Αποκαλύψεις για το ρόλο της ΕΟΚΑ Βʼ στο προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου

«Ο Αρχιεπίσκοπος έδωσε λεπτομέρειες για την χρηματοδότηση», αναφέρει ένα τηλεγράφημα ημερομηνίας 8 Απριλίου 1974, στο οποίο καταγράφονται τα ονόματα του εφοπλιστή Ανδρέα Ποταμιάνου και ενός επιχειρηματία από την Λευκωσία. Σε άλλο τηλεγράφημα, της αμερικανικής πρεσβείας της Αθήνας, ημερομηνίας 9 Απριλίου 1974, περιλαμβάνεται μεν η διάψευση του κ. Ποταμιάνου, αλλά τονίζεται ξανά πως ο Μακάριος «δεν θα εκτόξευε την κατηγορία χωρίς να διαθέτει ισχυρή πληροφόρηση από τις μυστικές υπηρεσίες».
Ουάσιγκτον.- Από Μιχάλη Ιγνατίου
Οι μέρες πριν από το πραξικόπημα ήταν καταθλιπτικές για τα όργανα του Δημήτριου Ιωαννίδη στην Κύπρο. Ο ισχυρός άνδρας της ελληνικής χούντας έβλεπε το ένα μετά το άλλο τα στελέχη της ΕΟΚΑ Βʼ να συλλαμβάνονται, ενώ καλά κρατούσε και ο αγώνας εξόντωσης μεταξύ των ηγετών της οργάνωσης που ίδρυσε ο Γρίβας, τον Σεπτέμβριο του 1971. Μετά από το κάρφωμα και την σύλληψη του Λευτέρη Παπαδόπουλου, στις 11 Ιουλίου 1974, απέμειναν κυρίαρχοι του παιγνιδιού όσοι από τους τομεάρχες είχαν κατευθείαν επαφή με τον Ιωαννίδη, από την ημέρα που πέτυχαν να εκδιώξουν τον Γεώργιο Καρούσο και να τον παραδώσουν στη χούντα. Είναι απόλυτα επιβεβαιωμένο, ότι μία ώρα πριν από την σύλληψη του Παπαδόπουλου, αξιωματικός του Εφεδρικού Σώματος έλαβε μήνυμα από στέλεχος της ΕΟΚΑ Βʼ, ο οποίος του ανακοίνωσε ότι «τα περιστέρια είναι στο ψυγείο».

Λίγα λεπτά μετά την σύλληψη του Παπαδόπουλου και άλλων στελεχών της ΕΟΚΑ Βʼ, ο Μακάριος έλαβε τηλεφώνημα από τον Τάκη Τσαγγάρη, με το οποίο του ανακοίνωνε την μεγάλη επιτυχία του Εφεδρικού Σώματος. Η πρώτη κίνηση που έκανε, ήταν να επικοινωνήσει με την αμερικανική πρεσβεία και να ζητήσει από τον πρέσβη Ρότζερς Ντέϊβις, ο οποίος στις 10 του μήνα είχε υποβάλει τα διαπιστευτήριά του, να τον επισκεφθεί ξανά στο Προεδρικό Μέγαρο. Ενοιωθε, όπως είπε στον Ντέϊβις, ότι η οργάνωση του Γρίβα έφτανε στο τέλος της. Ο Αμερικανός πρέσβης διέκρινε σημάδια αλλαζονείας στον Αρχιεπίσκοπο, αλλά δεν διαφώνησε μαζί του, αντίθετα τον ενθάρρυνε. Και οι δύο τους, λογάριαζαν χωρίς τον Ιωαννίδη, τους αξιωματούχους της CIA, με επικεφαλής τον Γκας Αβρακώτο, οι οποίοι τον είχαν υπό τον έλεγχο τους, και τον Χένρι Κίσιγκερ, που είχε δική του ατζέντα αναφορικά με τον Μακάριο, την Κύπρο και τις «σχέσεις οργής» με τους Σοβιετικούς. Η αμερικανική διπλωματική υπηρεσία, στην Κύπρο και στην Ελλάδα, είχε μεσάνυχτα για τους διαύλους επικοινωνίας της Ουάσιγκτον με τον Ιωαννίδη και την ΕΟΚΑ Βʼ, και είναι χαρακτηριστικό ότι στα διπλωματικά τηλεγραφήματα, διακρινόταν έντονη, μερικές φορές, διάθεση κριτικής στον αρχηγό της ΕΣΑ και στους ανθρώπους του στο νησί.
Η διαφαινόμενη εξάρθρωση της ΕΟΚΑ Βʼ, ανησύχησε τον Ιωαννίδη. Ετσι, έλαβε άμεσα τις αποφάσεις του και προχώρησε στην πραγματοποίηση του πραξικοπήματος εναντίον του Μακαρίου. Στις 15 Ιουλίου 1974, και ενώ ο Αρχιεπίσκοπος φτάνοντας στη Λευκωσία από το Τρόοδος ήταν βέβαιος για τη νίκη του εναντίον της χούντας, τα άρματα μάχης της Εθνικής Φρουράς είχαν περικυκλώσει το Προεδρικό Μέγαρο. Την αναγγελία για την επικράτηση των πραξικοπηματιών, ακολούθησε η κινητοποίηση της πολεμικής μηχανής της Τουρκίας, η οποία –με την βοήθεια των Αμερικανών- εισέβαλε στην Κύπρο...

