Οι Τουρκοκρητικοί είναι εξισλαμισμένοι Έλληνες της Κρήτης. Σύμφωνα με Τούρκο συγγραφέα «Οι “Τούρκοι” της Κρήτης – καθώς δεν είναι πραγματικοί Τούρκοι αλλά εξωμότες χριστιανοί – δεν ενδιαφέρονται για τον Προφήτη. Οι πραγματικοί Τούρκοι, αυτοί που συγκρότησαν το στρατό, ο οποίος κατάλαβε το νησί, έφυγαν και όσοι απέμειναν και αυτοαποκαλούνται Τούρκοι είναι Κρητικοί στην εμφάνιση και εκτός αυτού μιλούν την Κρητική γλώσσα. Ελάχιστοι από τους τουρκοκρητικούς που συνάντησα ήξεραν αρκετά τουρκικά, ενώ πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, δεν ακολουθούσαν το Κοράνι καθώς έπιναν ελεύθερα κρασί». Δυστυχώς οι Τουρκοκρητικοί ήταν αυτοί που πρωτοστατούσαν στις σφαγές ενάντια στους επαναστατημένους Κρητικούς.
ΠΡΟ ημερών ξεφύλλισα την τρίμηνη έκδοση «Μεσελέροι» που εκδίδει ο Εξωραϊστικός και Μορφωτικός Σύλλογος του χωριού που ονομάζεται «Ώλερος». Η μικρή αρχαία πόλη Ώλερος βρισκόταν στη θέση του σημερινού χωριού Μεσελέροι και στην πόλη γιορταζόταν η Ωλερία Αθηνά. Το έντυπο είναι πολύ ενδιαφέρον και ασχολείται κυρίως με θέματα ιστορικά και λαογραφικά.
Την προσοχή μου «τράβηξε» το πρωτοσέλιδο άρθρο με θέμα τους Τουρκοκρητικούς που έγραψε ο Μανώλης Μαυράκης, τακτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Οι Τουρκοκρητικοί είναι εξισλαμισμένοι Έλληνες της Κρήτης. Σύμφωνα με Τούρκο συγγραφέα «Οι “Τούρκοι” της Κρήτης – καθώς δεν είναι πραγματικοί Τούρκοι αλλά εξωμότες χριστιανοί – δεν ενδιαφέρονται για τον Προφήτη. Οι πραγματικοί Τούρκοι, αυτοί που συγκρότησαν το στρατό, ο οποίος κατάλαβε το νησί, έφυγαν και όσοι απέμειναν και αυτοαποκαλούνται Τούρκοι είναι Κρητικοί στην εμφάνιση και εκτός αυτού μιλούν την Κρητική γλώσσα. Ελάχιστοι από τους τουρκοκρητικούς που συνάντησα ήξεραν αρκετά τουρκικά, ενώ πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, δεν ακολουθούσαν το Κοράνι καθώς έπιναν ελεύθερα κρασί». Δυστυχώς οι Τουρκοκρητικοί ήταν αυτοί που πρωτοστατούσαν στις σφαγές ενάντια στους επαναστατημένους Κρητικούς.
Για τον αριθμό των Κρητών που εξισλαμίστηκαν δεν έχουμε αξιόπιστα στατιστικά δεδομένα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως ήταν εντυπωσιακός, ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο της τουρκικής κατοχής. Ήδη το 1657, δώδεκα χρόνια πριν από την άλωση του Χάνδακα, οι εξισλαμισμένοι Κρήτες ανέρχονταν σε 60.000 και, στο τέλος του πρώτου αιώνα της τουρκικής κατοχής στην Κρήτη, ο μισός σχεδόν πληθυσμός της είχε περάσει στο Ισλάμ. Στα μέσα του 18ου αιώνα, η μεγάλη πλειονότητα των 260.000 κατοίκων της Κρήτης ήταν μουσουλμάνοι, ενώ, στο τέλος του, χάρη στις βελτιωμένες συνθήκες ζωής των χριστιανών, η αναλογία ήταν σχεδόν ένα προς ένα. Μετά το 1821, στη διάρκεια της μάλλον ήπιας αιγυπτιακής κατοχής, οι χριστιανοί αυξήθηκαν και αποτέλεσαν την πλειονότητα το 1858, όταν 60.000 μουσουλμάνοι αντιστοιχούσαν σε 220.000 χριστιανούς. Αυτή η υπεροχή των χριστιανών αυξήθηκε κι άλλο στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν 303.000 χριστιανοί αντιστοιχούσαν σε 34.000 μουσουλμάνους, που με τη σειρά τους υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το νησί το 1923, όταν άρχισε να ισχύει το πρόγραμμα ανταλλαγής πληθυσμών της συνθήκης της Λωζάννης. Σήμερα θα ήθελα να μεταφέρω κάποια στοιχεία από το άρθρο του Μανώλη Μαρκάκη που αξίζει να γνωρίζουμε γιατί είναι μέρος της ιστορίας μας που οφείλουμε να γνωρίζουμε (ιδίως οι νέοι).
Όπως και οι άλλοι μουσουλμάνοι, έτσι και οι τουρκοκρητικοί ήταν πολύγαμοι από θρησκευτική παράδοση και διατηρούσαν στο κονάκι τους χαρέμι, οπού ζούσαν μέχρι τρεις το πολύ γυναίκες. Από αυτές η μια λεγόταν κεντριστή και ήταν συνήθως εξισλαμισμένη πρώην χριστιανή. Το περίεργο δε ήταν ότι ενώ όλο το κονάκι, είχε εξωτερική μεγαλοπρέπεια και εσωτερική ευρυχωρία, η επίπλωση του χαρεμιού ήταν απλή και φτωχή. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, στην αρχή της τουρκικής κατάκτησης της Κρήτης, οι μουσουλμάνοι απέφευγαν να έχουν στα σπίτια τους κρεβάτια. Έστρωναν λοιπόν και κοιμόταν στο πάτωμα των δωματίων. Ξέστρωναν οι γυναίκες κάθε πρωί, τύλιγαν τα στρωσίδια και τα σκεπάσματα τους και τα τοποθετούσαν σε μια γωνία, με ένα σεντόνι από πάνω. Σ' αυτό λοιπόν το κονάκι, ο τουρκοκρητικός διατηρούσε και το χαρέμι του. Το πώς κατόρθωνε να έχει υπάκουες σ' αυτόν τις δύο ή και τρεις συζύγους του, να είναι ο ίδιος «εντάξει» μαζί τους, στις «συζυγικές υποχρεώσεις» του, έτσι ώστε να μην δημιουργούνται φανερές τουλάχιστον αντιζηλίες και όλες να είναι ικανοποιημένες και τέλος το πώς κατόρθωνε να ζούνε κάτω από την ίδια στέγη, με ειρήνη και ομόνοια, αφού μάλιστα ήταν και γυναίκες, είναι απορίας άξιον. Το πράγμα εξηγείται κάπως, επειδή αν και μόνο η μία ήταν νόμιμη και επίσημη σύζυγος, ενώ οι άλλες ήταν δούλες (σκλάβες), εντούτοις και αυτές είχαν την ιδιότητα της συζύγου.
