30/6/12

Τουρκία: μία χάρτινη τίγρη στη Μέση Ανατολή. Μήπως καταρρέει το σύνολο της νέας τουρκικής διπλωματίας;

γράφει ο Δρ. Frederic Encel*, Γάλλος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Paris 8.
Από τι φαίνεται, η Τουρκία δεν θα βρυχούταν τόσο δυνατά όσο εκείνη της φωτογραφίας ...
Για δεκαετίες, οι περισσότεροι παρατηρητές παρουσιάσουν την Τουρκία ως νέα ισχυρή αδιαπέραστη δύναμη.  Όμως η συντριβή του Phantom F4 που καταρρίφθηκε από τη Συρία άφησε επιτέλους να φανούν οι προφανείς αδυναμίες της τίγρης της Ανατολής.

Για δεκαετίες, ορισμένοι παρατηρητές καλούν,  λένε για λόγους πραγματισμού, για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για στρατηγικούς λόγους, σχετικά με την υποτιθέμενη δύναμη κρούσης της και την ενδιαφέρουσα μεσανατολική της τοποθέτηση που «θα προστάτευε» την γηραιά ήπειρο (από τι; Αυτό το ερώτημα δεν τους τέθηκε ποτέ). 

Για χρόνια, οι ίδιοι καλούν τη γαλλική κοινή γνώμη και τους Γάλλους πολιτικούς να ενημερωθούν για την νέα τουρκική πολιτική «ισχυρή και ανεξάρτητη» του κ. Νταβούτογλου, ενός υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας που οι ίδιοι οι Τούρκοι τον θεωρούν σαν ένα είδος  Clausewitz της Μικρής Ασίας, του αραβο-μουσουλμανικού κόσμου και πέρα.

Για μήνες, οι ίδιοι ακόμη εξακολουθούν να επιμείνουν στον «αδιαπέραστο» χαρακτήρα της Άγκυρας στην συριακή κρίση, χρησιμοποιώντας αυτό το επιχείρημα για να αντισταθούν στον νόμο που ποινικοποιεί την άρνηση της γενοκτονίας των Αρμενίων, κατά τη διάρκεια των χειμερινών συζητήσεων του 2011-2012.

Τέρμα!  Με τη συντριβή του τουρκικού Phantom F4 που καταρρίφθηκε από συριακό πύραυλο , χωρίς οπλισμό και φαινομενικά έξω από το εθνικό εναέριο χώρο  -η τουρκική τίγρη αποκαλύπτει στο φως της ημέρας τη νεογιλή οδοντοφυΐα της που έχει πάρει τη θέση των  κυνοδόντων της.

Γιατί η Τουρκία, παρά τις κραυγές του πύρινου πρωθυπουργού της Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όχι μόνο σε τίποτα δεν κατάφερε να κάμψει την άγρια ​​καταστολή του πρώην σύμμαχου της στα νότια κατά του συριακού πληθυσμού για δεκαπέντε μήνες, αλλά ακόμα η ισλαμο-συντηρητική κυβέρνηση της Άγκυρας παρουσίασε μια απίστευτη βαλς δισταγμών κατά τη διάρκεια των 24 ωρών που ακολούθησαν την επίθεση του μαχητικού αεροπλάνου της. 

Ακόμη χειρότερα, στο τέλος αυτής της κακοφωνίας, ο «προστάτης» της Ευρώπης καλούσε, συνεσταλμένος, σε διαβούλευση όλων των συμμάχων του ΝΑΤΟ σύμφωνα με το άρθρο 4 της Συνθήκης.

Επίλογος του περιστατικού: μια αυστηρή επίπληξη του Ερντογάν συνοδευόμενη από απειλές εναντίον του πρώην φίλου του Μπασάρ Άσαντ, δέκτη από δω και στο εξής όλων των ονομάτων των πουλιών, και ένας μερικός περιορισμός της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Συρία, δηλαδή στον άμαχο πληθυσμό της, στον οποίον αποδίδεται συγκινητικό φόρο τιμής, αλλά που θα είναι ο μόνος που θα υποφέρει.

Αλλά πέρα από το ανέκδοτο  -σοβαρό γιατί περιέχει μια πράξη πολέμου- το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι κατά πόσο δεν καταρρέει το σύνολο της νέας τουρκικής διπλωματίας. 

In fine, άν η Τουρκία δεν είναι σε θέση να αποτρέψει την εισροή ανεπιθύμητων προσφύγων σε μια φτωχή περιοχή της νότιας Ανατολίας, να απωθήσει τη Δαμόκλειο Σπάθη μιας νέας χειραγώγησης του κουρδικού ΡΚΚ από τη Δαμασκό, και να αποφύγει να προσφύγει στους δυτικούς συμμάχους της (κατά τα άλλα συχνά δυσφημισμένους όπως στη Λιβύη το 2011!) όταν στοχεύονται τα μαχητικά αεροσκάφη και τις σωσίβιες λέμβους της, πώς θα μπορούσε να διεκδικήσει την επίλυση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης ή να παρέμβει στην βαριά ιρανική πυρηνική διαμάχη;

Σε ό, τι αφορά το υπόλοιπο αυτής της υπόθεσης, οι δυσκολίες θα μπορούσαν  κάλλιστα να προέρχονται από την Ουάσιγκτον αυτό το φθινόπωρο.
Πράγματι, αν ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος Μιτ Romney έφτανε στο Λευκό Οίκο, ίσως θα ήταν λιγότερο υπομονετικός από τον Ομπάμα, ο οποίος ήδη από το 2010, είχε αναγκαστεί να επαναφέρει στη τάξη τον Τούρκο σύμμαχο του που επέτρεπε στον εαυτό του ανεπίτρεπτες ελευθερίες σε σχέση με την Τεχεράνη (τουρκο-βραζιλιανή πρόταση) . 

Σε κάθε περίπτωση, η ακατανίκητη υποστήριξη της Ρωσίας στον συριακό εταίρο της (το τουρκικό F4 μάλλον καταρρίφτηκε από ρωσικό οπλισμό) εμποδίζει κάθε δυνατότητα για την Άγκυρα για να πιέσει πολύ τη κατάσταση και συνεχώς αναφέρεται στην ένταξη της στη Δύση. 
Και στον Καύκασο, η Τουρκία μπήκε σε βούρκο ενώπιον μιας αντίπαλης Αρμενίας, η οποία υπέγραφε το 2010, μια στρατιωτική συμφωνία υποστήριξης για σαράντα χρόνια με ... τη Μόσχα! 

Στην εφημερίδα Le Monde της 10ης Ιουνίου 2010, ο συγγραφέας αυτών των γραμμών αμφισβήτησε τη «δραματική γεωπολιτική άνοδο» της Τουρκίας, τιτλοφορώντας το ταπεινό άρθρο του:  «Η τουρκική πορεία προς την ισχύ θα βρει τα όριά της».

Να που έφτασε…

Frederic Encel

*Ο Frederic Encel είναι διδάκτορας γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Paris 8. Διδάσκει τις διεθνείς σχέσεις στη ESG Management School και είναι λέκτορας στο Sciences-Po Paris. Συγγραφέας του βιβλίου Κατανόηση της γεωπολιτικής (Points-Seuil, 2011), θα σχολιάσει καθημερινά τις διεθνείς εξελίξεις στο κανάλι France Inter αυτό το καλοκαίρι.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.