Το τελευταίο διάστημα, ομάδες ερευνητών και δημοσιογράφων, ανάμεσά τους και ο υποφαινόμενος, κατάφεραν να επιτύχουν την δημοσιοποίηση σειράς εγγράφων για την ΕΟΚΑ Βʼ, τα οποία βρίσκονται στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου, καθώς έχουν τοποθετηθεί σε ειδικές επίσημες ιστοσελίδες της αμερικανικής κυβέρνησης. Τα περισσότερα αναφέρονται στην δράση της οργάνωσης, στον τρόπο αντιμετώπισης της από την κυβέρνηση του Μακάριου και στην χρηματοδότησή της, με αναφορές σε δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου, οι οποίες –και εδώ είναι το περίεργο- δεν αμφισβητούνται από τους Αμερικανούς διπλωμάτες. «Ο Αρχιεπίσκοπος έδωσε λεπτομέρειες για την χρηματοδότηση», αναφέρει ένα τηλεγράφημα ημερομηνίας 8 Απριλίου 1974, στο οποίο καταγράφονται τα ονόματα του εφοπλιστή Ανδρέα Ποταμιάνου και ενός επιχειρηματία από την Λευκωσία. Σε άλλο τηλεγράφημα, της αμερικανικής πρεσβείας της Αθήνας, ημερομηνίας 9 Απριλίου 1974, περιλαμβάνεται μεν η διάψευση του κ. Ποταμιάνου, αλλά τονίζεται ξανά πως ο Μακάριος «δεν θα εκτόξευε την κατηγορία χωρίς να διαθέτει ισχυρή πληροφόρηση από τις μυστικές υπηρεσίες».

Οι Αμερικανοί δείχνουν πρωτόγνωρο ενδιαφέρον για την σύγκρουση του Μακάριου με την ΕΟΚΑ Βʼ, ιδιαίτερα τις ημέρες που προηγήθηκαν και ακολούθησαν την ανακήρυξή της σε παράνομη τρομοκρατική οργάνωση, με αποτέλεσμα να αφήνεται μία παράξενη γεύση στον αναγνώστη των εγγράφων, ότι οι συγγραφείς τους δεν ήταν ενθουσιασμένοι με τις προοπτικές ήττας που διαφαινόταν για τα μέλη της.