Η πραγματική όμως εξήγηση του φαινομένου τούτου, ήταν ότι η κυριαρχία του άντρα στο σπίτι του, ήταν απόλυτη και αδιαμφισβήτητη. Έτσι αυτός ασκούσε την επιβολή και επίδραση στην ψυχή όλων των γυναικών του, που δεν είχαν κανένα απολύτως δικαίωμα παρά μόνο υποχρεώσεις απέναντι στον αφέντη τους και είχαν χάσει απέναντι του κάθε οντότητα και προσωπικότητα. Με τον καιρό όμως και σιγά-σιγά, η κατάσταση αυτή άλλαξε και η επίσημη γυναίκα απέκτησε κάποια δικαιώματα στο σπίτι μέσα όπου της αναγνωρίστηκε μια σχετική ηθική υπεροχή. Έτσι κάθε νόμιμη σύζυγος δεν ανεχόταν πλέον την συμβίωση με μια άλλη, οπότε ο γάμος και στους τουρκοκρητικούς από πολυγαμικός έγινε μονογαμικός. Ίσως το αποτέλεσμα αυτό να προέκυψε και από οικονομικούς λογούς. Έτσι ο τουρκοκρητικός συμπεριφερόταν καλλίτερα στην σύζυγο του, όπως εξάλλου επιτάσσει και ο ίδιος ο Μωάμεθ.
Στον πόλεμο, ο Τουρκοκρητικός δεν υστερούσε του Έλληνα χριστιανού, γι' αυτό κατά τις διάφορες επαναστάσεις, επειδή γνώριζαν καλά και τον τόπο αποτελούσαν σημαντική δύναμη που δυσκόλευε πολύ τους αγώνες των Ελλήνων και βάρυνε πολλές φορές στο αποτέλεσμα της μάχης. Κατά τις επαναστάσεις των Ελλήνων χριστιανών της Κρήτης, τάσσονταν με τον τουρκικό στρατό και μάχονταν κατά των συμπατριωτών τους, εναντίον εκείνων δηλ. που τον καιρό της ειρήνης, τους συνέδεαν συγγενικοί δεσμοί, ή τους συνέδεαν φιλικές σχέσεις και συναλλάσσονταν εμπορικά ή συνεργάζονταν επαγγελματικά μαζί τους. Χωρίς τους ντόπιους Τουρκοκρητικούς ίσως ο τακτικός τουρκικός στρατός, ποτέ δεν θα τολμούσε να επιχειρήσει στρατιωτικά στο εσωτερικό της Μεγαλονήσου. Είναι δε βέβαιο ότι αν δεν προσέφεραν οι τουρκοκρητικοί, αυτή την μεγάλη στρατιωτική βοήθεια στον σουλτάνο, το πολιτικό και εθνικό ζήτημα της Κρήτης θα είχε λυθεί σύμφωνα με τις εθνικές μας επιδιώξεις, πάρα πολύ νωρίτερα. ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
Η καταγωγή των Τουρκοκρητικών.
Είναι πλέον αρκετά γνωστό, νομίζω, ότι ο μουσουλμανικός πληθυσμός της τουρκοκρατούμενης Κρήτης ήταν, στη συντριπτική του πλειοψηφία (όχι όλοι, γι’ αυτό και τόσες τουρκικές λέξεις στην κρητική διάλεκτο(25)), ελληνικής καταγωγής, Κρητικοί εξισλαμισμένοι, πολλοί από τους οποίους ξεκίνησαν ως κρυπτοχριστιανοί και σε μερικές γενιές εξισλαμίσθηκαν αληθινά.
Οι άνθρωποι αυτοί ούτε την τουρκική γλώσσα γνώριζαν ούτε άλλαζαν τρόπο ζωής απ’ αυτόν που είχαν πριν «τουρκέψουν» (αλλαξοπιστήσουν), εκτός από δύο σημεία: ότι από κατατρεγμένοι σκλάβοι ήταν τώρα απόλυτοι αφέντες και ότι, ως Τούρκοι (οι λέξεις Τούρκος και Ρωμιός είχαν θρησκευτική και όχι εθνική ή φυλετική σημασία), όφειλαν να τηρούν τις επιταγές και απαγορεύσεις της μουσουλμανικής θρησκείας, πράγμα που έκαναν πλημμελώς, γι’ αυτό και οι «ανατολίτες Τούρκοι» τους αποκαλούσαν περιφρονητικά μπουρμάδες, δηλ. γυρισμένους, με την έννοια του εξωμότη –ύβρη που πέρασε σε χρήση και από τους χριστιανούς του νησιού όταν αναφέρονταν στους Τουρκοκρήτες.
Έτσι, πολλοί Τουρκοκρήτες έπαιζαν λύρα, βιολί και τα λοιπά κρητικά μουσικά όργανα, συνέθεταν μαντινάδες και ρίμες, χόρευαν κρητικούς χορούς κ.λ.π., με τον ίδιο τρόπο που θέριζαν, όργωναν, άρμεγαν κ.τ.τ. όπως και οι χριστιανοί γείτονες ή συγχωριανοί τους.
Διαρκούσης της Τουρκοκρατίας ο Ιωάννης Κονδυλάκης στην εφημερίδα «Εστία» 15 και 16.6.1896 γράφει τα παρακάτω χαρακτηριστικά (βλ. Ιωάννη Κονδυλάκη, Τα Άπαντα, εκδ. Αηδών, Αθήναι 1961, σελ. 372-385):
«(…) Αναρχία πλήρης διά τους Τούρκους, τρομοκρατία απαραδειγμάτιστος διά τους χριστιανούς. Ο φόνος χριστιανου έμενεν ατιμώρητος, διό οι Τούρκοι εφόνευον πάντα χριστιανόν ζωηρόν, εφόνευον προς απλήν τέρψιν, προς εξάσκησιν εις την σκοποβολήν· ο φόνος τούρκου ετιμωρείτο δι’ εξοντώσεως χωρίου ολοκλήρου χριστιανικού.
