Η Αρμενία ταρακουνά τον Καύκασο

Διπλωματικός αναβρασμός επικρατεί και πάλι στον Καύκασο. Αυτή τη φορά δεν τον προκάλεσαν οι πολεμικοί τυχοδιωκτισμοί του προέδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι της Γεωργίας, οι σφαγές Τσετσένων από τους Ρώσους ή κάποια νέα ανάφλεξη μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων γύρω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Κατά παράδοξο τρόπο τον διπλωματικό πυρετό δεν τον προκάλεσε κανενός είδους σύγκρουση. Το εντελώς αντίθετο: αιτία υπήρξε μια ιστορική κίνηση... προσέγγισης δύο αιώνιων εχθρών, της Τουρκίας και της Αρμενίας! Πήραν φωτιά τα «κόκκινα τηλέφωνα» για τις συνομιλίες ηγετών της περιοχής, αλλά και τα προεδρικά αεροσκάφη που τους μεταφέρουν στη μια ή την άλλη πρωτεύουσα, ενώ καβγάδες άγριοι ξέσπασαν ανάμεσα σε μέχρι τώρα φίλους και συμμάχους που απαιτούν εξηγήσεις.

Ο εξαιρετικά φιλότουρκος πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, που έχει κάνει τη διαδρομή Μπακού - Αγκυρα κάτι σαν... Πατήσια - Κουκάκι, παρατάει ξαφνικά την τουρκική πρωτεύουσα και τρέχει στη Μόσχα, απ όπου... απειλεί τους Τούρκους ότι θα τους κόψει το φυσικό αέριο και θα το δώσει στη Ρωσία, τινάζοντας στον αέρα όλη την ενεργειακή στρατηγική των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή Καυκάσου και Κεντρικής Ασίας, αν πραγματοποιήσει έστω και εν μέρει την απειλή του.

Ο φιλορώσος πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Σαρκισιάν μεταβαίνει εσπευσμένα στο Κρεμλίνο σαν μαθητής που έκανε αταξίες και πήρε αποβολή για να δώσει εξηγήσεις στον Πούτιν και να τον πείσει ότι το Ερεβάν δεν κάνει απιστίες, ούτε πρόκειται να εγκαταλείψει τη Μόσχα, χάρη στη βοήθεια της οποίας έχει επιβιώσει η Αρμενία από τις επιβουλές της Τουρκίας.

Πανδαισία απόψεων και στις εφημερίδες, οι οποίες εξηγούν πολύ πιο κατανοητά τι φοβούνται και τι προσδοκούν οι πολιτικοί ηγέτες, χωρίς όμως να τολμούν να το πουν οι ίδιοι.

Η «Ραντικάλ» της Κωνσταντινούπολης, που συχνά έχει άρθρα που απηχούν τις απόψεις της κυβέρνησης Ερντογάν, θέτει το ζήτημα ωμά: «Η Αρμενία έμεινε φτωχή γιατί δεν προσπάθησε να προσεγγίσει τη Δύση και έκανε την επιλογή να παραμείνει αγκυροβολημένη στην Ανατολή, κάνοντας πόλεμο εναντίον του Αζερμπαϊτζάν και μπαίνοντας κάτω από την προστατευτική φτερούγα των Ρώσων», γράφει και συνεχίζει χωρίς περιστροφές: «Η Αρμενία, μέσω της Τουρκίας, θα μπορούσε να ενσωματωθεί στον δυτικό κόσμο. Οι Αρμένιοι όμως προτίμησαν την εθνική τους υπερηφάνεια και έκαναν την επιλογή της ρεβάνς της Ιστορίας παρά εκείνη του ρεαλισμού».

Η αρμενική ρωσόφωνη εφημερίδα του Ερεβάν «Γκόλας Αρμένιι» (Φωνή της Αρμενίας) δίνει μία άλλη διάσταση στο πρόβλημα: «Γιατί η Τουρκία θα δεχόταν να ανοίξει τα σύνορά της με την Αρμενία;», αναρωτιέται και υπογραμμίζει: «Κανείς δεν έχει πρόθεση να μας το πει, ούτε οι αρμενικές Αρχές ούτε οι διεθνείς οργανισμοί που σπρώχνουν επίμονα την Αρμενία στην αγκαλιά της Τουρκίας... Αυτό κάνει να μεγαλώνει στην αρμενική κοινωνία το συναίσθημα ότι είμαστε για μία ακόμη φορά ένα απλό πιόνι σε ένα μεγάλο παιχνίδι που παίζεται στην πλάτη μας και δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό για μας».

Θα βγει άραγε κάτι σημαντικό από αυτόν τον υποτιθέμενο «οδικό χάρτη» εξομάλυνσης των σχέσεων Αγκυρας - Ερεβάν που συμφώνησαν οι δύο χώρες και ανακοίνωσαν μόλις δύο 24ωρα πριν από την επέτειο της αρμενικής γενοκτονίας, κρατώντας όμως μυστικό το περιεχόμενό του; Αγνωστο.

Το μόνο βέβαιο πάντως είναι πως η ανακοίνωση αυτής της συμφωνίας - φάντασμα βοήθησε τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να αθετήσει τις ρητές και κατηγορηματικές προεκλογικές θέσεις του και να μην αναφέρει τη λέξη - ανάθεμα για τους Τούρκους, τη λέξη «γενοκτονία» που χρησιμοποιούσε προεκλογικά, στην πρώτη προεδρική αναφορά του στις σφαγές 1.500.000 Αρμενίων από τους Τούρκους το 1915. Ο Ομπάμα κατόρθωσε έτσι να ξεπεράσει τον σκόπελο και να μη θίξει την πολιτική αναβάθμισης της Τουρκίας στον αμερικανικό γεωπολιτικό σχεδιασμό, που έχει αποφασίσει και υλοποιεί με θεαματικό τρόπο.

Οι Αρμένιοι δεν κέρδισαν για την ώρα τίποτα. Οσο για τις προοπτικές, οι περισσότεροι αναλυτές αμφιβάλλουν αν η Τουρκία θα δεχθεί να ανοίξει τα σύνορά της με την Αρμενία, χωρίς να λάβει σοβαρά πολιτικά ανταλλάγματα, πολύ βαριά για το Ερεβάν.

ΧΩΡΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ
Οι άπιστοι φίλοι των Αρμενίων

Φίλους είναι βέβαιο ότι έχουν οι Αρμένιοι. Πολιτικούς συμμάχους όμως δεν φαίνεται να έχουν. Οι Ελληνες π.χ. αγαπούν παραδοσιακά τους Αρμένιους. Την περασμένη εβδομάδα όμως τα ΜΑΤ έριξαν χημικά και έφραξαν τον δρόμο στους Αρμένιους διαδηλωτές που ήθελαν να επιδώσουν ψήφισμα στην τουρκική πρεσβεία της Αθήνας. Ο Ομπάμα δήλωνε φίλος των Αρμενίων και σίγουρα έχει φιλοαρμενικές θέσεις, «κατάπιε» όμως τη λέξη «γενοκτονία» τώρα που έγινε πρόεδρος για να μη δυσαρεστήσει την Τουρκία. Οι Ρώσοι είναι φίλοι των Αρμενίων, αλλά ο πρόεδρος Σαρκισιάν κλήθηκε κατεπειγόντως να δώσει εξηγήσεις στο Κρεμλίνο, μόλις αποπειράθηκε εξομάλυνση των σχέσεων με την Αγκυρα στο πλέον υποτυπώδες, φραστικό και μόνο για την ώρα, επίπεδο.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΑΣΤΙΚ ΕΘΝΟΣ