπό τις διαταγές Nureddin İbrahim Paşa στις στρατιωτικές επιχειρήσεις που οδήγησαν στην Μικρασιατική Καταστροφή και τις θηριωδίες κατά του άμαχου Ελληνικού πληθυσμού της Σμύρνης. Έκτοτε μετακινήθηκε βόρεια, αναλαμβάνοντας ως Ζώνη Ευθύνης τα Στενά και την Ανατολική Θράκη. Ο Σχηματισμός βρέθηκε στο επίκεντρο της σύγκρουσης με την ισλαμική κυβέρνηση Erdoğan καθώς είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στα πραξικοπηματικά σχέδια του κεμαλικού κατεστημένου. Συγκεκριμένα, η 1η Στρατιά είχε την ευθύνη εφαρμογής του Σχεδίου Balyoz που εκπονήθηκε υπό τη διοίκηση του Στράτηγου Çetin Doğan κατά τη διάρκεια του Σεμιναρίου Σχεδίων Επιχειρήσεων (5-7 Mαρτίου 2003) στην Κωνσταντινούπολη. Με βάση το απομαγνητοφωνημένο ηχητικό υλικό από τις συνομιλίες μεταξύ των επιτελών της 1ης Στρατιάς που αποκάλυψε η εφημερίδα Taraf στις 20 Ιανουαρίου του 2010, ο Στρατηγός Doğan εισηγήθηκε εισβολή στο βόρειο Έβρο και συγκεκριμένα στην περιοχή βόρεια του ποταμού Άρδα, γνωστής και ως «Τρίγωνο του Έβρου».

Η έδρα της 1ης Στρατιάς στο Selimiye της Κωνσταντινούπολης.

Η ανάληψη της διοίκησης της 1ης Στρατιάς (1′inci Ordu Komutanı) είναι περιζήτητη αναμέσα στις τάξεις των ανωτάτων αξιωματικών καθώς είθισται να οδηγεί μετά από θητεία ενός έτους στην ανάληψη της Αρχηγίας του Τουρκικού Στρατού (Kara Kuvvetleri Komutanlığı) και κατ΄επέκταση στην ηγεσία των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (Türk Silahlı Kuvvetleri: ΤSK). Είναι χαρακτηριστικό ότι το σύνολο των Αρχηγών του τουρκικού Γενικού Επιτελείου (Genelkurmay Başkanlığı) μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 προέρχεται από την 1η Στρατιά, παράδοση που έσπασε το 2010 με την ανάληψη της Αρχηγίας από τον Στρατηγό Işık Koşaner (προερχόμενο από την Στρατιά “Αιγαίου”), ο οποίος παραιτήθηκε ένα χρόνο αργότερα. Οι Μονάδες του Σχηματισμού επανδρώνονται ως επί το πλείστον από τα μεσαία-ανώτερα στρώματα της τουρκικής κοινωνίας σε αντίθεση με τους γόνους κατώτερων κοινωνικών τάξεων (και μειονοτήτων) που υπηρετούν σε δυσμενείς θέσεις (Κουρδιστάν, Κατεχόμενα).

Η 1η Στρατιά αναπτύσσεται σε βάθος στην Ανατολική Θράκη, έχοντας εγκαταλείψει τη γραμμή προκάλυψης, όχι όμως και την επιθετική της διάταξη. Η περιοχή της Ανατολικής Θράκης είναι γενικά πεδινή και διασχίζεται από δύο κύριους οδικούς άξονες, το βόρειο Αδριανούπολη-Αρκαδιόπολη-Κων/πολη και το νότιο Γέφυρα Κήπων-Κεσσάνη-Σηλυβρία-Κων/πολη. Ο Τουρκικός Στρατός έχει τοποθετήσει στην Ανατολική Θράκη το 2ο Σώμα Στρατού (2. Kolordu) στο νότο και 5ο Σώμα Στρατού (5. Kolordu) κεντρικά με προσανατολισμό το βόρειο τμήμα του Έβρου. Πίσω από αυτά βρίσκεται το 3ο Σώμα Στρατού (3. Kolordu) με έδρα την Κωνσταντινούπολη που αν και NATOϊκό Στρατηγείο (NRDC-T) έχει αναβαθμισμένο εθνικό ρόλο και αποτελεί την εφεδρεία της 1ης Στρατιάς. Αναλυτικά:

• Το 2ο ΣΣ με έδρα την Καλλίπολη/Gelibolu είναι προσανατολισμένο προς τη νότια περιοχή του Έβρου όπου και ο τομέας της ΧΙΙ Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού του Ελληνικού Στρατού. Η 4η Μ/Κ ΤΑΞΠΖ εδρεύει στην Κεσσάνη/Keşan, η 8η Μ/Κ ΤΑΞΠΖ στη Ραιδεστό/Tekirdağ, η 18η Μ/Κ ΤΑΞΠΖ στα Δαρδανέλια/Çanakkale, η 95η ΤΘΤ στα Μάλγαρα/Malkara, το 102 Σύνταγμα Πυροβολικού στη Μακρά Γέφυρα/Uzunköprü, το 2ο Σύνταγμα Μηχανικού στην Καλλίπολη/Gelibolu και το 5ο Σύνταγμα Καταδρομών στην Ίμβρο/Gökçeada.
• Το 5ο ΣΣ με έδρα τη Τυρολόη/Çorlu είναι προσανατολισμένο προς το βόρειο τμήμα του Έβρου όπου και ο τομέας της ΧVI Μ/Κ ΜΠ του ΕΣ. Η 54η Μ/Κ ΤΑΞΠΖ εδρεύει στην Αδριανούπολη/Edirne (βλ. προγεφύρωμα Κάραγατς), η 55η ΤΑΞΠΖ στο Ασβεστοχώρι/Süloğlu, η 65η Μ/Κ ΤΑΞΠΖ στην Αρκαδιόπολη/Lüleburgaz, η 1η ΤΘΤ στη Βουργουδισσό/Babaeski, η 3η ΤΘΤ στο Κουπέριο/Çerkezköy, το 105 ΣΠΒ στη Τυρολόη/Çorlu και το 5ο ΣΜΧ στη Βρύση/Pınarhisar. Κατά πληροφορίες, το 4ο ΣΚΔ διαλύθηκε.
• Το 3ο ΣΣ με έδρα το Σισλί/Şişli της Κων/πολης αποτελεί την εφεδρεία της 1ης Στρατιάς και λειτουργεί ως ΝΑΤΟϊκό Στρατηγείο (NRDC-T) με την 23η Μηχανοποιημένη Μεραρχία Πεζικού, στην οποία υπάγονται οργανικά τα 6, 23 και 47 Μ/Π Συντάγματα Πεζικού με αποστολή την ασφάλεια του εσωτερικού της ΖΕ της 1ης Στρατιάς, τη 2 ΤΘΤ και την 66η Μ/Κ ΤΑΞΠΖ, όλες στην ευρύτερη περιοχή της Κων/πολης. Κατά πληροφορίες, οι δύο τελευταίες βρίσκονται υπό τη διοίκηση του επιχειρησιακού Στρατηγείου της 52ης ΤΘΜ.

Η κλιμακωτή σε βάθος διάταξη της 1ης Στρατιάς.

Η 1η Στρατιά υποστηρίζεται από το 4ο Σύνταγμα Αεροπορίας Στρατού που εδρεύει στο Α/Δ Samandıra και την 15η Μεραρχία Πεζικού με έδρα το Κιοσεκιοϊ/Köseköy.

 

Στρατιά Αιγαίου

Η Στρατιά Αιγαίου (Ege Ordusu, πρώην 4η Στρατιά) με έδρα τη Σμύρνη είναι Μείζων Επιχειρησιακός Σχηματισμός του Τουρκικού Στρατού με Ζώνη Ευθύνης τα παράλια της Μικράς Ασίας. Συγκροτήθηκε στις 20 Iουλίου 1975 με το αιτιολογικό της δήθεν «παράνομης εκ μέρους της Ελλάδας στρατιωτικοποίησης των νησιών», αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα τη διοίκηση των κατοχικών στρατευμάτων που εισέβαλαν παράνομα στην Κύπρο ακριβώς ένα χρόνο νωρίτερα. Πρώτος διοικητής της Στρατιάς Αιγαίου ανέλαβε ο Αντιστράτηγος Kenan Evren που ηγήθηκε του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 12ης Σεπτεμβρίου 1980. Στη Στρατιά Αιγαίου υπάγονται σήμερα:

• Η λεγόμενη «Τουρκική Ειρηνευτική Δύναμη» (Türk Barış Kuvvetleri: KTBK) στην κατεχόμενη Κύπρο (πρώην 11ο ΣΣ) [2]
• Η 11η Μ/Π ΤΑΞΠΖ με έδρα το Ντενιζλί/Denizli
• Η 19η Μ/Π ΤΑΞΠΖ με έδρα το Αδραμύτιο/Edremit
• Η 57η Ταξιαρχία Πυροβολικού με έδρα τη Σμύρνη που χρησιμοποιείται ως Σχηματισμός Εκπαίδευσης
• Η 1η Ταξιαρχία Πεζικού με έδρα τη Μαγνησία/Manisa που χρησιμοποιείται ως Σχηματισμός Εκπαίδευσης [3]
• Η 3η Ταξιαρχία Πεζικού με έδρα την Αττάλεια/Antalya που χρησιμοποιείται ως Σχηματισμός Εκπαίδευσης

Η Στρατιά Αιγαίου υποστηρίζεται από το 3ο Σύνταγμα Αεροπορίας Στρατού που εδρεύει στο Α/Δ Gaziemir της Σμύρνης ενώ σε περίοδο επιχειρήσεων αναλαμβάνει τη διοίκηση της Tαξιαρχίας Αμφίβιων Δυνάμεων (Amfibi Deniz Piyade Tugay Komutanlığı) που εδρεύει μαζί με τη Διοίκηση Αποβατικών Πλοίων στο ναύσταθμο Φώκαιας/Foça. Σημειώνεται ότι η Στρατιά Αιγαίου έχει ήδη συγκροτήσει από τον καιρό της ειρήνης τη Διοίκηση Συγκροτήματος Ειδικής Αποστολής Αιγαίου (Εge Müşterek Özel Görev Kuvveti: ΕMÖGK) με κύρια αποστολή τη διεξαγωγή αποβατικών επιχειρήσεων εναντίον των νησιών του Αιγαίου. Μονάδες της Στρατιάς Αιγαίου μετασταθμεύουν συχνά στη νοτιοανατολική Τουρκία όπου συμμετέχουν σε επιχειρήσεις εναντίον του ΡΚΚ για την απόκτηση πολεμικής εμπειρίας.

Η Στρατιά Αιγαίου έχει ήδη συγκροτήσει από τον καιρό της ειρήνης τη Διοίκηση Συγκροτήματος Ειδικής Αποστολής Αιγαίου (ΕMÖGK) με κύρια αποστολή τη διεξαγωγή αποβατικών επιχειρήσεων.

Υπενθυμίζεται ότι η εφημερίδα Radikal στο πρωτοσέλιδό της την 1η Σεπτεμβρίου 2011, επικαλούμενη τον αντιπρόεδρο του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) Hüseyin Çelik, αναφέρθηκε σε δέσμη 15 μέτρων ώστε να προχωρήσει η αποστρατιωτικοποίηση της τουρκικής πολιτικής σκηνής, με σημαντικότερα την υπαγωγή του Γενικού Επιτελείου στο υπουργείο Άμυνας, την αναδιοργάνωση της Χωροφυλακής, τη κατάργηση του Άρθρου 35 του εσωτερικού κανονισμού των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (που ορίζει ως αποστολή του στρατεύματος την προστασία του πολιτεύματος), τη μετάβαση σε επαγγελματικό στρατό, τη μείωση της θητείας, τη διαφάνεια στις στρατιωτικές δαπάνες, αλλαγές στον τρόπο εκπαίδευσης στις στρατιωτικές σχολές, τη κατάργηση των στρατιωτικών παρελάσεων στις εθνικές επετείους, τη κατάργηση του μαθήματος Εθνικής Ασφάλειας στα σχολεία, την αναθεώρηση ύπαρξης και λειτουργίας του Ιδρύματος Aλληλοβοηθείας Στρατού (Ordu Yardımlaşma Kurumu: OYAK) και την εφαρμογή της αρχής VET (Verimlilik, Etkinlik ve Tutumluluk/Αποτελεσματικότητα, Αποδοτικότητα και Λιτότητα) στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. O Çelik εξέδωσε γραπτή ανακοίνωση διάψευσης την επομένη ωστόσο σήμερα είναι πλέον σαφές ότι η δέσμη αυτή αποτελούσε κυβερνητική ατζέντα.