Όσοι δε των χριστιανών διέφευγον τον θάνατον υπεβάλλοντο εις σκληροτάτας δοκιμασίας και απανθρώπους εξευτελισμούς (…) Πολλάκις αγάδες, εισερχόμενοι εις τους ναούς εν μέσω της λειτουργίας, απέστελλον τους εκκλησιαζομένους εις αγγαρείας. Άλλλοι ήρπαζον τας νύμφας μικρόν μετά την τέλεσιν του γάμου, φονεύοντες τους γαμβρούς. Τινές δε συγκαλούντες κόρας και γυναίκας, τας υπεχρέωνον να χορεύωσιν ημίγυμναι προς διασκέδασίν των. (…)
Τότε… ο τουρκικός πληθυσμός εδιπλασιάσθη διά πολυαρίθμων αλλαξοπιστιών. Πολλών χωρίων οι κάτοικοι, απαυδήσαντες, μετέβησαν αθρόοι με τον ιερέα των επί κεφαλής και ησπάσθησαν τα δόγματα του Κορανίου. Λέγεται μάλιστα ότι τόσοι διά μιάς μετέβησαν από το Μονοφάτσι, ώστε επιδή ήτο δύσκολον να εκτελεσθή επί τόσων ανδρών η απαιτουμένη εγχείρησις, ο ιμάμης Ηρακλείου ανέγνωσεν απλώς μίαν ευχήν και έπειτα είπε προς τους νεοφωτίστους:
-Άειντε, Τούρκοι!
Και οι χθες ραγιάδες εφόρεσαν το σαρίκι του αγά και… ανέπνευσαν.
Ούτω δε όλος σχεδόν ο πληθυσμός της πεδινής εκείνης επαρχίας εξισλαμίσθη και σήμερον εντός των χωρίων της, μόνον ερειπωμέναι εκκλησίαι ενθυμίζουν ότι οι φανατικοί εκείνοι Τούρκοι υπήρξαν ποτέ χριστιανοί. Κατά τρόπον όμοιον εσχηματίσθη και ο μωαμεθανικός πληθυσμός του Σελύνου, αναμφιβόλως δε και της Αμπαδιάς. Και αν δεν επήρχετο η επανάστασις του 1821 διέτρεχε κίνδυνον η Κρήτη, ή να εξοντωθή ο χριστιανικός αυτής πληθυσμός ή να εξισλαμισθή εντελως. Η επανάστασις εκείνη ανεπτέρωσε το θάρρος των χριστιανών έκτοτε δε αντί ν’ αυξήσει ο τουρκικός πληθυσμός, ήρχισε μάλλον να ελαττούται, επανελθόντων και τινών εκ των εξομωτών εις το πάτριον θρήσκευμα.»
Βεβαίως, οι περισσότεροι από τους εξομώτες αλλαξοπίστιζαν μόνο φαινομενικά, ενώ διατηρούσαν κρυφά τη χριστιανική τους πίστη. Έτσι, είχαμε και στην Κρήτη έντονο το φαινόμενο των κρυπτοχριστιανών, κάποιοι από τους οποίους έλαβαν και ενεργό δράση στις επαναστάσεις (όπως οι Κουρμούληδες) φτάνοντας μέχρι και το μαρτύριο (όπως οι Τέσσερις Μάρτυρες του Ρεθύμνου, καταγόμενοι από τις Μέλαμπες Αγίου Βασιλείου).
Όμως οι περισσότεροι, με την πάροδο του χρόνου, έχασαν την ελπίδα και το θάρρος τους και κατέληξαν οι ίδιοι ή οι απόγονοί τους αληθινοί μουσουλμάνοι, και μάλιστα φανατικοί: «αι φυσικαί προς χριστιανούς συγγένειαί των ελησμονήθησαν, η αμάθεια εσκότισε την μνήμην και το λογικόν, το δηλητήριον του μωαμεθανισμού επώρωσε και εσκλήρυνε τας ψυχάς των, η προνομιούχος θέσις των ως δεσποτών τους εμάθυσε και εγέννησεν αυτοίς συναίσθημα τι φυλετισμού… Ήτον δυνατόν αυτοί οι ανδρείοι και υπερήφανοι να έχουν τι το κοινόν προς τους ταπεινούς, τους περιφρονημένους και αθλίους ραγιάδες;» (Κονδυλάκης, ό.π.)
Για το ίδιο θέμα βλ. και το βιβλίο του Νικολάου Π. Ανδριώτη Κρυπτοχριστιανικά Κείμενα, Εθνική Βιβλιοθήκη, δημοσιεύματα της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1974, αλλά και στο προαναφερθέν βιβλίο του Sieber, σελ. 160-163.
Ως προς τον τρόπο ζωής γενικότερα, οι Τουρκοκρητικοί, όπως είπαμε, δεν άλλαξαν τη γλώσσα τους ούτε τις συνήθεις ασχολίες της καθημερινότητας. Στο βιβλίο του Γιάννη Δ. Τσίβη Χανιά 1252-1940, εκδ. Γνώση, Αθήνα 1993,σελ. 111 κ. εξ., διαβάζουμε για τους Τουρκοκρητικούς των Χανίων:
«Οι Τουρκοκρητικοί είχαν τα ίδια περίπου ήθη κι έθιμα με τους Έλληνες κατοίκους της Κρήτης. Στους πολέμους ήταν γενναίοι, τηρούσαν την υπόσχεσή τους και συμπεριφέρονταν μεγαλόψυχα στους ασθενείς και στους ανήμπορους.» (σσ. κατά παράδοσιν οι «Χανιώτες Τούρκοι» ήταν γνωστοί «μπεσαλήδες», δηλ. έντιμοι και συνεπείς στο λόγο της τιμής τους× αυτό όμως, δυστυχώς, δεν ήταν κανόνας για τους Τουρκοκρητικούς γενικά.) «Οι Τουρκοκρητικοί, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, είχαν μια μόνο σύζυγο. Κυριότερη αιτία της μονογαμίας των Κρητικών Μουσουλμάνων ήταν το γεγονός πως οι περισσότεροι ήταν εξισλαμισμένοι Χριστιανοί Ενετοί ή Έλληνες και, από παράδοση, διατήρησαν τη μονογαμία καθώς και πολλά από τα ήθη και έθιμα των συμπατριωτών τους Χριστιανών.»
Γράφει ο Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης
Από τον www.cretan-music.gr
ΠΡΟ ημερών ξεφύλλισα την τρίμηνη έκδοση «Μεσελέροι» που εκδίδει ο Εξωραϊστικός και Μορφωτικός Σύλλογος του χωριού που ονομάζεται «Ώλερος». Η μικρή αρχαία πόλη Ώλερος βρισκόταν στη θέση του σημερινού χωριού Μεσελέροι και στην πόλη γιορταζόταν η Ωλερία Αθηνά. Το έντυπο είναι πολύ ενδιαφέρον και ασχολείται κυρίως με θέματα ιστορικά και λαογραφικά.
