12/2/14

Gazprom: Το «ανέγγιχτο» το μονοπώλιο

Οι νέοι «παίκτες» στη ρωσική αγορά φυσικού αερίου επαναφέρουν δυναμικά την άποψη για «σπάσιμο» του μονοπωλίου της «Gazprom». Το σενάριο που συζητείται περισσότερο, είναι ο διαχωρισμός της σε δύο επιχειρήσεις: Εξόρυξης και μεταφοράς. Επισήμως, το σενάριο διαψεύδεται.
Όλγα Σαμοφάλοβα, Vzgliad
Στις 23 Ιανουαρίου, το υπουργείο Ενέργειας της Ρωσίας παρουσίασε το προσχέδιο της ενεργειακής στρατηγικής της χώρας μέχρι το 2035. Εκεί, η ιδέα για διαχωρισμό της Gazprom έχει καταγραφεί. Ωστόσο, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός, Αρκάντι Ντβορκόβιτς, με δήλωση του, διέψευσε αυτές τις πληροφορίες.
Από τη μεριά τους όμως, τα ρωσικά Μέσα Μαζικής ενημέρωσης σημείωσαν ότι οι άτυπες συζητήσεις για τη διαίρεση της «Gazprom», επαναλήφθηκαν το 2013, όταν το μονοπώλιο άρχισε να έχει δυσκολίες στην ευρωπαϊκή αγορά, εξαιτίας των κανόνων του τρίτου ενεργειακού πακέτου της ΕΕ. Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, απαιτείται ο διαχωρισμός των παραγωγικών και μεταφορικών στοιχείων της επιχείρησης. Επιπλέον, άλλοι -ανεξάρτητοι- παραγωγοί φυσικού αερίου, όπως η «Rosneft» και η «NOVATEK», επέκριναν το μονοπώλιο για αδιαφάνεια στην τιμολόγηση του καυσίμου.
Αρχικά, η ιδέα αυτή εμφανίστηκε στη ρωσική κυβέρνηση στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Τότε, υπέρ του διαχωρισμού της «Gazprom» είχε ταχθεί το υπουργείο Οικονομικών, στην ηγεσία του οποίου ήταν την εποχή εκείνη ο Γκέρμαν Γρεφ. Το υπουργείο, είχε προτείνει τη τμηματική ιδιωτικοποίηση του ενεργειακού κολοσσού. Η συγκεκριμένη υπόθεση εργασίας προέβλεπε ότι το κράτος θα διατηρούσε τον έλεγχο του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου, ενώ οι τομείς της εξόρυξης, της επεξεργασίας και της πώλησης του «γαλάζιου χρυσού», θα αποδίδονταν σε ιδιώτες.
Σήμερα, πάντως, η «Gazprom» εξακολουθεί  να είναι το εξαγωγικό μονοπώλιο που ελέγχει το σύστημα αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου της χώρας. Η «Rosneft» και η «NOVATEK», οι κύριοι ανταγωνιστές της εταιρείας, μόλις πρόσφατα απέκτησαν το δικαίωμα να εξάγουν φυσικό αέριο σε υγροποιημένη μορφή.
Διαχωρισμός με ανταλλάγματα 
Η ιδέα της αφαίρεσης του εξαγωγικού μονοπωλίου της «Gazprom» και του διαχωρισμού των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων έχει τα πλεονεκτήματα της αλλά και κάποια μειονεκτήματα. Για την «Rosneft», για παράδειγμα, θα είναι προς το συμφέρον της το «άνοιγμα» της κερδοφόρου εξαγωγικής αγοράς φυσικού αερίου, ιδίως όταν η εταιρεία έχει επεκτείνει σημαντικά την επιρροή της, ειδικά στο συγκεκριμένο κλάδο.
Η «Rosneft» σχεδιάζει μέχρι το 2020 να αυξήσει το μερίδιό της στην εγχώρια αγορά φυσικού αερίου στο 20%, ανεβάζοντας την παραγωγή της στο επίπεδο των 100 δισ. κυβικών μέτρων. Για να το πετύχει αυτό, ενέταξε στην εταιρεία τις μετοχές δύο ανεξάρτητων παραγωγών φυσικού αερίου, της «Itera» και της «Sibneftegas». Παράλληλα, σκοπεύει να αναλύσει, με τον ίδιο στόχο, την επενδυτική «ελκυστικότητα» και άλλων ανεξαρτήτων παραγωγών «γαλάζιου χρυσού».
Η στάση της Ε.Ε.
