26/6/11

Η Σόφια δεν είναι Πράγα

Le Monde 
Το Μνημείο στη δόξα του Κόκκινου Στρατού
σε πλατεία της Σόφιας
Οι δύο κομάντο έδρασαν αθόρυβα, με την κάλυψη της νύχτας: το πρώτο για να «μετατρέψει» τα αγάλματα του ανάγλυφου του Μνημείου του Κόκκινου Στρατού, το δεύτερο για να τους φέρει πίσω στην αρχική τους κατάσταση με νεροβολή. 




Ο εφήμερος «εκσυγχρονισμός» των αγαλμάτων

Ο Captain America ξαναέγινε έτσι ο Σοβιετικός στρατιώτης επισείοντας ένα πολυβόλο. Ομοίως και o Άγιος Βασίλης (Coca-Cola), ο Σούπερμαν, ο Τζόκερ, ο κλόουν Ronald McDonald ... Όλοι αυτοί οι υπερήρωες και τα εμβληματικά πρόσωπα της αμερικανικής κουλτούρας τα οποία, σύμφωνα με την επιγραφή που άφησαν οι δράστες της πειρατείας, έπρεπε να επανέλθουν  «στη σωστή κατεύθυνση»  «σε αρμονία με την εποχή») έζησαν μόνο για λίγες μέρες.


Η πρώτη ομάδα παραμένει ανώνυμη, προς μεγάλη λύπη των Σοφιανών οπαδών τους,  η ταυτότητα του εμπνευστή αυτής της επιχείρησης, η οποία ήδη ονομάστηκε βουλγαρικό  Banksy, παραμένει μυστήριο, αν και πολλές φήμες κυκλοφορούν στην πόλη. Η βουλγαρική αστυνομία, που την αναζητεί για  «βανδαλισμό» , ισχυρίζεται ότι διαθέτει μια φωτογραφία από κάμερα παρακολούθησης.


Νυκτερινή υδροβολή
ΤΤα μέλη του δεύτερου κομάντο καλύπτουν πλήρως την δράση τους: πρόκειται για αγωνιστές του βουλγαρορωσικό Φόρουμ, μια σκοτεινή ΜΚΟ που θεωρείται συχνά ως αντιπρόσωπος επιρροής της Μόσχας. Αλλά ούτως ή άλλως, οι Αμερικανοί υπερήρωες δεν θα ήταν μακρόβιοι: η Δημαρχεία της Σόφιας είχε επίσης προγραμματίσει να καθαρίσει το ανάγλυφο, οι υπάλληλοι της απλώς ξεπεράστηκαν από τους Βουλγαρορώσους ακτιβιστές.

Η παρουσία αυτού του επιβλητικού μνημείου στη δόξα του «Απελευθερωτικού Στρατού» , που χτίστηκε το 1954, χωρίζει για αρκετά χρόνια τη βουλγαρική πολιτική τάξη. Η αντικομουνιστική δεξιά ζήτησε - με χλιαρή πεποίθηση - την μετακίνησή του, ενώ οι Σοσιαλιστές  κληρονόμοι του βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος το υποστήριζαν πάντα.
Η εφήμερη «μεταμόρφωση» προκάλεσε όμως αρνητικές αντιδράσεις, δεξιά και αριστερά. Ο Υπουργός Πολιτισμού, Vejdi Rashidov, της κεντροδεξιάς κυβέρνησης του GERB, έδωσε τον τόνο μιλώντας για «έγκλημα».


Αλλά σπάνια το έργο ενός «εγκληματία» θα έχει προκαλέσει τέτοια τρέλα. 

Από την περασμένη Παρασκευή, Σοφιανοί, πολλοί από αυτούς νέοι, έχουν κυριολεκτικά κατακτήσει τη πλατεία του μνημείου για να θαυμάσουν με τα μάτια τους πώς ο γενειοφόρος επίτροπος του Κόκκινου Στρατού είχε γίνει ένας συμπαθητικός Άγιος Βασίλης. Για να μην αναφέρουμε το νεαρό διοικητή με το μυώδες στήθος σε V που φυσικά έγινε Σούπερμαν ... Οι επισκέπτες φωτογραφίστηκαν, γελάσανε, έφαγαν παγωτά και ήπιαν μπύρα από το μπουκάλι. Τα παιδιά ήρθαν, ως συνήθως, με τα ποδήλατα και τα πατίνια τους.