Την προσοχή μου «τράβηξε» το πρωτοσέλιδο άρθρο με θέμα τους Τουρκοκρητικούς που έγραψε ο Μανώλης Μαυράκης, τακτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Οι Τουρκοκρητικοί είναι εξισλαμισμένοι Έλληνες της Κρήτης. Σύμφωνα με Τούρκο συγγραφέα «Οι “Τούρκοι” της Κρήτης – καθώς δεν είναι πραγματικοί Τούρκοι αλλά εξωμότες χριστιανοί – δεν ενδιαφέρονται για τον Προφήτη. Οι πραγματικοί Τούρκοι, αυτοί που συγκρότησαν το στρατό, ο οποίος κατάλαβε το νησί, έφυγαν και όσοι απέμειναν και αυτοαποκαλούνται Τούρκοι είναι Κρητικοί στην εμφάνιση και εκτός αυτού μιλούν την Κρητική γλώσσα. Ελάχιστοι από τους τουρκοκρητικούς που συνάντησα ήξεραν αρκετά τουρκικά, ενώ πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, δεν ακολουθούσαν το Κοράνι καθώς έπιναν ελεύθερα κρασί». Δυστυχώς οι Τουρκοκρητικοί ήταν αυτοί που πρωτοστατούσαν στις σφαγές ενάντια στους επαναστατημένους Κρητικούς.
Για τον αριθμό των Κρητών που εξισλαμίστηκαν δεν έχουμε αξιόπιστα στατιστικά δεδομένα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως ήταν εντυπωσιακός, ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο της τουρκικής κατοχής. Ήδη το 1657, δώδεκα χρόνια πριν από την άλωση του Χάνδακα, οι εξισλαμισμένοι Κρήτες ανέρχονταν σε 60.000 και, στο τέλος του πρώτου αιώνα της τουρκικής κατοχής στην Κρήτη, ο μισός σχεδόν πληθυσμός της είχε περάσει στο Ισλάμ. Στα μέσα του 18ου αιώνα, η μεγάλη πλειονότητα των 260.000 κατοίκων της Κρήτης ήταν μουσουλμάνοι, ενώ, στο τέλος του, χάρη στις βελτιωμένες συνθήκες ζωής των χριστιανών, η αναλογία ήταν σχεδόν ένα προς ένα. Μετά το 1821, στη διάρκεια της μάλλον ήπιας αιγυπτιακής κατοχής, οι χριστιανοί αυξήθηκαν και αποτέλεσαν την πλειονότητα το 1858, όταν 60.000 μουσουλμάνοι αντιστοιχούσαν σε 220.000 χριστιανούς. Αυτή η υπεροχή των χριστιανών αυξήθηκε κι άλλο στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν 303.000 χριστιανοί αντιστοιχούσαν σε 34.000 μουσουλμάνους, που με τη σειρά τους υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το νησί το 1923, όταν άρχισε να ισχύει το πρόγραμμα ανταλλαγής πληθυσμών της συνθήκης της Λωζάννης. Σήμερα θα ήθελα να μεταφέρω κάποια στοιχεία από το άρθρο του Μανώλη Μαρκάκη που αξίζει να γνωρίζουμε γιατί είναι μέρος της ιστορίας μας που οφείλουμε να γνωρίζουμε (ιδίως οι νέοι).
Όπως και οι άλλοι μουσουλμάνοι, έτσι και οι τουρκοκρητικοί ήταν πολύγαμοι από θρησκευτική παράδοση και διατηρούσαν στο κονάκι τους χαρέμι, οπού ζούσαν μέχρι τρεις το πολύ γυναίκες. Από αυτές η μια λεγόταν κεντριστή και ήταν συνήθως εξισλαμισμένη πρώην χριστιανή. Το περίεργο δε ήταν ότι ενώ όλο το κονάκι, είχε εξωτερική μεγαλοπρέπεια και εσωτερική ευρυχωρία, η επίπλωση του χαρεμιού ήταν απλή και φτωχή. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, στην αρχή της τουρκικής κατάκτησης της Κρήτης, οι μουσουλμάνοι απέφευγαν να έχουν στα σπίτια τους κρεβάτια. Έστρωναν λοιπόν και κοιμόταν στο πάτωμα των δωματίων. Ξέστρωναν οι γυναίκες κάθε πρωί, τύλιγαν τα στρωσίδια και τα σκεπάσματα τους και τα τοποθετούσαν σε μια γωνία, με ένα σεντόνι από πάνω. Σ' αυτό λοιπόν το κονάκι, ο τουρκοκρητικός διατηρούσε και το χαρέμι του. Το πώς κατόρθωνε να έχει υπάκουες σ' αυτόν τις δύο ή και τρεις συζύγους του, να είναι ο ίδιος «εντάξει» μαζί τους, στις «συζυγικές υποχρεώσεις» του, έτσι ώστε να μην δημιουργούνται φανερές τουλάχιστον αντιζηλίες και όλες να είναι ικανοποιημένες και τέλος το πώς κατόρθωνε να ζούνε κάτω από την ίδια στέγη, με ειρήνη και ομόνοια, αφού μάλιστα ήταν και γυναίκες, είναι απορίας άξιον. Το πράγμα εξηγείται κάπως, επειδή αν και μόνο η μία ήταν νόμιμη και επίσημη σύζυγος, ενώ οι άλλες ήταν δούλες (σκλάβες), εντούτοις και αυτές είχαν την ιδιότητα της συζύγου.
Η πραγματική όμως εξήγηση του φαινομένου τούτου, ήταν ότι η κυριαρχία του άντρα στο σπίτι του, ήταν απόλυτη και αδιαμφισβήτητη. Έτσι αυτός ασκούσε την επιβολή και επίδραση στην ψυχή όλων των γυναικών του, που δεν είχαν κανένα απολύτως δικαίωμα παρά μόνο υποχρεώσεις απέναντι στον αφέντη τους και είχαν χάσει απέναντι του κάθε οντότητα και προσωπικότητα. Με τον καιρό όμως και σιγά-σιγά, η κατάσταση αυτή άλλαξε και η επίσημη γυναίκα απέκτησε κάποια δικαιώματα στο σπίτι μέσα όπου της αναγνωρίστηκε μια σχετική ηθική υπεροχή. Έτσι κάθε νόμιμη σύζυγος δεν ανεχόταν πλέον την συμβίωση με μια άλλη, οπότε ο γάμος και στους τουρκοκρητικούς από πολυγαμικός έγινε μονογαμικός. Ίσως το αποτέλεσμα αυτό να προέκυψε και από οικονομικούς λογούς. Έτσι ο τουρκοκρητικός συμπεριφερόταν καλλίτερα στην σύζυγο του, όπως εξάλλου επιτάσσει και ο ίδιος ο Μωάμεθ.