Μετά το πραξικόπημα και την εισβολή, η αμερικανική πρεσβεία στην Λευκωσία λαμβάνει εντολή από την Ουάσιγκτον να προσεγγίσει την πολιτική και στρατιωτική πτέρυγα της οργάνωσης. Ο ίδιος ο Αμερικανός πρέσβης, ο οποίος δολοφονείται μετά την δεύτερη εισβολή –μέχρι τώρα επικρατεί η άποψη ότι τον εκτέλεσαν άνδρες της ΕΟΚΑ Βʼ- ξεκινά κύκλο επαφών και μέσα από τα τηλεγραφήματα του προς τον Χένρι Κίσιγκερ, δείχνει να καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι για την οργάνωση αποφασίζει ο Κ.Κ., «ο πρώτος μεταξύ ίσων», όπως γράφει χαρακτηριστικά, για τον τομεάρχη της οργάνωσης. Ετσι, διευθετείται συνάντηση μαζί του, τα συμπεράσματα της οποίας καταγράφονται με απόρρητο τηλεγράφημα προς τον τότε υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο έχει αποχαρακτηριστεί χωρίς να υποστεί λογοκρισία. Παράλληλα, αποστέλλεται με τον διπλωματικό σάκκο, εμπεριστατωμένο σημείωμα προς τον Κίσιγκερ, το οποίο –παρά τις προσπάθειες των ερευνητών- δεν έχει αποχαρακτηριστεί, άρα, αν και το κατέχουν, υπόκεινται στις συνέπειες του αμερικανικού νόμου εάν το δημοσιεύσουν.

Το αποχαρακτηρισμένο έγγραφο, με ημερομηνία 13 Αυγούστου 1974, δημοσιεύεται σήμερα αυτούσιο. Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ο Ρότζερ Ντέϊβις παρουσιάζει τους ηγέτες της ΕΟΚΑ Βʼ ως «μετριοπαθείς» και «λογικούς», «νόμιμους» και «ρεαλιστές», ενώ προβλέπει ότι θα συμπράξουν πολιτικά με τον Γλαύκο Κληρίδη –αποτελεί επιθυμία και της Ουάσιγκτον- κάτι που συνέβη στη συνέχεια και ισχύει μέχρι σήμερα, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της οργάνωσης δηλώνουν υποστηρικτές του ΔΗΣΥ. Από το κείμενο, αφαιρέσαμε τα ονόματα των στελεχών της οργάνωσης, τα οποία περιλαμβάνονται στο αμερικανικό έγγραφο, που δημοσιεύεται στη συνέχεια, χωρίς καμία άλλη αλλαγή:

Θέμα: Η Ελληνοκυπριακή Δεξιά - Πρώτες εντυπώσεις

1. Από τα τέλη Ιουλίου έχουμε έρθει σε επαφή με διάφορα νέα πρόσωπα από την Ελληνοκυπριακή Δεξιά, που επανεμφανίστηκαν. Οι περισσότεροι απʼ αυτούς αποσύρθηκαν απο τη πολιτική σκηνή όταν ο Κληρίδης προχώρησε σε ανασχηματισμό (σ.σ.: εννοεί της παράνομης πραξικοπηματικής «κυβέρνησης» του Νίκου Σαμψών). Αναμένουμε όμως οτι θα «ακούσουμε» από αυτούς σύντομα, ιδιαίτερα τώρα που ο σκοπός τους έχει κερδίσει νομιμότητα και πολιτικό σεβασμό. Μερικοί απʼ αυτούς δεν έχουν οπαδούς, απολάμβαναν όμως της πλήρους υποστήριξης της Αθήνας στις 15 Ιουλίου, που αποτελεί μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο, και είναι σχεδόν βέβαιο οτι θα διατηρήσουν αυτή τη στήριξη. Δέχονται μάλιστα, πολύ θετικά την επικοινωνία με τους εκπροσώπους της αμερικανικής κυβέρνησης, και έδειξαν ενδιαφέρον να κρατήσουν ανοικτό το κανάλι (σ.σ.: με την αμερικανική πρεσβεία).