Φυσικά, υπάρχουν  επίσης άνθρωποι που διαμαρτυρήθηκαν: δεν πρέπει να πειραχτούν τα μνημεία, είναι ιεροσυλία, είπαν. Με το δίκιο τους, σίγουρα. 
Τέλος πάντων, από χθες το βράδυ μπορούν να κοιμηθούν ήσυχοι: οι αρχές τους έδωσαν δίκιο καταγγέλλοντας μεγαλοφώνως τον «βανδαλισμό» των δραστών. 
Στα μέσα ενημέρωσης, αυτό το επεισόδιο ενεργοποίησε επίσης την συζήτηση για το ρόλο του σοβιετικού στρατού στη Βουλγαρία: απελευθέρωση ή δύναμη κατοχής; Και το κυριότερο τι θα κάνουν με τα μνημεία για τη  δόξα του, γνωρίζοντας ότι - είναι ιστορικό γεγονός – ο στρατός του Στάλιν προέλασε χωρίς αντίσταση στη Βουλγαρία (και χωρίς ανθρώπινες απώλειες).

Την τέταρτη ημέρα αυτής της ιστορίας, η ρωσική πρεσβεία αντέδρασε τελικά με ένα καυστικό δελτίο τύπου. «Η μνήμη εκείνων που απελευθέρωσαν την Ευρώπη και τη Βουλγαρία από το φασισμό αμαυρώθηκε με ιδιαίτερα κυνικό και βρώμικο τρόπο» , δήλωσαν οι διπλωμάτες της Μόσχας. Προσθέτοντας ότι η ενέργεια αυτή ήταν «χωρίς προηγούμενο ενώ παρόμοια  μνημεία υπάρχουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες» . Μια αρκετά περίεργη παρατήρηση, γιατί φαίνεται να ξεχνά την ολοκληρωτική απομάκρυνση του Χάλκινου Στρατιώτη από το κέντρο του Ταλίν (Εσθονία). Ένα μέτρο που είχε προκαλέσει μια μακρύ διπλωματική κρίση – για τη ακρίβεια, άνευ προηγουμένου- με τη Ρωσία. Αλλά το γεγονός ότι αυτή η τελευταία «βεβήλωση» πραγματοποιήθηκε στη -a priori- πιο φιλορωσική χώρα της περιοχής συγκλόνισε σίγουρα τους Ρώσους διπλωμάτες. Και η φύση του επίσης. Η παρωδία αυτή προκάλεσε τόσες πολλές ερμηνείες, που κυμαίνονται από θαυμασμό έως αηδία, περνώντας από την διαπίστωση ότι «όλες οι προπαγάνδες είναι ίσες».

Ο παροξυσμός θέλησε την ίδια ώρα που οι υπερήρωες εξαφανίζονταν από τα μηχανήματα νεροβολής των φιλορώσων ακτιβιστών, να έκανε ένα ροζ άρμα μάχης την θριαμβευτική είσοδο στην Πράγα, την πρωτεύουσα της Τσεχίας. 

Το «ροζ άρμα» της Πράγας

Μάλλον επιστροφή. Το σοβιετικό άρμα είχε ξαναβαφτεί από τον καλλιτέχνη David Cerny και συμπληρωθεί  το 1991 για το «αντίο στον κομμουνισμό». Εκείνη την εποχή αυτό το «έργο» είχε προκαλέσει επίσης διαμάχες. Σήμερα όμως γιορτάζεται από τους Τσέχους ως αποφασιστική συμβολή της μεταμοντέρνας τέχνης, και αυτή η πρωτοβουλία υποστηρίζεται από την κυβέρνηση της χώρας. Αλλά η Σόφια δεν είναι Πράγα. Και να ακριβολογούμε, στη Βουλγαρία, ούτε ο Τσέχος καλλιτέχνης είναι ευπρόσδεκτος. Εδώ δεν έχουν χωνέψει ακόμα οι Βούλγαροι την προσβολή του έργου του Entropa, που διακωμωδεί τις 27 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ένα στερεότυπο που συνοδεύει την εικόνα τους. 
Η «χώρα των τριαντάφυλλων» είχε ζωγραφιστεί με τουρκικές τουαλέτες. 
Πρακτικά δεν γέλασε κανείς εδώ: «προσβολή», «προσβολή της βουλγαρικής ταυτότητας» ... 
Ο Slavtcho Atanasov, δήμαρχος του Πλόβντιβ, της πόλης που θεωρείται η πολιτιστική πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, είχε κηρύξει τότε τον Τσέχο καλλιτέχνη ως persona non grata στην πόλη του.

LeMonde.fr           22.06.2011

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.