Στον πόλεμο, ο Τουρκοκρητικός δεν υστερούσε του Έλληνα χριστιανού, γι' αυτό κατά τις διάφορες επαναστάσεις, επειδή γνώριζαν καλά και τον τόπο αποτελούσαν σημαντική δύναμη που δυσκόλευε πολύ τους αγώνες των Ελλήνων και βάρυνε πολλές φορές στο αποτέλεσμα της μάχης. Κατά τις επαναστάσεις των Ελλήνων χριστιανών της Κρήτης, τάσσονταν με τον τουρκικό στρατό και μάχονταν κατά των συμπατριωτών τους, εναντίον εκείνων δηλ. που τον καιρό της ειρήνης, τους συνέδεαν συγγενικοί δεσμοί, ή τους συνέδεαν φιλικές σχέσεις και συναλλάσσονταν εμπορικά ή συνεργάζονταν επαγγελματικά μαζί τους. Χωρίς τους ντόπιους Τουρκοκρητικούς ίσως ο τακτικός τουρκικός στρατός, ποτέ δεν θα τολμούσε να επιχειρήσει στρατιωτικά στο εσωτερικό της Μεγαλονήσου. Είναι δε βέβαιο ότι αν δεν προσέφεραν οι τουρκοκρητικοί, αυτή την μεγάλη στρατιωτική βοήθεια στον σουλτάνο, το πολιτικό και εθνικό ζήτημα της Κρήτης θα είχε λυθεί σύμφωνα με τις εθνικές μας επιδιώξεις, πάρα πολύ νωρίτερα. ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
Η καταγωγή των Τουρκοκρητικών.
Είναι πλέον αρκετά γνωστό, νομίζω, ότι ο μουσουλμανικός πληθυσμός της τουρκοκρατούμενης Κρήτης ήταν, στη συντριπτική του πλειοψηφία (όχι όλοι, γι’ αυτό και τόσες τουρκικές λέξεις στην κρητική διάλεκτο(25)), ελληνικής καταγωγής, Κρητικοί εξισλαμισμένοι, πολλοί από τους οποίους ξεκίνησαν ως κρυπτοχριστιανοί και σε μερικές γενιές εξισλαμίσθηκαν αληθινά.
Οι άνθρωποι αυτοί ούτε την τουρκική γλώσσα γνώριζαν ούτε άλλαζαν τρόπο ζωής απ’ αυτόν που είχαν πριν «τουρκέψουν» (αλλαξοπιστήσουν), εκτός από δύο σημεία: ότι από κατατρεγμένοι σκλάβοι ήταν τώρα απόλυτοι αφέντες και ότι, ως Τούρκοι (οι λέξεις Τούρκος και Ρωμιός είχαν θρησκευτική και όχι εθνική ή φυλετική σημασία), όφειλαν να τηρούν τις επιταγές και απαγορεύσεις της μουσουλμανικής θρησκείας, πράγμα που έκαναν πλημμελώς, γι’ αυτό και οι «ανατολίτες Τούρκοι» τους αποκαλούσαν περιφρονητικά μπουρμάδες, δηλ. γυρισμένους, με την έννοια του εξωμότη –ύβρη που πέρασε σε χρήση και από τους χριστιανούς του νησιού όταν αναφέρονταν στους Τουρκοκρήτες.
Έτσι, πολλοί Τουρκοκρήτες έπαιζαν λύρα, βιολί και τα λοιπά κρητικά μουσικά όργανα, συνέθεταν μαντινάδες και ρίμες, χόρευαν κρητικούς χορούς κ.λ.π., με τον ίδιο τρόπο που θέριζαν, όργωναν, άρμεγαν κ.τ.τ. όπως και οι χριστιανοί γείτονες ή συγχωριανοί τους.
Διαρκούσης της Τουρκοκρατίας ο Ιωάννης Κονδυλάκης στην εφημερίδα «Εστία» 15 και 16.6.1896 γράφει τα παρακάτω χαρακτηριστικά (βλ. Ιωάννη Κονδυλάκη, Τα Άπαντα, εκδ. Αηδών, Αθήναι 1961, σελ. 372-385):
«(…) Αναρχία πλήρης διά τους Τούρκους, τρομοκρατία απαραδειγμάτιστος διά τους χριστιανούς. Ο φόνος χριστιανου έμενεν ατιμώρητος, διό οι Τούρκοι εφόνευον πάντα χριστιανόν ζωηρόν, εφόνευον προς απλήν τέρψιν, προς εξάσκησιν εις την σκοποβολήν· ο φόνος τούρκου ετιμωρείτο δι’ εξοντώσεως χωρίου ολοκλήρου χριστιανικού.
Όσοι δε των χριστιανών διέφευγον τον θάνατον υπεβάλλοντο εις σκληροτάτας δοκιμασίας και απανθρώπους εξευτελισμούς (…) Πολλάκις αγάδες, εισερχόμενοι εις τους ναούς εν μέσω της λειτουργίας, απέστελλον τους εκκλησιαζομένους εις αγγαρείας. Άλλλοι ήρπαζον τας νύμφας μικρόν μετά την τέλεσιν του γάμου, φονεύοντες τους γαμβρούς. Τινές δε συγκαλούντες κόρας και γυναίκας, τας υπεχρέωνον να χορεύωσιν ημίγυμναι προς διασκέδασίν των. (…)
Τότε… ο τουρκικός πληθυσμός εδιπλασιάσθη διά πολυαρίθμων αλλαξοπιστιών. Πολλών χωρίων οι κάτοικοι, απαυδήσαντες, μετέβησαν αθρόοι με τον ιερέα των επί κεφαλής και ησπάσθησαν τα δόγματα του Κορανίου. Λέγεται μάλιστα ότι τόσοι διά μιάς μετέβησαν από το Μονοφάτσι, ώστε επιδή ήτο δύσκολον να εκτελεσθή επί τόσων ανδρών η απαιτουμένη εγχείρησις, ο ιμάμης Ηρακλείου ανέγνωσεν απλώς μίαν ευχήν και έπειτα είπε προς τους νεοφωτίστους:
-Άειντε, Τούρκοι!
Και οι χθες ραγιάδες εφόρεσαν το σαρίκι του αγά και… ανέπνευσαν.