2. Τα στελέχη είναι τα κάτωθι: Π.Δ., Κ.Σ. (ΕΣΕΑ), Γλ. Κ. (ΕΣΕΑ), Κ.Α. (δικηγόρος κρατουμένων της ΕΟΚΑ Βʼ), Γ.Δ. (αρχηγός της ΕΟΚΑ Βʼ στη Πάφο), Α.Χ. (αρχηγός της ΕΟΚΑ Βʼ στη Λευκωσία), Α.Π., Σ.Π., και ο πλέον σημαντικός, ο Κ.Κ., ο «πρώτος μεταξύ ίσων», και ο πιο έμπειρος απο τους αρχηγούς της ΕΟΚΑ Βʼ. (Πλήρεις αναφορές με άκρως ενδιαφέρουσες πληροφορίες θα ακολουθήσουν με τον διπλωματικό σάκκο).

3. Παρά την κάποια διάσταση απόψεων, ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να θαυμάσει την συστηματική συμμόρφωση προς τις επιταγές της λογικής, και την μετριοπάθεια με την οποία τα στελέχη αυτά αντιλαμβάνονται τα πολιτικά δρώμενα της Κύπρου. Ο Α.Χ. είναι ο πλέον φανατικός. Σκοπός αυτού του μηνύματος, είναι να συμπυκνώσουμε και να αναδείξουμε κοινά θέματα εντός περιεχομένου από την παρατεταμένη συζήτηση με τον Κ.Κ. και να αποφύγουμε τις πρώτες εντυπώσεις οι οποίες, τονίζουμε, πρόκειται να αλλάξουν, καθώς θα συνεχίζουμε τις επαφές μέσα στις επόμενες εβδομάδες.

4. Στις 10 Αυγούστου ο Κ.Κ. υπέδειξε τα κάτωθι θέματα ως στόχους της ΕΟΚΑ Βʼ.

Α. Σταθερότητα στο εσωτερικό: (Ο Κ.Κ.) κατέταξε το στόχο αυτό πρώτο για όλους τους εθνικιστές Ελληνοκύπριους. Συμπεριλαμβάνει τον προοδευτικό αφοπλισμό όλων των ομάδων του νησιού και κατʼ αρχάς αυτών του Λυσσαρίδη καθώς και άλλων αριστερών, οι οποίοι, κατά τη κρίση μας είναι επικίνδυνοι, αλλά μπορούμε να τους ελέγξουμε (we view as dangerous, but manageable). Οι άνδρες της ΕΟΚΑ Βʼ θα βοηθήσουν σʼ αυτή την προσπάθεια. Είναι -(εννοεί τα μέλη της ΕΟΚΑ Βʼ)- σε απόλυτη πειθαρχία και εργάζονται ως έκτακτοι στην αστυνομία και την Εθνική Φρουρά. Το θέμα που προκύπτει είναι ότι η κυβέρνηση Κληρίδη γνωρίζει ποιοί απʼ αυτούς ανήκουν στην ΕΟΚΑ Βʼ , τον οπλισμό που διαθέτουν, κ.ο.κ. Παρά ταύτα η κυπριακή κυβέρνηση δεν δίνει αναφορά ούτε ελέγχει όλους αυτούς τους άνδρες, όπως παραδέχθηκε ο Ξ.Κ. στις 12 Αυγούστου.

Β. Μακάριος: Προς το παρόν, οποιαδήποτε αναφορά στο θέμα επιστροφής του Μακάριου, παραμένει πολιτικός δυναμίτης. Αυτό είναι το σημαντικό κριτήριο εκ μέρους του Κ.Κ., δεδομένου του μακροχρόνιου αγώνα της ΕΟΚΑ Βʼ κατά του Μακάριου. Αλλοι δεξιοί είναι ανοιχτά κατά της επιστροφής του και δεν δέχονται συζήτηση.