Στην περίπτωση που δοθεί στις ανεξάρτητες ρωσικές εταιρείες πρόσβαση στον αγωγό για την εξαγωγή φυσικού αερίου στο εξωτερικό, οι απαιτήσεις της Κομισιόν προς τη «Gazprom» μπορεί να γίνουν πιο χαλαρές. Υπενθυμίζεται, ότι ο ευρωπαίος Επίτροπος για τον Ανταγωνισμό μπορεί μέχρι τον Απρίλιο να έχει βγάλει καταδικαστική απόφαση στο πλαίσιο των αντιμονοπωλιακών ερευνών που αφορούν στο ρωσικό ενεργειακό μονοπώλιο. Στην περίπτωση αυτή, το πρόστιμα θα μπορούσαν να φτάσουν για την εταιρεία μέχρι και τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αν η κυβέρνηση προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση της «Gazprom» και επιπλέον, δημιουργηθούν αρκετές μικρότερες εταιρείες, τότε θα πρέπει να δούμε και μια σημαντική βελτίωση στο θέμα της διαφάνειας στην τιμολόγηση, που θα οδηγήσει στην μείωση των οικιακών τιμολογίων, πιστεύει η πρώτη αντιπρόεδρος του «Russian Club of Financial Directors», Τανιάνα Κασιάνοβα. «Η μονοπωλιακή θέση της εταιρείας, προκαλεί στρεβλώσεις στις τιμολογήσεις. Η ρωσική εγχώρια αγορά φυσικού αερίου χρειάζεται περισσότερο ανταγωνισμό, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι τιμές του προϊόντος αντανακλούν την πραγματική εικόνα προσφοράς και ζήτησης και όχι τη βούληση συγκεκριμένων προσώπων στο μονοπώλιο», λέει.
Κατά της άρσης του μονοπωλίου
Οσον αφορά στην ίδια τη «Gazprom», όμως, μόνο οφέλη δεν θα αποφέρει μια τέτοια εξέλιξη. Αποτέλεσμα του διαχωρισμού, θα είναι ότι η εταιρεία θα πρέπει να εργαστεί σε ακόμα πιο απαιτητικές συνθήκες ανταγωνισμού. Αλλά και τότε, όπως και σήμερα, χάρη στο μονοπώλιο που απολαμβάνει η «Gazprom» στις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την προσοδοφόρο ευρωπαϊκή αγορά, η κυβέρνηση θα μπορεί, πρωτίστως, να διατηρεί τις τιμές του φυσικού αερίου στη Ρωσία στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο και, δεύτερον, να βρίσκει χρηματοδοτικούς πόρους για τα δαπανηρά έργα υποδομών. Τέτοια έργα, είναι για παράδειγμα, τα δύο «ρεύματα γαλάζιου χρυσού» από τη Ρωσία στη Δυτική Ευρώπη: Το «North Stream» και το «South Stream».
«Οι αντίπαλοι της διαίρεσης της «Gazprom» πιστεύουν, ότι η απόφαση αυτή θα βλάψει τη θέση της Ρωσίας διεθνώς, καθώς το μονοπώλιο είναι «η μόνη εταιρεία που μπορεί να ανταγωνιστεί στην παγκόσμια αγορά, λόγω του μεγέθους της και των τεράστιων πόρων που διαθέτει», σημείωσε η Ταμάρα Κασιάνοβα. Όμως, ένα τέτοιο επιχείρημα, υποστηρίζει, θα μπορούσε να λειτουργήσει πριν από την κρίση του 2008. «Η κατάσταση τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αλλάξει δραματικά. Η κεφαλαιοποίηση της εταιρείας μειώνεται συνεχώς. Λόγω της «επανάστασης του σχιστολιθικού φυσικού αερίου», το ρωσικό μονοπώλιο αντιμετωπίζει πολύ σκληρό ανταγωνισμό στην Ευρώπη, την κύρια αγορά του», εξηγεί η Κασιάνοβα.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος, να εμφανιστεί πιθανώς –στη θέση της «Gazprom»- ένα καινούργιο μονοπώλιο. «Το μειονέκτημα του διαχωρισμού της «Gazprom» θα μπορούσε να έχει και κάποιες παρενέργειες: Να εισαγάγει στην αγορά ένα νέο μονοπώλιο ή ένα καρτέλ, που θα ελέγχει τις τιμές φυσικού αερίου. Έτσι, αντί για αύξηση του ανταγωνισμού και μείωση των τιμών για τον πληθυσμό, θα γίνει απλά μια ακόμα ανακατανομή της αγοράς και της ιδιοκτησίας», σημειώνει η ίδια.
Στην πράξη, το ζήτημα της διαίρεσης της «Gazprom» δεν θα επιλυθεί σύντομα. Την 5η Φεβρουαρίου 2014, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός, Αρκάντι Ντβορκόβιτς, διέλυσε τα «νέφη» που συσσώρευαν εικασίες και προβλέψεις σχετικά με το θέμα, δηλώνοντας ότι στην κυβέρνηση αυτό το θέμα «δεν τίθεται καν προς συζήτηση».
Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση:vz.ru/economy

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.