Ούτω δε όλος σχεδόν ο πληθυσμός της πεδινής εκείνης επαρχίας εξισλαμίσθη και σήμερον εντός των χωρίων της, μόνον ερειπωμέναι εκκλησίαι ενθυμίζουν ότι οι φανατικοί εκείνοι Τούρκοι υπήρξαν ποτέ χριστιανοί. Κατά τρόπον όμοιον εσχηματίσθη και ο μωαμεθανικός πληθυσμός του Σελύνου, αναμφιβόλως δε και της Αμπαδιάς. Και αν δεν επήρχετο η επανάστασις του 1821 διέτρεχε κίνδυνον η Κρήτη, ή να εξοντωθή ο χριστιανικός αυτής πληθυσμός ή να εξισλαμισθή εντελως. Η επανάστασις εκείνη ανεπτέρωσε το θάρρος των χριστιανών έκτοτε δε αντί ν’ αυξήσει ο τουρκικός πληθυσμός, ήρχισε μάλλον να ελαττούται, επανελθόντων και τινών εκ των εξομωτών εις το πάτριον θρήσκευμα.»
Βεβαίως, οι περισσότεροι από τους εξομώτες αλλαξοπίστιζαν μόνο φαινομενικά, ενώ διατηρούσαν κρυφά τη χριστιανική τους πίστη. Έτσι, είχαμε και στην Κρήτη έντονο το φαινόμενο των κρυπτοχριστιανών, κάποιοι από τους οποίους έλαβαν και ενεργό δράση στις επαναστάσεις (όπως οι Κουρμούληδες) φτάνοντας μέχρι και το μαρτύριο (όπως οι Τέσσερις Μάρτυρες του Ρεθύμνου, καταγόμενοι από τις Μέλαμπες Αγίου Βασιλείου).
Όμως οι περισσότεροι, με την πάροδο του χρόνου, έχασαν την ελπίδα και το θάρρος τους και κατέληξαν οι ίδιοι ή οι απόγονοί τους αληθινοί μουσουλμάνοι, και μάλιστα φανατικοί: «αι φυσικαί προς χριστιανούς συγγένειαί των ελησμονήθησαν, η αμάθεια εσκότισε την μνήμην και το λογικόν, το δηλητήριον του μωαμεθανισμού επώρωσε και εσκλήρυνε τας ψυχάς των, η προνομιούχος θέσις των ως δεσποτών τους εμάθυσε και εγέννησεν αυτοίς συναίσθημα τι φυλετισμού… Ήτον δυνατόν αυτοί οι ανδρείοι και υπερήφανοι να έχουν τι το κοινόν προς τους ταπεινούς, τους περιφρονημένους και αθλίους ραγιάδες;» (Κονδυλάκης, ό.π.)
Για το ίδιο θέμα βλ. και το βιβλίο του Νικολάου Π. Ανδριώτη Κρυπτοχριστιανικά Κείμενα, Εθνική Βιβλιοθήκη, δημοσιεύματα της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1974, αλλά και στο προαναφερθέν βιβλίο του Sieber, σελ. 160-163.
Ως προς τον τρόπο ζωής γενικότερα, οι Τουρκοκρητικοί, όπως είπαμε, δεν άλλαξαν τη γλώσσα τους ούτε τις συνήθεις ασχολίες της καθημερινότητας. Στο βιβλίο του Γιάννη Δ. Τσίβη Χανιά 1252-1940, εκδ. Γνώση, Αθήνα 1993,σελ. 111 κ. εξ., διαβάζουμε για τους Τουρκοκρητικούς των Χανίων:
«Οι Τουρκοκρητικοί είχαν τα ίδια περίπου ήθη κι έθιμα με τους Έλληνες κατοίκους της Κρήτης. Στους πολέμους ήταν γενναίοι, τηρούσαν την υπόσχεσή τους και συμπεριφέρονταν μεγαλόψυχα στους ασθενείς και στους ανήμπορους.» (σσ. κατά παράδοσιν οι «Χανιώτες Τούρκοι» ήταν γνωστοί «μπεσαλήδες», δηλ. έντιμοι και συνεπείς στο λόγο της τιμής τους× αυτό όμως, δυστυχώς, δεν ήταν κανόνας για τους Τουρκοκρητικούς γενικά.) «Οι Τουρκοκρητικοί, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, είχαν μια μόνο σύζυγο. Κυριότερη αιτία της μονογαμίας των Κρητικών Μουσουλμάνων ήταν το γεγονός πως οι περισσότεροι ήταν εξισλαμισμένοι Χριστιανοί Ενετοί ή Έλληνες και, από παράδοση, διατήρησαν τη μονογαμία καθώς και πολλά από τα ήθη και έθιμα των συμπατριωτών τους Χριστιανών.»
Γράφει ο Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης
Από τον www.cretan-music.gr
Την ουσία της αύξησης των χριστιανών την αναφέρει στο τέλος,αφού το νησί πέρασε στους ενετούς ιταλούς χριστιανούς τότε είχαμε ουσιαστικά θρησκευτική ελευθερια(είχαμε στο απόγειο και τον ερωτόκριτο που δείχνει πόση μεγάλη επιρροή φέρανε στον ντόπιο πληθυσμό) αφού οι νέοι κατακτητές ήταν χριστιανοί και φυσικά θέλαν το ντόπιο χριστιανικό στοιχειο μαζί τους.Eν τελει πόσοι Έλληνες εκχριστιανισμένοι αλλαξοπίστησαν από την παλιά αυτοκρατορία και εννοώ το βυζάντιο για να σώσουν την ζωή τους και να έχουν τα νέα προνόμια τις νέας θρησκείας που φέρνει ο κατακτητής,μεγάλη κουβέντα σηκώνει αυτό,όπου και στην ουσία οι θρησκείες επιβλήθηκαν στους Ελληνικούς πληθυσμούς στον ελλαδικό χώρο για να τους ελέγχουν,όπου χριστιανισμός και μουσουλμανισμός είναι άσχετες θρησκείες επί της ουσίας με τις Ελληνικές παραδόσεις,αν οι τουρκοκρητικοί πίνανε κρασί στους χριστιανούς απαγορεύονταν το θέατρο και ο αθλητισμός,όμως οι τούρκοι ακόμα και σήμερα κάνουν αγώνες πάλης αλίμενοι με λάδι άθλημα άσχετο με την καταγωγή και την θρησκεία τους.όμως έχει σχέσει με θρησκευτικές μνήμες μέσα από την εξέλιξη των κοινωνιών.ουσιαστικά δείτε πως βλέπουν οι μουσουλμάνοι τους τούρκους μουσουλμάνους και θα καταλάβετε, ότι τα απομεινάρια του ελληνισμού έχουν μείνει αλλοιωμένα μέσα στις κοινωνίες είτε του βυζαντίου δηλαδή σε εμάς είτε τις οθωμανικής αυτοκρατορίας των τούρκων μέχρι και σήμερα.stef