Γ. Υποστήριξη στον Κληρίδη: Οσο ο Κληρίδης εργάζεται προκειμένου να επιβάλει την σταθερότητα στο εσωτερικό και δεν δίνει καμία ένδειξη οτι σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τη κατασταλτική πολιτική του μακαριακού καθεστώτος, οι άνδρες της ΕΟΚΑ Βʼ θα τον στηρίζουν. Ο Κ.Κ. υποστήριξε οτι η προσωπικότητα είναι λιγότερο σημαντική απο τις πράξεις του καθενός. Και για το λόγο αυτό δεν επηρεάζεται απʼ τον ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου (σ.σ.: εννοεί την αλλαγή της πραξικοπηματικής «κυβέρνησης» Σαμψών). Υποστήριξε οτι η ΕΟΚΑ Βʼ είχε προτείνει όπως ο Κληρίδης διατηρήσει το υπουργείο Εσωτερικών. Θα ήταν μία ένδειξη καλής θέλησης και ότι δεν προσδοκά σε προσωπικά πολιτικά ωφέλη. Ο Κ.Κ. αρνήθηκε ανοιχτά οτι η ΕΟΚΑ Βʼ είχε απειλήσει τον Κληρίδη ή τους υπουργούς του τις πρώτες ημέρες μετά την 23η Ιουλίου.

Δ. Την εξουδετέρωση των ύποπτων προσώπων: Ο Κ.Κ. είπε οτι η ΕΟΚΑ Βʼ δεν θέλει την εκκαθάριση της αστυνομικής υπηρεσίας, παρά μόνο στις πιο οφθαλμοφανείς περιπτώσεις. (Ο Α.Χ. επιθυμεί την ολοκληρωτική εξουδετέρωση των υπόπτων). Μαζί με άλλους επιμένει στην σχολαστική τήρηση των νομικών διαδικασιών (δίκες και πειθαρχικές ακροάσεις) προκειμένου να διαχειριστούν αυτά τα προβλήματα. Προσπαθούν συνειδητά να διαχωρίσουν τη μέθοδο τους, απʼ αυτή των απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων που έκανε ο Μακάριος, για «λόγους δημοσίου συμφέροντος». Ο Κ.Κ. προτιμάει να αφήσει όλους τους υποστηρικτές του Μακάριου και τους αριστερούς σε ασήμαντες υπηρεσίες υπο άγρυπνη επιτήρηση. Σημείωσε οτι οι άνδρες του εφεδρικού σώματος του Μακάριου και η (μακαριακή) αστυνομική ιεραρχία είναι ακόμα στα πράγματα αν (και το εφεδρικο) έχει διαλυθεί.

Ε. Απόσυρση των τουρκικών δυναμέων: Ο Κ.Κ. ήταν αμετακίνητος σʼαυτό το θέμα, επισημαίνοντας την ολοκληρωτική δέσμευση, στην πίστη και την καρδιά των αγωνιστών της ΕΟΚΑ Βʼ στην «ελληνικότητα» του νησιού. Πιστεύει οτι η λύση του Κυπριακού ζητήματος είναι δυνατή εάν αποσυρθούν οι τουρκικές δυνάμεις. Οταν πιέστηκε να προσδιορίσει (τα λεγόμενά του), παραδέχθηκε οτι η λύση πρέπει να βασίζεται σε ένα «ανεξάρτητο κράτος» χωρίς ωστόσο, να αποκλείεται δια παντώς η ένωση. Εν ολίγοις, η ΕΟΚΑ Βʼ φαίνεται να έχει βάλει στο ράφι προς το παρόν τον αγώνα για την ένωση, και να δίνει προτεραιότητα, πρώτον, στη τουρκική απειλή και δεύτερον, στην εύθραυστη ελληνοκυπριακή πολιτική σκηνή.

Ζ. Εκλογές: Ο Κ.Κ. είπε ότι είναι πολύ νωρίς για να τοποθετηθεί στο θέμα, αλλά εξέφρασε την άποψη οτι η ΕΟΚΑ Βʼ και η ΕΣΕΑ μπορεί να μην παραμείνουν ξεχωριστές οντότητες στη μετά-μακαριακή πολιτική κατάσταση. Οι περισσότεροι δεξιοί προβλέπουν ένωση των εθνικιστικών δυνάμεων γύρω απο τον Κληρίδη, ενδεχόμενο το οποίο ο Κ.Κ. άφησε να εννοηθεί, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει. Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που επιθυμούν εκλογές σύντομα.