—

[1] Tον Αύγουστο του 2006, ο τότε νεοπροαχθείς Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατηγός Yaşar Büyükanıt δήλωσε σε συνέντευξή του στο περιοδικό Savunma ve Havacılık ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η αναδιοργάνωση της Διοίκησης Χερσαίων Δυνάμεων στο πλαίσιο του προγράμματος Kuvvet-2014. Οι κύριοι στρατηγικοί στόχοι του προγράμματος αυτού εστιάζονται τόσο στη μείωση του αριθμού των ταξιαρχιών, όσο και στη μείωση των μονάδων ελιγμού των ταξιαρχιών από 4 σε 3, με παράλληλη αύξηση της ισχύος πυρός με σύγχρονα οπλικά συστήματα που θα μπορούν να προσβάλλουν στόχους μέχρι την απόσταση των 150 χλμ.  Ενδεικτικά, στην περιοχή ευθύνης της 1ης Στρατιάς καταργήθηκε η 33 Μ/Κ Ταξιαρχία στις Σαράντα Εκκλησιές και τον Ιούλιο του 2006 συγκροτήθηκαν το 2ο Σύνταγμα Μηχανικού του 2ου Σώματος Στρατού και το 5ο Σύνταγμα Μηχανικού του 5ου Σώματος Στρατού ενώ συγκροτήθηκε Διοίκηση Αεροπορίας Στρατού (ΚΗΚ), στην οποία υπήχθησαν τα τέσσερα Συντάγματα Αεροπορίας Στρατού, τα οποία μέχρι τότε υπάγονταν στις τέσσερις Στρατιές. Τον Αύγουστο του 2009, ο τότε Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατηγός Işık Koşaner επιβεβαίωσε την ύπαρξη του σχεδίου Kuvvet-2014 αλλά διευκρίνισε ότι δεν έχει ολοκληρωθεί και πως βρίσκεται σε εξέλιξη.

[2] Η αναδιοργάνωση των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων προβλέπει τη μετάπτωση των Μεραρχιών σε Ταξιαρχίες και των Συνταγμάτων σε Τάγματα. Η λεγόμενη KTBK εδρεύει στη κατεχόμενη Κερύνεια και διοικείται από Αντιστράτηγο, ο οποίος αναφέρεται απ΄ευθείας στο τουρκικό Γενικό Επιτελείο. Η σημερινή της σύνθεση περιλαμβάνει την 28η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού, την 39η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού, τη 14η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία, Σύνταγμα Καταδρομών, Σύνταγμα Πυροβολικού και Λόχο Αεροπορίας Στρατού. Οι κατοχικές δυνάμεις ενισχύθηκαν σε προσωπικό κατά την τελευταία διετία, με το σύνολο του ενεργού στρατιωτικού δυναμικού να ανέρχεται σε 43.000 και σε πλήρη κινητοποίηση εφεδρειών στις 74.000, περιλαμβανομένων των 5.000 Τουρκοκύπριων που συγκροτούν την λεγόμενη «Τ/Κ Δύναμη Ασφαλείας» (Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı: GKK, πρώην ΤΟΥΡΔΥΚ).

[3] Η 1η Ταξιαρχία Πεζικού επρόκειται να μετασταθμεύσει στο Adapazari και στην θέση της να μεταφερθεί η 1η Μ/Π ΤΑΞΠΖ που εδρεύει εκεί, ενέργεια που αυξάνει την απειλή για την Ελλάδα καθώς ένας Σχηματισμός Εκπαιδεύσεως αντικαθίσταται από Σχηματισμό Μάχης. Βλ. Χρήστος Μηνάγιας, H γεωπολιτική στρατηγική και η στρατιωτική ισχύς της Τουρκίας, εκδ. Τουρίκη, Αθήνα, 2010.

http://e-amyna.com/2014/05/03/tsk/