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν θα ξεχασω το γεροντακι που σε απταιστα Ελληνικα μου ζητουσε καθε φορα που πηγαινα με το καραβι στο Γκουλουκ της τουρκιας,απεναντι απο την Καλυμνο,να του φερνω Ελληνικα βιβλια και μαλιστα το πρωτο που του πηγα ηταν 'Ο ερωτοκριτος και αρετουσα' του Β.Κορναρου.Τι κριμα που ξεπουλησαμε τους Ελληνες απανταχου της γης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτή η ιστοσελίδα (TRT) τι ρόλο παίζει;
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι αλλά κατά την Μικρασιατική Καταστροφή οι Τουρκοκρητικοί έδωσαν ρέστα στην σφαγή των Ελλήνων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚάποιοι στην Ελλάδα είναι έτοιμοι να δουν «κοινά» έθιμα που διαπερνούν τις σημερινές εθνότητες εκεί που δεν υπάρχουν. Οι αγώνες πάλης των Τούρκων είναι κοινότυποι αγώνες και στους Μογγόλους και διαπερνούν σαν έθιμο την Κεντρική Ασία. Άρα εκεί βρίσκεται η ρίζα και όχι σε κοινά αρχαία έθιμα. Θα πρότεινα σε ορισμένους «ελληνοκεντρικούς» που τα πάντα σε πολιτισμικά θέματα προσπαθούν να τα ανάγουν σε έθιμα της ελληνικής αρχαιότητας να κάνουν κανένα ταξίδι στην Κεντρική Ασία αφήνοντας την «ελληνοκεντρικότητά» τους εντός των ελληνικών συνόρων για να μπορέσουν να καταλάβουν πόσο ευρύτερη είναι η αντιπαράθεση «ελληνισμού» ή «ρωμιοσύνης» σωστότερα και «τουρκισμού». Δεν υπάρχει καμιά πολιτισμική ενότητα ελλήνων και τούρκων προερχόμενη από αρχαία έθιμα. Δεν θα τους πλησιάσουμε αν απεκδυθούμε την «ρωμαίικη» ταυτότητα μας στηριζόμενοι στην συγγένεια του αίματός μας. Απλά θα αλλοιώσουμε τον εαυτό μας προς χάριν μιας προσέγγισης με κάποιον ξένο που έχει συνειδητά δομήσει μια ταυτότητα σε αντιπαράθεση με την ρωμαίικη δανειζόμενος κεντροασιατικά στοιχεία. Αν θέλουμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτούς πρέπει να υπάρχουμε να παράγουμε πολιτισμό και πάνω απ’ όλα να μην ντρεπόμαστε για τον «ρωμαίικο» τρόπο μας και όσοι απ’ αυτούς δουν την συγγένεια τους μαζί μας καλώς να έρθουν και ας μιλούν μόνο τούρκικα και ας μην θεωρούν εαυτούς καθαρούς απόγονους του Περικλή.-
ΑπάντησηΔιαγραφήΕλευθέριος Β.
Η ιστορια των εξισλαμισθεντων Κρητικων ειναι παρομοια με την ιστορια των εξισλαμισθεντων Ποντιων,Καππαδοκων,Ιωνων, Θρακων....
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν αφυπνισθουν οι εχοντες Ελληνικη καταγωγη << Τουρκοι>>, η Τουρκια οπως την ξερουμε σημερα, θα παψει να υπαρχει. Και αυτο το γνωριζουν πολυ καλα οι εκει κρατουντες.
Ανώνυμε 25 Οκτώβριος 2009 1:13 μμ
ΑπάντησηΔιαγραφήH ιστοσελίδα ανήκει στην τουρκική κρατική ραδιοτηλεόραση και αποτελεί βασικό μοχλό της επίσημης τουρκικής προπαγάνδας που γίνεται σε δεκάδες γλώσσες.
Μή ρωτήσεις σε πόσε γλώσσες προβάλλουμε τις θέσεις μας ως χώρα.
Δεν μπορώ να σου απαντήσω.
Τη χρησιμοποιούμε ορισμένες φορές στο ιστολόγιο, γιατί έχει ορισμένες πληροφορίες που ενδιαφέρουν εμάς του Έλληνες.
Αγαπητε ανωνυμε stef νομιζω εχεις παρανοησει την Ιστορια.Η Κρητη παραδοθηκε απο τους Ενετους στους Τουρκους και οχι το αντιστροφο.[16 Σεπτ. 1669-συνθηκη μεταξυ των Φραντσεσκο Μοροζινι και Αχμετ Κιοπρουλου].Ειχε προηγηθει η πολιορκια του Χανδακα[Ηρακλειο] που διηρκεσε 22 ετη και κοστισε την ζωη 137000 Τουρκων και πλεον των 100000 χιλιαδων πολιορκημενων Ενετων και Ελληνων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟσον αφορα την αποψη οτι οι Ενετοι εφεραν πολιτισμο στο κατακτημενο Αιγαιο παραπεμπω στο πολυ αναλυτικο βιβλιο του Peter Lock < Φραγκοι στο Αιγαιο> οπου τεκμηριωνεται το ακριβως αντιθετο.Οτι δηλαδη Ενετοι και αλλοι Δυτικοι βρηκαν στις πρωην βυζαντινες κτησεις τους ενα πολυ οργανωμενο συστημα δημοσιας διοικησης[φοροσυλλογη,συμβολαιγραφικες πραξεις κλπ] και εναν ΥΠΕΡΤΕΡΟ λαικο πολιτισμο.Μην συγχεουμε την Δυση που αλωσε το Βυζαντιο με την κατοπινη -μετα την Αναγεννηση- πρωτοπορο του πολιτισμου.
