Αιτία πολέμου η κλιματική αλλαγή

Οι συρράξεις στο μέλλον δεν θα γίνονται μόνο για τον ορυκτό πλούτο

Xώρες διψασμένες για πετρέλαιο ανταγωνίζονται για τον έλεγχο περιοχών που διαθέτουν ορυκτά και αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή. Ο αμερικανικός στρατός με αναπάντεχους συμμάχους ανησυχεί ότι όλα αυτά τα θέματα αποτελούν μια νέα πηγή συγκρούσεων. Σπάνια ορυκτά. Τρόφιμα και νερό. Αρόσιμη γη. Δάση που βοηθούν στον καθαρισμότης ατμόσφαιρας.

Εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις για τον αμερικανικό στρατό και στους διαδρόμους όπου κανονίζεται η πολιτική των κρατών, αυτά τα θέματα δεν θεωρούνται πλέον περιβαλλοντικά, αλλά πιθανές αιτίες συγκρούσεων για τον 21ο αιώνα. Κατά κάποιον τρόπο βέβαια ο ρόλος των πλουτοπαραγωγικών πηγών στη δημιουργία συγκρούσεων δεν είναι καινούργιος. Οπως οι Ισπανοί κονκισταδόρες έψαχναν χρυσάφι, έτσι και ο Σαντάμ Χουσεΐν πολέμησε για το πετρέλαιο του Κουβέιτ. Και πολλές χώρες στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή φοβούνται ότι οι γείτονές τους θα περιορίσουν τα νερά του Νείλου, του Ευφράτη και του Ιορδάνη.
Τώρα ένα νέο πεδίο συστηματικής μελέτης ανοίγει σε διάφορα ερευνητικά κέντρα, στο Πεντάγωνο αλλά και σε μυστικές υπηρεσίες. Λαμβάνεται η υπόθεση ότι ο 21ος αιώνας θα διαμορφωθεί όχι μόνο από την ανταγωνιστική οικονομική ανάπτυξη, αλλά και από διάφορες ελλείψεις - ελάττωση των ορυκτών, ερημοποίηση της γης, μόλυνση ή υπερβολική κατανάλωσητων υδάτινων πόρων και καιρικέςαλλαγές που θα οδηγήσουν στην εξαφάνιση ψαριών και καλλιεργήσιμων εδαφών.

Ειδικοί σε θέματα εθνικής ασφαλείας έχουν αρχίσει να ορίζουν παράγοντες απειλών για την «ασφάλεια του περιβάλλοντος» και να τους μελετούν, συχνά μαζί με οργανώσεις οικολόγων. Το πλαίσιο της σκέψης τους διαμορφώνειμια βασική ερώτηση: Ποιες είναι οι νέες σχέσεις μεταξύ πηγών, διπλωματίας, κρίσεων καισυγκρούσεων; Αυτές οι σχέσεις όμως είναι τόσο περίπλοκες, ο αριθμός των εμπλεκομένων τόσο μεγάλος και η αβεβαιότητα τόσο μεγάλη, ώστε είναι πάντα πιθανό κάτι να πάει στραβά...

Καθώς οι αναπτυσσόμενες χώρες εκβιομηχανίζονται, ανταγωνίζονται για πηγές ή χρησιμοποιούν πηγές που εξάγουν ως διαπραγματευτικό χαρτί, η Κίνα κάνει και τα δύο. Η Κίνα αγοράζει δικαιώματα εκμετάλλευσης ορυκτών σε όλη την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Παρενοχλεί μάλιστα ξένα αεροσκάφη και πλοία για να διεκδικήσει κυριαρχία πέραν των 12 μιλίων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, κάτω από τον βυθό της οποίας πιστεύεται ότι υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα σπάνιων ορυκτών.

Μέσα σε λιγότερο από 40 χρόνια η Κίνα από υπανάπτυκτη έφθασε να γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και η μεταβολή αυτή δημιούργησε ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Οι ηγέτες της φοβούνται ιδιαίτερα την πολιτική και κοινωνική αστάθεια και γι’ αυτό μέσω της γοργής ανάπτυξης θέλουν να μοιράσουν τον νέο πλούτο. Ομως συχνά αντιπαρατίθεται με τη Δύση για χώρες όπως το Σουδάν και το Ιράν, από τις οποίες αγοράζει πετρέλαιο. Διεκδικεί επίσης κάποια νησιά από την Ιαπωνία, δημιουργώντας μια διαρκή ένταση στην περιοχή.

