Tρίζει η καρέκλα του Ερντογάν;

Του Σάββα Καλεντερίδη

Αναμφίβολα ο Ταγίπ Ερντογάν, με την παρουσία του στην πολιτική σκηνή και ιδιαίτερα στη θέση του πρωθυπουργού, έχει αφήσει τη σφραγίδα του στη νεώτερη ιστορία της χώρας του, αφού στην ουσία εγκαινίασε την περίοδο της μετακεμαλικής Τουρκίας.

Κάνοντας έναν απολογισμό, μπορούμε να πούμε ότι την πρώτη δεκαετία ο Ερντογάν, με την καθοριστική υποστήριξη των ΗΠΑ και του εβραϊκού παράγοντα,  «ξεμπέρδεψε» με το λεγόμενο βαθύ κράτος, που αποτελούσε τον σκληρό πυρήνα του κεμαλικού συστήματος εξουσίας, που καθόριζε την πολιτική πορεία της Τουρκίας από το 1923 μέχρι το 2010, με κύριο όπλο την άσκηση αμείλικτης βίας σε ό,τι θεωρούσε πολιτική ή εθνική απειλή. Επίσης, την πρώτη δεκαετία τέθηκαν τα θεμέλια της οικονομικής γιγάντωσης της Τουρκίας, η οποία από μόνιμος «τρόφιμος» του ΔΝΤ, έγινε χρηματοδότης του, ενώ πήρε θέση και ανάμεσα στις είκοσι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου (G-20).

Τη δεύτερη δεκαετία ο Ερντογάν έθεσε δυο κύριους στόχους. Ο πρώτος είναι η πολιτειακή αλλαγή μέσω συνταγματικής μεταρρύθμισης, με την Τουρκία να μετατρέπεται από προεδρευόμενη σε προεδρική δημοκρατία, με τον πρόεδρο, που εκλέγεται πλέον απ’ ευθείας από το λαό, να αποτελεί τον κυρίαρχο του παιχνιδιού, στο -εθνοφυλετικά, πολιτικά και διεθνοπολιτικά- δύσκολο τοπίο της Ανατολής.

Ο δεύτερος στόχος, που σχετίζεται με τον πρώτο, είναι η πολιτική επίλυση του Κουρδικού, που απειλεί πλέον όχι μόνο την ενότητα αλλά και την επικυριαρχία των αποκαλούμενων Τούρκων σε πολιτικό, οικονομικό, πληθυσμιακό αλλά και πολιτισμικό επίπεδο στην Τουρκία. Οι κύριες αιτίες που οδήγησαν τον Ερντογάν στην απόφαση να αποπειραθεί για τρίτη φορά να κάνει άνοιγμα προς τους Κούρδους, είναι η σταδιακή πολιτική και οικονομική ισχυροποίηση και πορεία προς την ανεξαρτησία του κράτους του Νοτίου Κουρδιστάν, η αυτονόμηση των Κούρδων και η ίδρυση ανάλογων δομών στο Δυτικό Κουρδιστάν (ΒΑ Συρία), η ανθεκτικότητα του ΡΚΚ και του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος στην Τουρκία και η δραματική -σύμφωνα με την τουρκική λογική- αύξηση του κουρδικού πληθυσμού σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους, που έχουν αρνητικούς ρυθμούς άυξησης.

Βλέποντας, λοιπόν, ο Ερντογάν ότι οι προσπάθειες του τουρκικού κράτους να αντιμετωπίσει το Κουρδικό με μεθόδους βίαιης αφομοίωσης μοιάζουν με τις προσπάθειες ενός -έστω και μεγάλου- ψαριού να καταπιεί έναν …ελέφαντα, αποφάσισε να αποπειραθεί να λύσει το Κουρδικό με πολιτικούς όρους, για να υποβοηθήσει με τον τρόπο αυτό τον πρώτο του στόχο, που είναι η προεδρική δημοκρατία με τον ίδιο στη θέση του πρώτου προέδρου.

Ενώ είναι σε εξέλιξη διαδικασίες και για τα δυο ως άνω ζητήματα, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα ευρήματα της δημοσκόπησης που διενεργήθηκε από την εταιρία δημοσκοπήσεων "Gezici Araştırma Şirketi" στις 23-24 Φεβρουαρίου, σε 46 νομούς της χώρας και σε δείγμα  9.272 ατόμων, αποτελέσματα που προβληματίζουν σοβαρά τον Ταγίπ Ερντογάν και το κόμμα του.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, το ΑΚΡ έχει σοβαρές απώλειες ψήφων στους νομούς της Κεντρικής και της Δυτικής Ανατολίας, ψήφους που καρπούνται αναλόγως το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP). Στο θέμα των διαπραγματεύσεων με τον Οτζαλάν και τον ενδεχόμενο κατ’ οίκον περιορισμό του, το 91% είναι αντίθετο, δείχνοντας ότι η τουρκική κοινωνία δεν έχει απαλλαγεί από το σύνδρομο του διαμελισμού της χώρας. Το 64% των ερωτηθέντων είναι αντίθετο με την προεδρική δημοκρατία, (το ποσοστό αυτό στους ψηφοφόρους του ΑΚΡ είναι 26,7%) ενώ το 30,2 απαντά ότι θέλει στη θέση του προέδρου τον Αμπντουλλάχ Γκιούλ, με τους Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, Ταγίπ Ερντογάν, Μπουλέντ Αρίντς και Σελαχατίν Ντεμιρτάς να ακολουθούν!

Τα ποσοστά που θα έπαιρναν τα κόμματα αν γινόταν σήμερα δημοτικές και γενικές εκλογές, είναι: ΑΚΡ 38,6 και 43%, CHP 28,6 και 28%, ΜΗΡ 19,8 και 18,2% και BDP 7,6 και 8,1%.

Δηλαδή, η δημοτικότητα του Ερντογάν κατακρημνίζεται, ενώ το κόμμα του καταγράφει πτώση από 7 μέχρι 15%.

Αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο -αν όχι αδύνατο- να προβλέψει κανείς τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, είναι φανερό ότι οι δυο κεντρικές επιλογές του Ερντογάν δεν βρίσκουν σύμφωνη σημαντική μερίδα της τουρκικής κοινής γνώμης, η οποία είναι εγκλωβισμένη στην ισλαμοναζιστική νοοτροπία που έχει ριζώσει στη συλλογική συνείδηση του μέσου πολίτη της Τουρκίας, ο οποίος αρνείται να παραδεχτεί και να κατανοήσει ότι όσο μεγάλο στόμα και να έχει ο Τούρκος, που έχει ιδιαίτερο DNA, με βάση την εθνικιστική ιδεολογία, δεν θα μπορέσει να καταπιεί ποτέ έναν ελέφαντα, ο οποίος στο τέλος μπορεί να τον πατήσει!

κυριακάτικη δημοκρατία