Η. Υποψίες για τις ΗΠΑ και την Βρετανία: Ο Κ.Κ. αναφέρθηκε σε ασύστατες φήμες για αμερικανική βοήθεια προς τους Τούρκους, και για κατασκοπεία κατά των Ελλήνων. Άκουσε την αντιπαράθεση των επιχειρημάτων μας και δεν συνέχισε το θέμα. Κατά γενικό κανόνα, η δεξιά παράταξη τρέφει για τη Βρετανία χειρότερα συναισθήματα απʼ ότι για τις ΗΠΑ.

5. Σχόλιο: Οι αξιωματούχοι της πρεσβείας έμειναν κατάπληκτοι από τον γενικό τόνο νομιμότητας, ρεαλισμού και «μετριοπάθειας» που διατύπωσαν ο Κ.Κ. και οι άλλοι. Το τραύμα της τουρκικής εισβολής και κατοχής, μπορεί να είναι η αιτία της στάσης που εξαναγκάστηκε να τηρήσει η ελληνοκυπριακή δεξιά, τουλάχιστον προς το παρόν. Χωρίς αμφιβολία, η ανάληψη πολιτικού ρόλου από το μισητό εχθρό τους, τον Μακάριο, και η απουσία του ευέξαπτου Γρίβα ήταν επίσης ένας σημαντικός παράγοντας που τους επηρεάσε. Η τραγωδία της Κύπρου είναι οτι τα μέλη αυτής της ομάδας φαίνεται να δείχνουν πολύ λίγο ρεαλισμό, (αν και τον δείχνουν) πολύ αργά. Αναρωτηθήκαμε εάν οι προηγούμενες απόψεις μας όσον αφορά στην ΕΟΚΑ Βʼ και την άκρα δεξιά (συνήθως φιλτραρισμένες μέσα από αναφορές των εχθρών τους) ήταν εσφαλμένες, ή αν τώρα, τα μέλη της συγκεκριμένης αυτής ομάδας θεωρούν τους εαυτούς τους ως πιο υπεύθυνο για τους λόγους που σημειώθηκαν.

6. Είμασταν ενημερωμένοι για τα συνεχιζόμενα ρήγματα στην δεξιά. Ο Α.Χ. δεν είναι ο μοναδικός που θέλει την εκκαθάριση συγκεκριμένων «διαφωτιστών» των μαζών πριν τις εκλογές. Χαρακτηριστικά, η διακήρυξη της 8ης Αυγούστου κάποιων δεξιών ομάδων (κυρίως της ΕΟΚΑ, της ΕΣΕΑ, του ΣΑΠΕΛ, της ΣΕΚ) ήταν μια παρωδία πραγματικότητας και φαντασίας, η οποία αργότερα συμπεριέλαβε και την υπόσχεση για αυτοδιάθεση/ένωση και την ανάδευση του εκκλησιαστικού ζητήματος (το οποίο οι περισσότεροι Κύπριοι απʼ τον Κληρίδη και κάτω θέλουν να το αφήσουν να βράσει στο δικό του ζουμί, εξουδετερώνοντας έτσι την εκκλησία της Κύπρου ως πολιτικό όπλο). Ο ηγέτης της ΕΣΕΑ, ο Γλ.Κ., είπε οτι ειλικρινά κάποιες απʼ τις εκφράσεις που χρησιμοποιήθηκαν στην διακήρυξη, ήταν προς εξευμενισμό των εξτρεμιστικών ομάδων. Γενικότερα ωστόσο, η δεξιά πλευρά μιλάει ελάχιστα αυτές τις μέρες για το θέμα της ένωσης.

7. Είναι σημαντικές οι επιπλοκές, απο τα προαναφερθέντα, για τη θέση του Κληρίδη. Αν ο Κ.Κ. τα λέει σωστά, ο Κληρίδης είναι τώρα πιο ασφαλής απʼ ότι πιστεύαμε αρχικά –το πίστευε και ο ίδιος και οι υπουργοί του. Η θέση του είναι ακόμα επισφαλής, αλλά η ΕΟΚΑ Βʼ και άλλες ομάδες, μέχρι τώρα, φαίνεται να δίνουν σʼ αυτόν και στο υπουργικό του συμβούλιο, τον χρόνο για να βάλει μερικά πράγματα στη θέση τους. Όλοι έχουν παραδεχθεί οτι δεν περιμένουν «θαύματα» απʼ τη Γενεύη, παρόλο που είναι δύσκολο να καθορίσουν τα όρια ανεκτικότητας όσον αφορά στην απόσυρση των τουρκικών δυνάμεων.