Το 2007, η Ρωσία έστειλε δύο μίνι υποβρύχια στον βυθό, δυόμισι μίλια κάτω από τον Βόρειο Πόλο, για να τοποθετήσουν τη σημαία της - μια κίνηση κυρίως συμβολική που όμως δείχνει τιςπιθανές αντιπαλότητες που μπορεί να προκαλέσουν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές εκεί. Ο Καναδάς, η Δανία, η Νορβηγία και οι ΗΠΑ επίσης διεκδικούν περιοχές στον Αρκτικό Κύκλο και οι διεθνείς συνθήκες τούς δίνουν δικαίωμα για οικονομικές ζώνες σε απόσταση 200 μιλίων από τα σύνορά τους. Ομως η Ρωσία ισχυρίζεται -χωρίς διεθνή υποστήριξη μέχρι τώρα- ότι ο βυθός είναι επέκταση της υφαλοκρηπίδας της και η Δανία έχει αρχίσει να εξετάζει τη δική της υφαλοκρηπίδα στη Γροιλανδία. Εν τω μεταξύ, οι αλλαγές στα οικοσυστήματα απειλούν τους πληθυσμούς των ψαριών στην περιοχή. Το Κέντρο Αμερικανικής Ασφάλειας προβλέπει ότι στην Αρκτική είναι πιθανόν να ξεσπάσει «η επόμενη μεγάλη γεωπολιτική αντιπαράθεση».
Τhe ΝewΥorkΤimes

Απαραίτητη η συνεργασία
ΠΑΡΟΤΙ διάφορα διεθνή συνέδρια δεν κατορθώνουν να επιτύχουν συναίνεση για το πώς να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, μια ιστορία σχετικής επιτυχίας δείχνει προς έναν διαφορετικό δρόμο: μια χώρα μόνη της, δρώντας για το κοινό συμφέρον, μπορεί να επιτύχει πολλά. Διεθνείς αναλυτές συμφωνούν πως τέτοια πρόοδος είναι εμφανής στη Βραζιλία. Ο Αμαζόνιος είναι το μεγαλύτερο τροπικό δάσος της Γης που βοηθά στην παραγωγή οξυγόνου, μια πηγή για σπάνια ορυκτά και υλικά για τις φαρμακοβιομηχανίες πλούσια σε βιοποικιλότητα. Ομως στη δεκαετία του 1980 η αποψίλωση, η υλοτομία και η επέκταση των καλλιεργειών είχαν εξαπλωθεί ανησυχητικά.

Νέοι νόμοι όμως περιόρισαν αυτά τα φαινόμενα, κυρίως καθώς η χώρα διαθέτει πλέον μια σταθερή δημοκρατία, συνεχή ανάπτυξη και πετρέλαιο, ενώ δεν έχει εξωτερικούς εχθρούς. Οι ειδικοί είναι αισιόδοξοι και θεωρούν ότι οι αποφάσεις της βραζιλιάνικης κυβέρνησης μας αφορούν όλους.

Δισεκατομμύρια το κόστος
Οι οικονομικές ζημιές σε παγκόσμιο επίπεδο από φυσικές καταστροφές και καταστροφές που προκλήθηκαν από δυστυχήματα για τα οποία ευθύνονται άνθρωποι ανήλθαν σε 222 δισ. δολάρια το 2010, ποσό υπερτριπλάσιο από τα 63 δισ. δολάρια του 2009, σύμφωνα με την ασφαλιστική εταιρεία SwissRe. Η παγκόσμια ασφαλιστική βιομηχανία δαπάνησε 36 δισ. δολάρια λόγω καταστροφών εφέτος, ποσό αυξημένο κατά 34% από το 200. Οι καταστροφές αποκάλυψαν μεγάλες διαφορές στην οργάνωση των συστημάτων ασφάλισης στις χώρες που επλήγησαν και το πώς οι ασφαλιστικές εταιρείες αντιμετώπισαν τις οικονομικές συνέπειες των καταστροφών, ανέφερε η SwissRe.

Στο μεταξύ Παγκόσμια Τράπεζα και Ηνωμένα Έθνη σε έκθεσή τους ανέφεραν ότι το 2100 ακόμα και χωρίς να υπολογίζονται οι συνέπειες από τις κλιματικές αλλαγές οι ζημιές από φυσικές καταστροφές ενδέχεται να τριπλασιαστούν φθάνοντας σε χρηματική αξία τα 185 δισ. δολάρια ετησίως. Η κλιματική αλλαγή μπορεί να αυξήσει το ποσό από 28 ώς 68 δισ. δολάρια μόνο στην περίπτωση που αυξηθούν οι τροπικοί κυκλώνες, κατά την έκθεση, που τιτλοφορείται ΝaturalΗazards, UnΝaturalDisasters: Τhe Εconomics of Εffective Ρrevention (Φυσικοί Κίνδυνοι, Αφύσικες Καταστροφές: Τα Οικονομικά της Αποτελεσματικής Πρόληψης). Η πρόληψη, υποστηρίζεται στην έκθεση, μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια σε πάρα πολλές περιπτώσεις.

Σημειώνεται το παράδειγμα του Μπανγκλαντές, όπου τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και η πρόοδος των συστημάτων καιρικών προγνώσεων έχουν μειώσει δραστικά τους θανάτους από κυκλώνες σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με την έκθεση των δύο διεθνών οργανισμών, οι φυσικές καταστροφές προκάλεσαν από το 1970 έως το 2008 περίπου 3,3 εκατ. θανάτους.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
FILE