ΑπάντησηΔιαγραφήοι πρώτοι που κάνανε αγώνες αθλητικούς είναι οι Έλληνες, σας αρέσει η όχι ένας λόγος ότι οι αρχαίοι πολεμιστές ήταν ατρόμητοι στις μάχες ήταν ότι ήταν αθλητές. Στην φυσική κατάσταση και στις πολεμικές τέχνες είχαν τακτική εξάσκηση,παγκράτιο-πάλη,τώρα που το βρήκες ότι οι μογγόλοι είναι παλαιότεροι και με πολιτισμό ισάξιο τον ελλήνων έχοντας παράδοση στην πάλη μένω κατάπληκτος Ελευθεριε Β.φυσικά όμως καταλαβαίνω ότι εσύ είσαι ρωμιός ενώ εγώ έλληνας αν το πας έτσι οποτε δεν πρόκειται να συμφωνήσουμε.πάντως ο M.Αλέξανδρος ο ΕΛΛΗΝΑΣ και όχι o ρωμιός παραφθορά του ρωμαίου είναι ουσιαστικά ο πρώτος στην γη ολόκληρη που πέρασε από τα βάθη τις ασίας και έμεινε στους κατακτηθέντες λαούς,για τα πολιτιστικά του στοιχεια,όπως και η πάλη που την μετέφεραν οι έλληνες οδοιπόροι,εκτος αν λες το ζίου ζίτσου το karate το so το kan και ότι άλλο βρείς, ότι είναι ίδιος τρόπος πάλης με τον ελληνικό,που όμως δεν είναι.οποτε με την λογική σου η πάλη είναι στοιχειο που μας ήρθε από τους πέρσες σαν αρχαίος λαός τις ασίας αλλα και πάλι οι πέρσες δεν είναι μογγόλοι,πες μου ότι ήταν καλοί καβαλάρηδες καλοί τοξότες να το δεκτό αυτό που λες με τίποτα,άρα είσαι ο μοναδικός στην γη που λες ότι η πάλη είναι πολιτιστικό στοιχειο τον μογγόλων ΝΟΜΑΔΩΝ στην Κεντρική Ασία.όσο και αν δεν σου αρέσει δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια.Σθενελαe έχεις δίκιο η παράδοση τις κρήτης έγινε μετά από πόλεμο στους τούρκους αφού την κατάκτησαν μετά από την 4τι σταυροφορία οι γενουλατες πρώτα και μετά οι βένετοι.έχει ουσιαστικά από την περίοδο τις ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μέχρι σήμερα επτά αλλαγές εξουσίας και εκεί είναι το λάθος μου με τους άραβες, που ήταν μουσουλμάνοι και μπερδεύτηκα.σωστός.πάντως δεν αλλάζει η ουσία του θέματος δηλαδή η αλλαξοπιστία και η συνεχεια του έθνους.φιλικά.stef
ΑπάντησηΔιαγραφή@ 25 Οκτώβριος 2009 1:31 μμ
ΑπάντησηΔιαγραφή>Ναι αλλά κατά την Μικρασιατική Καταστροφή οι Τουρκοκρητικοί έδωσαν ρέστα στην σφαγή των Ελλήνων.<
Όχι οι Τουρκοκρήτες, διότι εκείνοι ήσαν ακόμη στην Κρήτη. Στην Σμύρνη πήγαν μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών (μέσα-τέλος δεκατείας του ’20). Οι Κούρδοι έδωσαν τα ρέστα που αναφέρεις.
@ skal
TRT είναι τα αρχικά της τουρκικής κρατικής «ΕΡΤ», αλλά τα χρησιμοποιεί κι ένα ελληνικό κανάλι που έχει έδρα στον Βόλο. Διερωτώμαι, δεν βρέθηκε κανείς να τους πει να το αλλάξουν;
@ Σθέναλο
>Η Κρητη παραδοθηκε απο τους Ενετους στους Τουρκους και οχι το αντιστροφο.<
Διόρθωση: Μόνο τον Χάνδακα (Ηράκλειο) παρέδωσαν κατόπιν συμφωνίας, όχι την Κρήτη. Το υπόλοιπο νησί είχε κατακτηθεί από τους Τούρκους. Επίσης, διαφωνώ με το ότι οι Ενετοί δεν έφεραν πολιτισμό. Μπορεί να ήσαν σκληροί κατακτητές, όμως, καλλιέργησαν τις τέχνες και τα γράμματα. ίσως αν δεν ήσαν αυτοί, σήμερο ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco) να μην ήταν γνωστός.
θέλω να συμφωνήσω με τον stef, http://infognomonpolitics.blogspot.com/2009/10/e.html?showComment=1256481576357#c3120579846378172627
ΑπάντησηΔιαγραφήκαι να πω επίσης ότι εκτός από την πολύ σημαντική επιρροή προς την Ασία από τον Μέγα Αλέξανδρο (Ο ΣΚΑΙ έδειξε πρόσφατα ένα Αμερικάνικο ντοκυμαντέρ με θέμα την επιρροή των Ελληνικών πολεμικών τεχνών στην Ασία) είχαμε πολλές χιλιάδες χρόνια πριν την περίφημη Μυκηναϊκή διείσδυση (με αναφορές στην Ελληνική Μυθολογία μας, Ηρακλής,Διόνυσος κλπ) με πρόσφατα αρχαιολογικά τεκμήρια ΄(τάφους κλπ).
Άρα το θέμα είναι αποστομωτικό για κάθε αντιρρησία.
Εκτός από αυτό όμως θα ήθελα να επισημάνω ότι ο όρος Ελληνοκεντρικοί" είναι απαράδεκτος και δείχνει αν όχι εμπαθεια (άρα και εθνική κρίση ταυτότητος) τουλάχιστον εγκληματική άνγοια.
Ο Ελληνικσμός είναι μία κοινωνική ομάδα με τεράστιο "άπλωμα" στον χωρόχρονο και με φοβερές "περιπέτειες".
Παλαιά είμασταν Δωδεκαθέϊστές, τώρα Ζριστιανοί, όμως το ίδιο έθνος.
Σκεφτείτε δηλαδή τους Ινδούς-Κινέζους-Άραβες-Ιουδαίους-Γαλάτες-Γερμανούς-Σκανδιναβούς-Τούρκους κλπ κλπ, ήταν και αυτοί πολυθειστές πριν γίνουν ότι είναι σήμερα.
Αυτό τι σημαίνει ότι δεν είναι το ίδιο έθνος ;
Ας μην ανταγωνιζόμαστε έτσι χωρίς λόγο, είναι τρομερά επώδυνο.
Λόγική και γνώση εύχομαι και αγαθή τύχη.
κώστα πάλι με κάλυψες από το πουθενά γίνεσαι ο μηχανής θεός και φέρνεις την τάξη και ισορροπία.stef
ΑπάντησηΔιαγραφήΚωνσταντίνε,
ΑπάντησηΔιαγραφήδεν έφυγαν όλοι οι Τουρκοκρητικοί με την ανταλλαγή του 23-24, πολλοί έφυγαν νωρίτερα,από τότε που ελευθερώθηκε η Κρήτη , εγκαταστάθηκαν στα παράλια όπου υπερτερούσαν οι Έλληνες και ήταν πολύ συχνά,επιθετικοί απέναντί τους.
Όσο για την ενετική κατάκτηση της Κρήτης,τον πολιτισμό και τον Ελ Γκρέκο, σου διαφεύγει ότι ο Δομ.Θεοτοκόπουλος στην Κρήτη ασχολούνταν με την αγιογραφία, μία ελληνική τέχνη,προϋπάρχουσα φυσικά, των Ενετών κατακτητών.Και χωρίς την αγιογραφία,δεν θα γινόταν αυτός που έγινε.