8. Δύο είναι οι κίνδυνοι που απειλούν τη θέση του Κληρίδη από την Δεξιά:

Α. Η ύστατη ανικανότητα να δεχθούν μια ενισχυμένη τουρκική παρουσία στο νησί. Αν η (σύνοδος της) Γενεύης καταλήξει σε δυσάρεστο διακανονισμό για την ενωτική δεξιά (και όπως όλα δείχνουν, μάλλον εκεί θα καταλήξει), η ΕΟΚΑ Βʼ σίγουρα θα εναντιωθεί με βιαιότητα κατά της κυπριακής κυβέρνησης και των θέσεων των Τούρκων. Εχουμε δει ανάλογους υπανιγμούς στον Τύπο. Δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο, με το χρόνο, να διευρυνθεί ο ρεαλισμός της δεξιάς. Γιʼ αυτό είναι αναγκαία η προσεκτική συνεισφορά του Κληρίδη. Προς το παρόν ωστόσο, ο Κληρίδης φαίνεται να πράττει σωστά και να επιμένει στη δέσμευση για απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων και για την αποφυγή αυστηρών γεωγραφικών προσδιορισμών, ουτως ώστε να κρατήσει ενωμένη την πολιτική του βάση.

Β. Οποιαδήποτε νύξη για προσφυγή σε μέτρα όπως αυτά του Μακάριου (συλλήψεις, ξυλοδαρμούς, παρακρατικούς βομβαρδισμούς) εναντίον πολιτικών αντιπάλων θα προκαλέσουν καταιγισμό αντιδράσεων, ιδιαίτερα απο την ΕΟΚΑ Βʼ. Αυτό συνεπάγεται περαιτέρω κίνδυνο, εάν η αριστερά προχωρήσει σε προβοκάτσιες, για να προκαλέσει τέτοιες αντιδράσεις.

9. Καταλήγοντας, διαφαίνεται αμυδρή ενθάρρυνση για την αμερικανική θέση αναφορικά για την Κύπρο. Για πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, ηγετικοί παράγοντες της ακροδεξιάς είναι δεκτικοί και πρόθυμοι να διατηρήσουν επαφή μαζί μας. Σκοπεύουμε να πιέσουμε γι΄αυτό το πλεονέκτημα, δεδομένου οτι τα μέλη αυτής της ομάδας ενδέχεται να αναλάβουν σημαντικό πολιτικό ρόλο στο μέλλον.

(Υπογραφή) Ρότζερ Ντέϊβις

Πηγές:

1. Αποχαρακτηρισμένο εμπιστευτικό τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας της Λευκωσίας προς τον Χένρι Κίσιγκερ, 8 Απριλίου 1974

2. Περιορισμένος αριθμός παραληπτών – Αποχαρακτηρισμένο τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας της Αθήνας προς τον Χένρι Κίσιγκερ, 9 Απριλίου 1974

3. Αποχαρακτηρισμένο απόρρητο τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας της Λευκωσίας προς τον Χένρι Κίσιγκερ, 13 Αυγούστου 1974

4. Περιορισμένος αριθμός παραληπτών – Αποχαρακτηρισμένο τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας της Λευκωσίας προς τον Χένρι Κίσιγκερ, 11 Ιουλίου 1974

5. Περιορισμένος αριθμός παραληπτών - Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας της Λευκωσίας προς τον Χένρι Κίσιγκερ, 12 Ιουλίου 1974 – Παραμένει απόρρητο.

6. Τα Μυστικά Αρχεία του Κίσιγκερ (Εκδόσεις Λιβάνη)
greeknews